فهرست آثار ملی شهرستان مسجدسلیمان
ظاهر
شهرستان مسجدسلیمان یکی از شهرستانهای استان خوزستان است و مرکز این شهرستان، شهر مسجدسلیمان است. مسجدسلیمان در زمان صفویه مخصوصاً دوره شاه تهماسب اول، بقعه هفت شهیدان که از فرزندان موسی کاظم میباشند، ساخته شد و تولیت این بقعه و مالکیت زمینهای مسجدسلیمان امروزی که اراضی قیلارستان (یا قیرلارستان) نامیده میشد در اختیار خاندان سادات قیری که از مبلغان مذهبی شهر شوشتر بودند قرار گرفت.[۱][۲]
آثار ثبتشده
[ویرایش]ردیف | نام اثر | نگاره | دیرینگی | موقعیت | شمارهٔ ثبت | تاریخ ثبت | منبع |
---|---|---|---|---|---|---|---|
۱ | آتشکده | اشکانی (پارت) ـ ساسانی | میدان نفتون ۳۱°۵۹′۱٫۰″ شمالی ۴۹°۱۶′۵۳٫۶″ شرقی / ۳۱٫۹۸۳۶۱۱°شمالی ۴۹٫۲۸۱۵۵۶°شرقی |
۳۰۰ | ۱۳۱۶/۰۹/۲۹ | [۳] | |
۲ | معبد بردنشانده | اشکانی (پارت) | ۱۶ کیلومتری مسجد سلیمان جاده سد شهید عباسپور ۳۲°۲′۲۲٫۲″ شمالی ۴۹°۱۹′۲۷٫۳″ شرقی / ۳۲٫۰۳۹۵۰۰°شمالی ۴۹٫۳۲۴۲۵۰°شرقی |
۳۷۲ | ۱۳۲۷/۱۲/۰۲ | [۴] | |
۳ | روستای تاریخی بتوند | از قبل از ساسانیان | ۲۰ کیلومتری مسجد سلیمان جاده اهواز مسجدسلیمان | ۳۷۲ | ۱۳۹۹/۴/۲۰ | ||
۴ | تپه باستانی کلگه | پیش از تاریخ (قرن دوم بیش از میلاد) | مرکز شهر، چهارراه بهرهبرداری، اداره میراث فرهنگی مسجد سلیمان | ۱۷۰۸ | ۱۳۶۴/۱۲/۱۸ | ||
۵ | چهارطاقی سیم بند | احتمالاٌ ساسانی ـ صدر اسلام | بعد از طی ۵۰ کیلومتر در مسیر جاده مسجد سلیم | ۲۲۹۲ | ۱۳۷۸/۰۱/۰۹ | ||
۶ | بقعه، قدمگاه شاه قطب الدین/ امامزاده عبدال | تیموریان | بین منطقه اندیکاوشیمباز | ۲۶۱۲ | ۱۳۷۸/۱۲/۲۵ | ||
۷ | چاه نمره یک | قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان نزدیک اداره میراث فرهنگی | ۳۶۰۹ | ۱۳۷۹/۱۲/۲۵ | ||
۸ | بقعه خضر زنده و قبرستان پیرامون آن | صفویه | ۱۵ کیلومتری شمال شهر لالی | ۴۶۸۴ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۹ | آرامگاه شاه ابوالقاسم | قاجاریه (۱۲۲۳ ه.ش) | ۲۳ کیلومتری شهر لالی، شاه آباد سادات | ۴۶۸۵ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۱۰ | قلعهمیدان | اتابکان | شهرستان مسجد سلیمان، ۱۶ کیلومتری شهر لالی، ۵۰۰ متری بقعه خضر زند ه | ۴۶۸۶ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۱۱ | قلعه صلواتی | ایلخانیان | استان خوزستان، شهرستان مسجد سلیمان، شمال غربی شهر لالی | ۴۶۸۷ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۱۲ | قلعه اره تی (هره تی) | ایلخانیان | استان خوزستان، شهرستان مسجد سلیمان، بخش لالی | ۴۶۸۸ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۱۳ | امامزاده برکه و گورستان مجاور آن | صفویه | ۵ کیلومتری بعد از لالی، روستای شاه آباد سادات | ۴۶۸۹ | ۱۳۸۰/۱۰/۱۱ | ||
۱۴ | شهر قدیمی چال شهر گریوه | قرن ۷ ق | شهرستان مسجد سلیمان، بخش لالی، روستایهارکله | ۷۹۲۷ | ۱۳۸۱/۱۲/۱۷ | ||
۱۵ | قلعه مش مرداسی | قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان، دو کیلومتری شمال شرقی شهر لالی | ۹۹۶۲ | ۱۳۸۲/۰۶/۲۳ | ||
۱۶ | محوطه تاریخی کارخانه سیمان | تاریخی ـ اسلامی | جاده مسجد سلیمان به هفتگل (کیلومتر ۵۵) روستای گل گیر، کارخانه سیمان | ۹۹۶۳ | ۱۳۸۲/۰۶/۲۳ | ||
۱۷ | عمارت تاریخی بنهوار | اتابکان | شهرستان مسجد سلیمان، بخش لالی، روستای بنه وار، نزدیکیهای تنگ بابا احمد | ۹۹۶۴ | ۱۳۸۲/۰۶/۲۳ | ||
۱۸ | پلهای آبشور | ساسانی ـ اسلامی | مسجدسلیمان، بخش اندیکا، ۹ک م غرب شهر لایی، روستای جلودار، رودخانه آبشور | ۱۱۹۵۵ | ۱۳۸۴/۰۴/۰۵ | ||
۱۹ | پل آلی کون | صفویه ـ قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، غرب روستای چلوار، رودخانه آلی کون | ۱۱۹۵۶ | ۱۳۸۴/۰۴/۰۵ | ||
۲۰ | پل نمره یک | دوره پهلوی | مسجد سلیمان، فاصله ۵۰م میدان نمره یک، مجاورمسجد جامع نمره یک | ۱۱۹۵۷ | ۱۳۸۴/۰۴/۰۵ | ||
