دیدگاه اسلام در مورد گناه
 | این مقاله ممکن است برای مطابقت با استانداردهای کیفی ویکی‌پدیا نیازمند بازنویسی باشد. |
| بخشی از مجموعه مباحث اسلام دربارهٔ اسلام |
| اصول فقه |
|---|
| فقه |
| احکام |
| عناوین کلامی |
|
| از سلسله مقالات دربارهٔ: |
| اسلام |
|---|
 |
گناه یک مفهوم مهم در اخلاق اسلامی است که مسلمانان آن را به عنوان هر چیزی که خلاف دستورهای خدا در اسلام باشد یا نقض قوانین و هنجارهای مقرر در دین می‌دانند.[۱]
در اسلام گناه بر دو قسم کبیره و صغیره است.[۲]
گناه کبیره
[ویرایش]گُناهان کَبیره در تعالیم دینی اسلامی گناهانی هستند که درقرآن و حدیث بر مرتکبین آن‌ها وعده آتش دوزخ داده شده‌است. در شماره و تعداد گناهان کبیره بین مذاهب مختلف اسلامی (شیعه و سنی) اختلاف است. بعضی تعداد آن را ۲۵ و بعضی دیگر هفتاد شمرده‌اند.
بر اساس تعالیم دینی اسلامی، کسی که گناه کبیره از او سر زند و توبه ننماید فاسق است و نمی‌شود در نماز به او اقتداء کرد و شهادتش پذیرفته نیست و پس از مرگ مستحق عقوبت الهی است مگر اینکه فضل الهی شامل حالش شود. حدیثی به محمد منسوب است که شفاعتم را برای صاحبان گناهان کبیره از امتم ذخیره کرده‌ام. شفاعت من برای صاحبان گناهان کبیره از امتم می‌باشد، اما نیکوکاران، یعنی ترک کنندگان کبائر، برایشان راه مؤاخذه نیست.[۳]
گناه کبیره در باورهای اسلامی گناهی است که مستوجب عقاب می‌شود. گناه کبیره اثرش مسخ شدن روح انسان است یعنی روح انسان فطرت پاک خود را به کلی از دست می‌دهد و میل انسان به کارهای نیک و خدایی کاهش می‌گیرد و در عوض میل به گناهان دیگر افزایش می‌یابد.
- هر گناهی که در قرآن و حدیث بر کبیره بودن آن تصریح شده باشد (متجاوز از چهل گناه که در روایات محمد نام برده شده‌است).[۴]
- هر معصیتی که در قرآن مجید یا سنت معتبر وعده آتش بر ارتکاب آن رسیده باشد.[۴]
- هر گناهی که در قرآن یا سنت معتبر از گناهی که کبیره بودنش مسلم است، بزرگتر شمرده شود.[۴]
- هر گناهی که نزد متدینین و متشرعین بزرگ شمرده شود به طوری‌که یقین حاصل شود، مانند نجس نمودن مسجد از روی علم و عمد و به‌قصد هتک احترام خانه خدا، پرتاب کردن و انداختن قرآن.[۵]
- تکرار گناه صغیره یا اصرار بر تکرار گناهان صغیره نیز خود گناهی کبیره است.[۶]
گناه صغیره
[ویرایش]گناهان صغیره، یا «سیئة» یا «لَمَم»، در باورهای اسلامی به نوعی از انواع گناه گفته می‌شود. در این باور، گناهان به دو دسته صغیره و کبیره تقسیم خواهند شد. این تقسیم‌بندی در قرآن صورت گرفته‌است. مثلاً در آیه ۴۹ سوره کهف آمده‌است: ﴿و یقولون یا ویلنا مالِ هذا الکتاب لایغادر صغیرة و لا کبیرة الاّ احصاها﴾؛ ترجمه: «به او می‌گویند:ای وای بر ما! این چه نامه‌ای است که هیچ [گناه] کوچک و بزرگی را فرونگذاشته، جز این که همه را به حساب آورده‌است.»
در فرق بین گناه صغیره و کبیره موارد متعددی ذکر شده‌است، از جمله آنکه در گناه کبیره، حد یا تعزیر واجب می‌شود و خداوند در قرآن نسبت به ارتکاب آن تهدید به عذاب کرده‌است؛ برخلاف گناه صغیره. همچنین در حرمت و ممنوعیت گناه کبیره، نص یا اجماع محقق خواهد بود ولی دربارهٔ گناه صغیره چنین نص و اجماعی وجود ندارد.[۷]
یکی از گناهان کبیره، اصرار بر ارتکاب گناه صغیره است. این اصرار به معنای مداومت و قصد ارتکاب و انجام مجدد آن عمل به‌خصوص است.[۸] در علم فقه، دربارهٔ این نوع اصرار مفصلاً بحث شده‌است و آن را به دو نوع اصرار فعلی و اصرار حکمی تقسیم نموده‌اند.[۹]
- جواب سلام ندادن
- تنها نشستن مرد با زن اجنبی (نامحرم)
- افراط در شوخی و مزاح
- فحش‌دادن و بد دهانی
- خندیدن و یا گریه کردن (برای کار دنیا) در نماز
- سخن گفتن در بین خطبه‌های نماز جمعه یا عیدین
- افشاء راز دیگری
- حسودی کردن
- راه رفتن با فخر و تکبر
- و…
پانویس
[ویرایش]- ↑ Esposito, John L., ed. (2003). "Sin". The Oxford Dictionary of Islam. ISBN 978-0-19-512558-0.
- ↑ گناهان کبیره، جلد۱، ص ۲۶
- ↑ گناهان کبیره، جلد۱، ص ۱۱
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ گناهان کبیره، جلد۱، ص ۲۷
- ↑ گناهان کبیره، جلد۱، ص و ۲۷ و ۲۸
- ↑ گناهان کبیره، جلد۱، ص ۳۱
- ↑ تفسیر ابن کثیر، ج2، ص285.
- ↑ حسینی عاملی. مفتاح الکرامة، جلد 3. ص. ۷۸.
- ↑ الروضة البهیة فی شرح المعة الدمشقیه، ج۳، ص۱۳۰.
منابع
[ویرایش]- کتاب گناهان کبیره، سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، انتشارات جهان، تهران، جلد اول، چاپ ششم.
- کتاب گناهان کبیره، سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، انتشارات صبا، تهران، جلد دوم.