گزیده‌های زادسپرم

گزیده‌های زادسپَرَم کتابی که که زادسپرم پسر گٌشن‌جَم تألیف کرده که در قرن سوم هجری (قرن نهم و دهم میلادی) می‌زیسته‌است. زادسپَرَم از خاندانی روحانی بوده و پدرش گٌشن‌جَم شاپوران (پسر شاپور) با لقب پیشوای بهدینان یاد شده‌است. گزیده‌های زادسپَرَم دارای چهار بخش عمده است:

بخش نخست کتاب، که سه فصل را دربرمی‌گیرد، دربارهٔ آفرینش آغازین است. فصل نخست با توصیفی از اورمزد که مبدأ خیر است، و اهریمن که مبدأ شر است، آغاز شده و آن‌گاه از آفرینش موجودات به صورت مینویی و سپس از آفرینش موجودات به صورت گیتی سخن رفته‌است. فصل دوم حملهٔ اهریمن به پیش‌نمونه‌های موجودات هفت‌گانه یعنی آسمان، آب، زمین، گیاه، گاو یکتاآفریده، گیومرث، و آلوده شدن هرکدام شرح داده شده‌است. فصل سوم ستیز ایزدان گوناگون و حامیان آفریدگان فوق با اهریمن و به‌دنبال آن آفرینش موجودات اورمزدی از پیش‌نمونه‌های ذکرشده و تکثیر آنها در جهان سخن رفته‌است.

موضوع اصلی بخش دوم، تاریخ دین است. دربارهٔ زندگی زرتشت است که به نظر زرتشتیان در میانهٔ تاریخ جهان ظهور کرده‌است.

بخش سوم، شامل دو فصل دربارهٔ ترکیب آدمی از تن و جان و روان و چگونگی وظایف اندام‌های داخلی بدن است.

بخش چهارم، دربارهٔ حوادث پایان جهان و رستاخیز است که به‌علت افتادگی نسخه‌ها ناقص مانده‌است.

از گزیده‌های زادسپرم سه نسخه در دست است.

منابع

تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ شابک ‎۹۶۴−۵۹۸۳−۱۴−۲

متن کتاب

• لینک متن کتاب گزیده‌های زادسپرم