اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را

اگر آن ترک شیرازی
زبان	فارسی
شاعر	حافظ
شمار ابیات	۹
بحر	هَزَجِ مُثَمَّنِ سالم مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
متن
اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را بده ساقی می باقی که در جنّت نخواهی یافت کنار آب رکن‌آباد و گلگشت مصلّا را فغان کاین لولیان شوخ شیرین‌کار شهرآشوب چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را من از آن حسن روزافزون که یوسف داشت دانستم که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را اگر دشنام فرمائی و گر نفرین دعا گویم جواب تلخ می‌زیبد لب لعل شکرخا را نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند جوانان سعادتمند پند پیر دانا را حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو که کس نگشود و نگشاید بحکمت این معما را غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریّا را ۲ ۴ ۶ ۸ نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی
⇒ ⇐

غزلی با مطلع «اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را»، غزل شمارهٔ ۳ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است. این غزل یکی از معروف‌ترین غزل‌های دیوانِ حافظ است. این غزل آشناترین شعر حافظ در جهان انگلیسی زبان است و نخستین شعر حافظ به شمار می‌رود که به انگلیسی ترجمه شده‌است.

ادعا شده که احتمالاً این شعر پس از سال ۱۳۷۰ میلادی در زمانی که تیمور لنگ سمرقند را به پایتختی برگزید و شروع به توسعه آن کرد سروده شده‌است. یک قرن پس از مرگ حافظ یک حکایت معروف دربارهٔ ملاقات تیمور لنگ با حافظ و انتقاد او دربارهٔ بی‌حرمتی به سمرقند و بخارا نقل می‌شد. این داستان برای نخستین بار در کتاب انیس الناس اثر شجاع شیرازی در سال ۱۴۲۶ میلادی به نوشتار درآمد و در سال ۱۴۸۶ در تذکرةالشعرای دولتشاه سمرقندی شرح داده شد. اگر این ملاقات صورت گرفته باشد، که مشخص نیست، حتماً در نخستین سفر تیمور لنگ به شیراز در سال ۱۳۸۷ و دو سال پیش از مرگ حافظ رخ داده‌است.

منابع

• حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.