لوح محفوظ
قرآن |
---|
لوح محفوظ (عربی: اللوح المحفوظ)، لوحی که آنچه بوده و خواهد بود در آن نوشته شدهاست.
ام الکتاب[ویرایش]
خداوند با قلم سرنوشت همه چیز را در آن نوشتهاست. قرآن مجید در این لوح نگاشته شده، و این لوح به نام «ام الکتاب» نیز خوانده میشود.
لوح محو و اثبات و ام الکتاب[ویرایش]
تحقق موجودات و حوادث مختلف جهان دو مرحله دارد: یکی مرحله قطعیت که هیچ گونه دگرگونی در آن راه ندارد «أُمُّ الْکِتابِ» و دیگری مرحله غیر قطعی به تعبیر دیگر «مشروط» است که در این مرحله دگرگونی در آن راه دارد، و از آن تعبیر به مرحله «محو و اثبات» میشود. گاهی نیز از این دو، تعبیر به «لوح محفوظ» و «لوح محو و اثبات» میشود، گویی در یکی از این دو لوح، آنچه نوشته شدهاست به هیچ وجه دگرگونی در آن راه ندارد و کاملاً محفوظ است و اما دیگری ممکن است، چیزی در آن نوشته شود و سپس محو گردد و به جای آن چیز دیگری نوشته شود.
لوح محفوظ در اصطلاح اهل شرع[ویرایش]
لوح محفوظ در اصطلاح اهل شرع عبارت است از جسمی در بالای آسمان هفتم که آنچه بوده و آنچه تا قیامت باشد، در آن نوشته شدهاست. «و نوشتیم برای او در الواح از هر چیزی به عنوان پند و شرح هر چیزی.» (وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ) (قرآن کریم، اعراف/ ۱۴۵).
لوح محفوظ در اصطلاح فلاسفه[ویرایش]
در اصطلاح حکما، لوح محفوظ عقل فعال است، و در نظر بعضی از ایشان عقل اول است. متأخیرین فلاسفهٔ اسلامی آن را نفس کلی فلک اعظم دانستهاند، که همهٔ کائنات در آن نقش است.
لوح محفوظ در اصطلاح صوفیه[ویرایش]
در نظر صوفیه لوح محفوظ نوری است الهی که تمام موجودات در آن نقش است.[۱][۲][۳]
منابع[ویرایش]
- ↑ دایرة المعارف فارسی جلد دوم بخش اول، به سرپرستی غلامحسین مصاحب، مرجع اصلی کتاب دایرة المعارف کلمبیا– تهران: امیرکبیر، کتابهای جیبی، ۱۳۸۷
- ↑ جمیل صلیبا - منوچهر صانعی دره بیدی، فرهنگ فلسفی، انتشارات حکمت - تهران، چاپ: اول، ۱۳۶۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد ۱۰، دار الکتب الإسلامیة - ایران - تهران، چاپ: ۱۰، ۱۳۷۱ ه. ش