صله رحم

صله رَحِم محبت و سلوک داشتن و عشق و علاقه با خویشان و نزدیکان است. «صله» در لغت به معنای احسان و دوستی آمده است و مراد از «رَحِم» خویشاوندان و بستگان می‌باشد.

صلهٔ رحم در اسلام

اسلام تحکیم پیوندهای خویشاوندی و استحکام روابط خانوادگی را مورد تأکید و توجه قرار داده و صله رحم و رسیدگی به بستگان را به عنوان یک ارزش الهی واجب کرده است. به گفته سید محمدحسین طباطبایی صله رحم، تنها به رفت‌وآمد و دیدار نیست، همان گونه که قطع رحم، به ترک آمد وشد نیست. هدف از صله رحم برقرار کردن ارتباط و پیوند عاطفی با خویشاوندان است و این ارتباط از راه‌های گوناگونی امکان‌پذیر است:

• کمک جانی: در جایی است که جان یکی از بستگان در خطر باشد که در این صورت وی باید تا پای جان بایستد و از خویشاوندان خود ـ در چارچوب اسلام و معیارهای مکتبی ـ دفاع کند، تا ضرر را از او دفع نمایند.
• کمک مالی: اگر در مواردی میان بستگان انسان افراد نیازمند وجود دارد، رسیدگی مالی به ایشان لازم است.
• کمک فکری: در جایی است که یکی از بستگان انسان نیاز به راهنمایی دارد.
• ترک آزار: یکی از بهترین روش‌های صله رحم با خویشاوندان، ترک اذیت و آزار آنان است. بدین معنا پرهیز از غیبت، تهمت، زخم زبان و سرزنش آنان، دخالت نکردن در زندگی آنها به عناوین مختلف، عیبجویی نکردن از آنان و… از بهترین موارد صله رحم است. اگر کسی نمی‌تواند به بستگان خود کمک مالی کند، لااقل باید زمینه اذیّت و آزار آنان را فراهم نکند.
• کمک عاطفی: اگر عضوی نیاز به توجه و محبت دارد، از او دریغ نکند.

قطع صله رحم

از دید مسلمانان و طبق روایت‌های مذهبی مسلمانان صله رحم واجب و قطع رحم مطلقاً حرام و از گناهان کبیره است.

در اسلام کفر و فسق و همچنین مقابله به مثل دلیلی بر قطع حق رحم نیست.

منابع

۴. گوگل

۱- پیامبر اکرم (ص) در جمعه آخر ماه شعبان در خطبه معروف خویش فرمود: «... و صلوا ارحامکم‏» با خویشان خود پیوند برقرار سازید.

۲- سوره نساء، آیه ۱.

۳- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج ۲، ص ۲۷۳.

۴- سوره رعد، آیه ۲۱ و ۲۲.

۵- سوره محمد، آیه ۲۲ و ۲۳.

۶- گناهان کبیره، شهید دستغیب، ج ۱، ص ۱۵۷، ترجمه اصول کافی، ج ۴، ص ۴۵۵.

۷- خالقه از ریشه‏ «خلق‏» به معنای کندن یا از ریشه برکندن است.

۸- ترجمه اصول کافی، ج ۴، ص ۴۶.

۹- گناهان کبیره، ج ۱، ص ۱۶۴، اصول کافی، ج ۲، ص ۱۲۰.

۱۰- وسایل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۱۱، ص ۳۹۶، حدیث ۱۱.

۱۱- وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۲۸۶، صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهری خرم‌آبادی، ص ۷۹.

۱۲- وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۵۴۶.

۱۳- صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهری خرم‌آبادی، ص ۴۴.

۱۴- عرفی، یعنی فهم عمومی و عرف یعنی مردم، یا عموم مردم، یا فهم عموم مردم.

۱۵- جمعی از علما و فقهای بزرگوار چون شیخ طوسی (ره) در کتاب خلاف و مبسوط و ابن ادریس در سرائر، علامه مجلسی در بحار الانوار و… این نظریه را اختیار کرده‌اند. شهید ثانی (زین الدین الجبعی العاملی ۹۱۱–۹۶۵ ه‍.ق) می‌فرماید: اصحاب در اینکه مراد از قرابت و ارحام چه کسانی است؟ نظرهای مختلفی دارند. چون در شناخت آن نص و روایت‌خاصی وارد نشده است، ولی اکثر اصحاب معتقدند که شناخت ارحام و اقارب بستگی به نظر عرف دارد. (صلة الرحم و قطیعتها، ص ۸۵)

۱۶- بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۱۱.

۱۷- صلة الرحم و قطیعتها، ص ۴۸.

۱۸- وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۱۷۵.

۱۹-ترجمه اصول کافی، ج ۴، ص ۴۸.

۲۰- بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۹۳.

۲۱- همان، ص ۹۴.

۲۲- همان.

۲۳- همان، ص ۱۰۰.

۲۴- همان، ص ۱۱۴.

۲۵- همان، ص ۹۴.

• صله رحم در قرآن و حدیث؛ نوشته علامه طباطبایی (المیزان ج ۴ ص ۲۳۲ تا ۷۳۲)