فهرست آثار ملی شهرستان آق‌قلا
شهرستان آق‌قلا یکی از شهرستانهای ایران است که در استان گلستان قرار دارد. مرکز این شهرستان، شهر آق‌قلا است و نام قدیمی این شهر «مبارک‌آباد»، «اسپی‌دژ» یا «دژ سفید» بوده[۱] که اسپی در زبان طبری به معنای سفید[۲][۳] و ترکمن‌ها نام «آق‌قلعه» یعنی قلعهٔ سفید را بر آن نهاده‌اند.
آثار ثبت‌شده
[ویرایش]| ردیف | نام اثر | نگاره | دیرینگی | موقعیت | شمارهٔ ثبت | تاریخ ثبت | منبع |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | تپه منگالی | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان ترکمن، ۴ک م شمال شرق دوراهی مزرعه اینچه برون |
۲۷۱۸ | ۱۳۷۹/۰۴/۲۲ | [۴] | |
| ۲ | قیز لر قلعه | تاریخی | شهرستان ترکمن، روستای سقرتپه | ۲۷۳۴ | ۱۳۷۹/۰۴/۲۲ | ||
| ۳ | اورکت‌تپه | پیش از تاریخ | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، ۶۰۰ متری شمال جاده آسفالته روستای انبارالوم | ۵۴۲۵ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۴ | شاه‌قلی‌تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی | شهرستان آق قلا، یک کیلومتری جاده آسفالته آق قلا به مزرعه نمونه | ۵۴۲۶ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۵ | مجموعه تپه‌های سد وشمگیر | تاریخی | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، روستای انقلاب | ۵۴۲۷ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۶ | تپه مرادیاتان | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، ۱/۵ کیلومتری جنوب دو راهی مزرعه اینجه برون | ۵۴۲۸ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۷ | تپه دورت بروک | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، ۴۰۰ متری جنوب روستای حبیب ایشان | ۵۴۲۹ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۸ | گوک تپه | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، روستای گوگ تپه | ۵۴۳۰ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۹ | تپه قلاچه | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، روستای انبارالوم | ۵۴۳۱ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۵ | ||
| ۱۰ | محوطه زکریای نبی | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، یک کیلومتری جنوب روستای گوک تپه | ۸۸۱۶ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۱ | مجموعه تپه‌های سلطان دون (یلقی تپه) | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان گرگان بوی، ۷۰۰ متری شمال روستای شورحیات | ۸۸۲۶ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۲ | تپه حکیمی | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، روستای انبار الوم، شرق مزرعه نمونه ارتش | ۸۸۲۷ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۳ | تپه اسلام‌آباد کهنه | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، جنوب روستای اسلام‌آباد کهنه | ۸۸۲۸ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۴ | مجموعه تپه‌های روشن بی‌بی | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، یک کیلومتری جنوب روستای محمد آلق | ۸۸۲۹ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۵ | ندر تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، ۵۰۰ متری ضلع جنوب جاده آق قلا به گنبد کاووس، ۱/۵ کیلومتری روستای سقریلقی | ۸۸۳۰ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۶ | قلاله تپه/ قلعه تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، ۲۰۰ متری جنوب شرقی پل قربان آباد | ۸۸۳۱ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۷ | تپه‌های قلیچ قوینق | تاریخی | شهرستان آق قلا، جاده اینچه برون، ۷۵۰ متری شمال جاده مزرعه نمونه | ۸۸۳۲ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۸ | میرزا علی تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، روستای میرزا علی | ۸۸۳۳ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۱۹ | تپه اسلام‌آباد نو | اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، جنوب روستای اسلام‌آباد نو | ۸۸۳۴ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۰ | محوطه گل تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، ۷۰۰ متری غرب روستای دلیجه | ۸۸۳۵ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۱ | تپه تپچه (تپه حاجی قره) | تاریخی ـ اسلامی | آق قلا، بخش مرکزی، ضلع شمال شرقی و متصل به روستای حاجی قره | ۸۸۳۶ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۲ | انش تپه | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، روستای شورحیات | ۸۸۳۷ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۳ | تپه قلعه جیق | اشکانی (پارت) ـ ساسانی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، ۱۰۰ متری شمال روستای قلعه جیق | ۸۸۳۸ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۴ | تپه گوکچه | هزاره یک ق‌م | شهرستان آق قلا، بخش وشمگیر، شمال غرب تأسیسات و مزرعه نمونه ارتش | ۸۸۳۹ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۵ | آنه علی تپه | پیش از تاریخ ـ تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان گرگان بوی، ۷۰۰ متری جنوب روستای قلا جیق | ۸۸۴۰ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۶ | دین گلکی تپه | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، یک کیلومتری شمال روستای شورحیات | ۸۸۴۱ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۷ | تپه چونی | عصر آهن | ۱۵ کیلومتری شمال شهرستان آق قلا، ضلع شرقی غربی جاده گمیشان، اینچه برون | ۸۸۴۲ | ۱۳۸۲/۰۳/۱۰ | ||
| ۲۸ | قلعه جیق قره تپه داز | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان آق آلتین روستای قره تپه | ۹۳۳۱ | ۱۳۸۲/۰۵/۰۷ | ||
| ۲۹ | قره تپه داز | تاریخی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان آق آلتین، روستای قره تپه | ۹۳۳۲ | ۱۳۸۲/۰۵/۰۷ | ||
| ۳۰ | تپه مال بازار | پیش از تاریخ ـ تاریخی | آق قلا، شمال کمربندی، جنب بازار فروش دام | ۹۳۳۳ | ۱۳۸۲/۰۵/۰۷ | ||
| ۳۱ | قوش تپه | تاریخی | آق قلا، بدنه شمالی شهر آق قلا | ۹۳۳۴ | ۱۳۸۲/۰۵/۰۷ | ||
| ۳۲ | ملا تپه | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان شیخ موسی، ۳ کیلومتری شمال غربی روستای بدراق ملا | ۹۷۴۶ | ۱۳۸۲/۰۵/۲۷ | ||
| ۳۳ | تپه قلعه بهرام | تاریخی ـ اسلامی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان شیخ موسی، ۷۰۰ متری شمال روستای بهلکه بهرام آخوند | ۹۷۴۷ | ۱۳۸۲/۰۵/۲۷ | ||
| ۳۴ | تپه قبرستان | تاریخی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، ۵ کیلومتری شمال غربی روستای بدراق ملا | ۹۷۴۸ | ۱۳۸۲/۰۵/۲۷ | ||
| ۳۵ | گمیشان | پیش از تاریخ ـ تاریخی | شهرستان آق قلا، بخش مرکزی، دهستان شیخ موسی، ۴ کیلومتری جنوب روستای قره داغلی | ۹۷۴۹ | ۱۳۸۲/۰۵/۲۷ | ||
| ۳۶ | دژ آق‌قلا | صفویه | شهر آق قلا، حاشیه خیابانهای خرمشهر و بسیج | ۲۵۳۶۹ | ۱۳۸۷/۱۲/۱۸ |
منابع
[ویرایش]- ↑ «شهرستان آق قلا». ثبت احوال استان گلستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۵.
- ↑ «لغتنامهٔ طبرستان: اسپی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامهٔ بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۱۱۹ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
- ↑ «پرونده تپه منگالی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۴ فوریهٔ ۲۰۲۲.
