رباط شرف
| رباط شرف | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | رباط شرف |
| کشور | ایران |
| استان | استان خراسان رضوی |
| شهرستان | سرخس |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | رباط |
| دیرینگی | دوره سلجوقی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۳۵۹ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ |
| میراث جهانی یونسکو | |
|---|---|
| مکان | آسیا و اقیانوسیه، ایران |
| معیار ثبت | فرهنگی: (ii), (iii) |
| شمارهٔ ثبت | ۱۶۶۸ |
| تاریخ ثبت | ۲۰۲۳ (طی نشست ۴۵اُمین) |
رباط شرف کاروانسرایی در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس است که به شیوهٔ رازی ساخته شده و نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده‌است.[۱] این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شمارهٔ ثبت ۳۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۲]
طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای کنونی «شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی» است که مدتی حکومت مرو و سرانجام صدرات سلطان سنجر را برعهده داشت. با توجه به کتیبهٔ موجود بنای رباط به سال ۵۴۹ هجری قمری در زمان سلطان سنجر سلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده‌است و بی‌شک یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به‌شمار می‌رود.[نیازمند منبع]
این بنا در حاشیهٔ جادهٔ قدیم نیشابور-سرخس (جادهٔ ابریشم) و شش کیلومتری جادهٔ سرخس -مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد. شکل این رباط از دور به دژی بزرگ شبیه است؛ از داخل به مانند یک کاخ جلوه می‌کند.[نیازمند منبع]
این بنا دو صحن دارد و هر صحن دارای چهار ایوان به شکل چلیپا (صلیب) و شبستان می‌باشد و همچنین آجرچینی و کتیبه‌های آن جلوه ویژه‌ای دارد. در این رباط چند مسجد و محراب دیده می‌شود که همه با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شده‌اند. کتیبه‌ها عمدتاً باقی‌مانده از دوران سلجوقی هستند. در وسط رباط حوض بزرگ، در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزهایی برای اسکان مسافران وجود دارد.[نیازمند منبع]
ثبت در فهرست میراث جهانی
[ویرایش]در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، رباط شرف به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.[۳][۴]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ سبک‌شناسی معماری ایرانی. محمد کریم پیرنیا. نشر معمار. ۱۳۸۳. ص۱۵۷
- ↑ «پرونده رباط شرف در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱.
- ↑ «یونسکو کاروانسراهای ایران را به فهرست میراث جهانی اضافه کرد». رادیو فردا. ۲۷ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «ویدیو/ «کاروانسراهای ایرانی» رای آوردند، «دیزمار» رد شد». ایسنا. ۲۶ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
منابع
[ویرایش]- دکتر عباس سعیدی (آذر ۱۳۴۵)، سرخس دیروز و امروز، انتشارات توس
- حسن زنده دل (۱۳۷۷)، استان خراسان، نشر ایرانگردان
- سیدمحسن حسینی (۱۳۷۹)، رباط شرف، موسسه چاپ آستان قدس رضوی
.jpg)
| آذربایجان شرقی | 
 | |
|---|---|---|
| آذربایجان غربی | ||
| اردبیل | ||
| اصفهان | ||
| ایلام | ||
| بوشهر | ||
| تهران | ||
| چهارمحال و بختیاری | ||
| خراسان شمالی | ||
| خراسان رضوی | ||
| خراسان جنوبی | ||
| خوزستان | ||
| زنجان | ||
| سمنان | ||
| سیستان و بلوچستان | ||
| فارس | ||
| قزوین | ||
| قم | ||
| کردستان | ||
| کرمان |
| |
| کرمانشاه | ||
| گلستان | ||
| گیلان | ||
| لرستان | ||
| مازندران | ||
| مرکزی | ||
| هرمزگان | ||
| همدان | ||
| یزد | ||
| اصفهان | 
 | |
|---|---|---|
| تهران | ||
| خراسان رضوی | ||
| خوزستان | ||
| سمنان | ||
| فارس | ||
| قزوین | ||
| قم |
| |
| کرمان |
| |
| مرکزی | ||
| همدان | ||
| یزد | ||
| زنجان | ||
| کرمانشاه | ||
| آذربایجان شرقی | ||
| گیلان | ||
| بوشهر | ||
| خراسان شمالی | ||
| خراسان جنوبی | ||
| سیستان و بلوچستان | ||
| ایلام | ||
| کردستان | ||
| همدان | ||
| چهارمحال و بختیاری | ||
| اردبیل | ||
| کهگیلویه و بویراحمد | ||
| هرمزگان | ||
| البرز | ||
| لرستان | ||
.jpg)
|  | |
- آثار ملی ایران
- جاذبه‌های گردشگری استان خراسان رضوی
- رباطهای تاریخی شهرستان سرخس
- ساختمانها و سازه‌های کاملشده در ۱۱۱۴ (میلادی)
- ساختمانهای مذهبی کاملشده در ۱۱۱۴ (میلادی)
- کاروانسراهای استان خراسان رضوی
- کاروانسراهای تاریخی شهرستان سرخس
- مسجدهای ایران
- مسجدهای سده ۱۲ (میلادی)
- معماری ایرانی
- معماری دهه ۱۱۱۰ (میلادی)
- کاروانسراهای ایرانی ثبت‌شده در میراث جهانی
- معماری سده ۱۲ (میلادی)
- کاروانسراها در ایران