۲۱ | بیمارستان امام خمینی | اواخر قاجاریه | شهر مسجد سلیمان، داخل محدوده شهری محله کلگه، خیابان آزادی، نبش میدان امام خمینی | ۲۳۷۷۱ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۲ | نقشبرجسته موری | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان چلو، ۱/۷ کیلومتری شرق روستای موری | ۲۳۷۷۲ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۳ | محوطه ده گه چلوار | قرون میانه اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان شلال و دشت گل، ۳۰۰ م شمال روستای چلوار | ۲۳۷۷۳ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۴ | محوطه دره شیران | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر کتک، ۶ کیلومتری شمال غربی روستای ده ماه بنی | ۲۳۷۷۴ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۵ | قلعه دلی محمد حسین خان | صفویه ـ قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان قلعه خواجه، ۴۰۰ م غرب روستای دلی محمد حسین خان | ۲۳۷۷۵ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۶ | محوطه شولو | اشکانی ـ قرون میانه اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان چلو، ۳۰۰ م شمال روستای سرباز | ۲۳۷۷۶ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۷ | مسجد تمبی | اواخر قاجاریه ـ اوایل پهلوی اول | ۲ کیلومتری جنوب غربی شهر مسجد سلیمان، محله (روستایی) تمبی | ۲۳۷۸۳ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۸ | زورخانه مسجدسلیمان | پهلوی | داخل محدوده شهری مسجد سلیمان، جنوب میدان انقلاب (میدان مرکزی شهر) خیابان آزادی | ۲۳۷۸۴ | ۱۳۸۷/۰۸/۲۵ | ||
۲۹ | نقشبرجسته بردبت | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان قره خواجه، ۶ کیلومتری جنوب غرب روستای سوزتینا | ۲۵۹۶۳ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۰ | محوطه چال شیخ احمد | قرون میانه و متاخر اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان کوشک، ۴۰۰ م غرب روستای چال شیخ احمد | ۲۵۹۶۵ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۱ | محوطه چنگا | قرون میانه اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر کتک، ۱/۵ کیلومتری شمال غرب روستای کتک بزرگ | ۲۵۹۶۶ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۲ | محوطه بنه حیدر | اشکانی ـ قرون میانه اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان قلعه خواجه، دو کیلومتری جنوب روستای گلالک | ۲۵۹۶۷ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۳ | بردگوری دو چال منار | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر و تک، ۲۵۰ م شمال شرق روستای چال منار | ۲۵۹۶۸ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۴ | قلعه خانی | قاجار | داخل محدوده شهری مسجد سلیمان، محله چهاربیشه، خیابان آیت الله غفاری | ۲۵۹۷۰ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۵ | بازار تمبی | قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان، بخش مرکزی، دهستان جهانگیری، روستای تمبی | ۲۵۹۷۶ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۶ | بردگوری یک چال منار | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للروکتک، ۶۰۰ م شمال روستای چال منار | ۲۵۹۸۰ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۷ | بردگوری یک چال سنگها | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للروکتک، ۸ کیلومتری جنوب شرق روستای کتک | ۲۵۹۸۱ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۸ | بردگوری چال دیره | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للروکتک، ۶ کیلومتری جنوب شرق روستای کتک | ۲۵۹۸۲ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۳۹ | بردگوری امیرالمؤمنین | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان آبژدان، ۱۵۰ م جنوب شرق روستای امیرالمؤمنین | ۲۵۹۸۸ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۰ | نقشبرجسته تنگ بتان | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر وکتک، ۱ک م جنوب روستای مورت پادلا | ۲۵۹۸۹ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۱ | محوطه چال دیره | هخامنشی ـ قرون میانه و متاخر اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر کتک، ۶ کیلومتری جنوب شرقی روستای کتک | ۲۵۹۹۰ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۲ | بردگوری موری | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان چلو، ۱/۵ کیلومتری شرق روستای موری | ۲۵۹۹۱ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۳ | محوطه ده کیدیده | قرون اولیه و میانه اسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للرکت، یک کیلومتری جنوب غرب روستای کتک | ۲۵۹۹۲ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۴ | تپه قلعه کهنه | قرون متاخراسلامی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان چلو، شمال روستای سربازار | ۲۵۹۹۳ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۵ | بردگوری دو سوسن و سرخاب | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان چلو، ۱/۲ کیلومتری جنوب غرب روستای سربازار | ۲۵۹۹۴ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۶ | بردگوریهای باغات کتک | تاریخی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، دهستان للر و کتک، دو کیلومتری شمال غربی روستای کتک، در دامنه کوه | ۲۵۹۹۵ | ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ | ||
۴۷ | کارخانه تقطیر بی بی یان | دوره پهلوی | شهرستان مسجدسلیمان، محله بی بی یان | ۳۱۷۲۵ | ۱۳۹۶/۰۳/۰۱ | [۵] | |
۴۸ | پالایشگاه و کارخانه گوگردسازی بی بی یان | دوره پهلوی | شهرستان مسجدسلیمان،محله بی بی یان | ۳۱۷۲۴ | ۱۳۹۶/۰۳/۰۱ | ||
۴۹ | مجموعه آسیاب های تمبی | قاجاریه | شهرستان مسجد سلیمان، بخش مرکزی، دهستان جهانگیری، روستای تمبی | ۳۲۰۳۸ | ۱۳۹۷/۱۲/۲۶ | ||
۵۰ | کارخانه برق تمبی | دوره پهلوی | شهرستان مسجد سلیمان، بخش مرکزی، دهستان جهانگیری، روستای تمبی | ۳۱۷۲۱ | ۱۳۹۶/۰۳/۰۱ | ||
۵۱ | بنگله ۹۶ مسجدسلیمان | دوره پهلوی | شهرستان مسجدسلیمان ، محله ی انبار خوراکی | ۳۲۷۲۵ | ۱۳۹۸/۰۷/۲۱ | ||
۵۲ | باشگاه ایران مسجدسلیمان | دوره پهلوی | شهرستان مسجدسلیمان ، محله ی چهار بیشه | ۳۲۷۲۴ | ۱۳۹۸/۰۷/۲۱ | ||
۵۳ | پل تاریخی بتوند | قاجاریه | شهرستان مسجدسلیمان ، روستای بتوند | ۳۲۰۴۹ | ۱۳۹۷/۰۵/۰۹ |
منابع
[ویرایش]- ↑ «بررسی مناقشات عبدالحسین دهدشتی و کمپانی نفت جنوب (مطالعۀ موردی؛ اراضی قیر لارستان 1307-1301ش)» (PDF). فصلنامۀ علمی سازمــان اسناد و کتابخانـــۀ ملــی جمهوری اسلامی ایران. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱۴ اوت ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ فوریه ۲۰۲۱. مقدار
|dead-url=dead
نامعتبر (کمک) - ↑ «ولیعرب، مسعود. تحولات سیاسی اجتماعی شوشتر در دوره قاجار» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱ فوریه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۱۲ فوریه ۲۰۲۱. مقدار
|dead-url=dead
نامعتبر (کمک) - ↑ «پرونده آتشکده در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافتشده در ۵ فوریهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده معبد بردنشانده در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافتشده در ۳ فوریهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «میراث نفت در آثار ملی؛ کارخانه تقطیر بیبیان مسجد سلیمان». petromuseum.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۴.