فنیتیلین
 | |
| داده‌های بالینی | |
|---|---|
| AHFS/Drugs.com | International Drug Names |
| روش مصرف دارو | Oral |
| کد ATC | |
| وضعیت قانونی | |
| وضعیت قانونی | |
| شناسه‌ها | |
| |
| شمارهٔ سی‌ای‌اس | |
| پاب‌کم CID | |
| دراگ‌بنک | |
| کم‌اسپایدر | |
| UNII | |
| KEGG | |
| CompTox Dashboard (EPA) | |
| ECHA InfoCard | 100.115.827 |
| داده‌های فیزیکی و شیمیایی | |
| فرمول شیمیایی | C18H23N5O۲ |
| جرم مولی | 341.408 g/mol g·mol−1 |
| مدل سه بعدی (جی‌مول) | |
| |
| |
  (این چیست؟) (صحت‌سنجی) | |
فِـنِـتیلین یا کاپتاگُن یا قرص جهادی یا آمفتامینُ اِتیل تِئوفیلین یک ماده مخدر محرک ترکیبی از آمفتامین و تئوفیلین است و به‌عنوانِ پیش‌دارو برای هر دو گونهٔ مخدرِ آمفتامین و تئوفیلین رفتار می‌کند.[۱][۲] این محرک (دارو) با نام‌های بیوکاپتُن و فیتُن نیز در بازار وجود دارد.[۳][۱][۲] کاپتاگن در دسته محرک های سایکواکتیو قرار دارد و در دهه ۶۰ میلادی کشف و برای ۲۵ سال به منظور درمان برخی از بیماری‌های روان به کار می‌رفته‌است.
تأثیرات
[ویرایش]این ماده علاوه بر ایجاد بی‌خوابی مصنوعی، مصرف‌کننده را فعال و شاد نیز نگه می‌دارد. به دلیل اعتیادآوری، از اواخر دهه ۸۰ میلادی، تولید و مصرف آن ممنوع شد. کارشناسان دارویی می‌گویند که مصرف‌کننده فِنیتیلین در عین بی‌خوابی و بی‌اشتهایی، به نوعی ناامیدی می‌رسد و شروع به بیهوده‌گویی می‌کند، اما با این حال بسیار پر انرژی و شاد است.[۴]
استفاده‌ها
[ویرایش]کاپتاگُن یکی از داروهایی است که جنگجویان در نواحی جنگ‌زده به‌طور گسترده از آن استفاده می‌کنند. این دارو باعث هوشیاری می‌شود و جنگجوها می‌گویند به کاهش ترس در میدان نبرد کمک زیادی می‌کند.[۵]
قاچاق
[ویرایش]در سال ۲۰۱۵ مقدار ۲ تُن از این ماده و به شکل قرص به همراه مقادیری کوکایین، در بیروت از یک شاهزاده سعودی که قصد قاچاق آن را با هواپیمای شخصی‌اش به ریاض داشت، توقیف و ضبط شده‌است. ۶۵۰ هزار عدد از این قرص‌های خطرناک که در محموله‌های آهن‌آلات صنعتی جاسازی شده بود، توسط پلیس فرانسه کشف و توقیف شد. این قرص‌های محرکِ اعتیادآور قرار بوده و از طریق جمهوری چک و ترکیه به عربستان سعودی برده می شوند.
داعش و کاپتاگن
[ویرایش]کاپتاگن به‌دستِ داعش و در جنگ داخلی سوریه نقشِ بزرگی بازی کرده‌است.[۶][۷] در ماه اوت سال ۲۰۱۷ فاش شد که ستیزه‌جویان داعش از ماده مخدری با نام کاپتاگُن که به «شجاعت شیمیایی» معروف است برای حفظ روحیه جنگ‌طلبی خود استفاده می‌کنند.
تهیه این دارو در کشوری مثل آمریکا به سختی امکان‌پذیر است، اما در ترکیه، اردن، سوریه و لبنان قابل دسترس است. بر اساس گزارشی از جامعه دارویی سعودی، مصرف این ماده مخدر در بین تروریست‌های گروه دولت اسلامی (داعش) در سوریه متداول است. پس از آزمایش‌هایی که بر روی اجسادِ بمب‌گذاران انتحاری صورت گرفته، قبل از اقدام به خودکشی، شدیداً تحت تأثیرِ مصرف این داروی روانگردان بوده‌اند. مصرف این ماده که در «سلمان عابدی» تروریست حمله «منچستر آرنا» هم دیده شده است.[۴]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Dictionary of Organic Compounds. CRC Press. pp. 3140–. ISBN 978-0-412-54090-5.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Index Nominum 2000: International Drug Directory. Taylor & Francis. January 2000. pp. 431–. ISBN 978-3-88763-075-1.
- ↑ «کاپتاگون چیست و چه کسی در تولید و توزیع آن نقش دارد؟». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۶.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «روانگردان «کاپتاگون» در خون تروریست‌های داعش». پایگاه خبری شبکه من و تو. ۲۰ اوت ۲۰۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئیه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۰.
- ↑ رهبر حزب‌الله مشارکت در تجارت جهانی مواد مخدر را تکذیب کرد، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Lopez, German (2015-11-20). "Captagon, ISIS's favorite amphetamine, explained". Vox (به انگلیسی). Retrieved 2022-04-20.
- ↑ «کاپتاگون چیست و چه کسی در تولید و توزیع آن نقش دارد؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۲۲-۰۴-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۰.