ویتامین ب۶

Vitamin B6
کلاس دارویی
پیریدوکسال فسفات
شناسه‌های دسته‌بندی
موارد مصرف	Vitamin B6 deficiency
کد ای‌تی‌سی	A11HA02
هدف زیستی	enzyme cofactor
داده‌های بالینی
در وبگاه دراگز	International Drug Names
پیوند به بیرونی
سمپ	D025101
در ویکی‌داده

ویتامین ب۶ از ویتامین‌های محلول در آب بوده و به حرارت و اسید مقاوم است، البته اکسیداسیون، قلیا و نور فرابنفش به ویتامین B۶ آسیب می‌رساند. تقریباً ۵۰ درصد ویتامین در روند پختن و فرآوری از بین می‌رود.

حالت کوانزیمی این ویتامین پیریدوکسال فسفات PLP است که در حضور فسفات و به کمک آنزیم پیریدوکسال کیناز از پیروکسیدین، پیریدوکسال و پیریدوکسامین (اشکال مختلف B6) بدست می‌آید و نقش بسیار مهمی در واکنش‌های بیوشیمیایی دارد از جمله متابولیسم پروتئین (اسیدهای آمینه)،انتقال دهنده‌های عصبی (اسید گاما-آمینوبوتیریک، سروتونین و…)، گلیکوژن فسفریلاز و … ویتامین B6 ضروری است برای تولید نیاسین (ویتامین B3) از اسید آمینه تریپتوفان، متابولیسم هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول قرمز) و… وجود دارد.

عملکرد

کوآنزیم پیریدوکسال ۵ - فسفات در واکنش‌های بیوشیمیایی گسترده‌ای دخیل است، از جمله متابولیسم گلیکوژن و اسیدهای آمینه، سنتز اسیدهای نوکلئیک و سنتز و متابولیسم هموگلوبین. همچنین این ماده در سنتز، اسفنگومیلین و اسفنگولیپیدهای دیگر و سیستم پیام‌رسان عصبی نقش دارد.

پیریدوکسال فسفات PLP در انواع مختلف واکنش‌ها: پپتیدها (تبدیل L-آمینو اسیدها و D-آمینواسیدها به یکدیگر)، دکربوکسیلاسیون و ترانس آمیناسیون شرکت می‌کند

- پیریدوکسال ۵ - فسفات در متابولیسم گاما آمینوبوتیریک اسید دخالت دارد.

• اسید گلوتامیک (اسید آمینه) بعد از دکربوکسیلاسیون توسط PLP تبدیل به اسید گاما-آمینوبوتیریک (انتقال دهندهٔ عصبی به عنوان آرامش دهندهٔ طبیعی بدن) می‌شود، فقدان یا کمبود این اسید موجب اختلالات عصبی می‌شود

- ویتامین B۶ در شکل پیریدوکسال ۵ - فسفات به عنوان کوآنزیم بیشتر از صد آنزیم، نقش ایفا می‌کند

علائم و نشانه‌های کمبود

-علایم و نشانه‌های کمبود ویتامین B۶ شامل آنمی هیپوکرومیک و میکروستیک، تشنج، درماتیت سبورئیک، گیجی و افسردگی هستند

- کمبود ویتامین B۶ در کودکان و شیرخواران، موجب اختلالات الکتروانسفالوگرافی و تشنجی می‌گردد.

- کمبود ویتامین B۶ در بزرگسالان موجب چیلوز، گلوسیت، استوماتیت، آنمی، تحریک پذیری، گیجی و افسردگی می‌گردد.

- کمبود ثانویه ویتامین B۶، ممکن است در اثر سوء جذب، اورمی، سرطان، نارسایی قلبی و سیروز ایجاد گردد.

- خانم‌های باردار، الکلی‌ها و افراد مسن در خطر کمبود ثانویه ویتامین B۶ هستند.

منابع غذائی

مقالهٔ اصلی: فهرست منابع غذایی دارای ویتامین ب۶

منابع غذایی حاوی ویتامین B۶ شامل گوشت، ماکیان، ماهی، تخم مرغ، سیب زمینی سفید و سبزیجات نشاسته‌ای است. موز، لوبیا چیتی، لوبیای سفید، گردو، غلات و سویا غنی شده از منابع دیگر B۶ است.

افراد با نیازهای خاص

• شیرخوارانی که شیر مادر می‌خورند و در هنگام تولد، غلظت پلاسمای بی ۶آن‌ها پایین است، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
• الکل‌یها، به علت اختلال در تبدیل پیریدوکسین و پیریدوکسامین به پیریدوکسال فسفات، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
• افرادی که با داروهای مهار کنندهٔ فعالیت ویتامین‌ها از جمله ایزونیازید، پنی سیلامین، کورتیکواستروئیدها یا ضد تشنج‌ها تحت درمان هستند، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B۶ باشند.
• مردانی که دچار عارضه بدخلقی مردانه شده‌اند.

تداخل داروئی

- واکنش نوریت محیطی در مصرف‌کنندگان ایزونیازید که همزمان از B۶ استفاده نمی‌کنند، شایع است. - مصرف زیاد پیریدوکسین هیدروکلراید، اثرات سودمند لودوپا را کمرنگ می‌کند. - مصرف روزانه دویست میلی‌گرم B۶ به مدت یک ماه غلظت سرمی داروهای ضد تشنج را کاهش می‌دهد.

جستارهای وابسته

• پیریدوکسال فسفات
• فهرست منابع غذایی دارای ویتامین ب۶