صحابه
صحابه | |
|---|---|
| اَلصَّحَابَةُ | |
 خوش‌نویسی اسلامی صحابه | |
| شناخته‌شده برای | اصحاب محمد |
| از سلسله مقالات دربارهٔ: |
| اسلام |
|---|
 |
| محمد |
|---|
 |
صحابه یا اصحاب (به معنای «یاران») کسانی هستند که شخصاً پیامبر اسلام، محمد را دیده‌اند و سخنش را شنیده و در زمان حیات او اسلام آورده‌اند. مفرد آن را صحابی می‌گویند. یاران زن محمّد را در حالت جمع صحابیات می‌گویند.[۱][۲][۳]
تعریف صحابه
[ویرایش]تعریف صحابه در لغت
[ویرایش]اصحاب جمع صاحب است و صاحب اسم فاعل از ریشه صَحَبَ یَصحَبُهُ به معنی رفاقت است خواه زیاد و طولانی باشد یا کم و کوتاه.
تعریف صحابه در اصطلاح
[ویرایش]صحابه در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که محمد پیامبر اسلام را ملاقات نموده باشد در حالی که به او ایمان داشته و مسلمان از دنیا برود.[۴]
دسته‌های یاران پیامبر
[ویرایش]یاران پیامبر به سه دسته تقسیم می‌شود. مهاجرین مسلمانانی هستند، که در مکه اسلام آوردند و به مدینه مهاجرت کردند. انصار مسلمانانی هستند، که در مدینه زندگی می‌کردند و به پیامبر و مهاجران پناه دادند. این مسلمانان عمدتاً از دو قبیله اوس و خزرج می‌باشند. گروه سوم مسلمانانی هستند که بعد از فتح مکه اسلام آوردند. البته بعضی از مسلمانان که در مدینه با پیامبر دیدار کرده و در آن جا اسلام آوردند، در هیچ‌یک از این سه دسته جای نمی‌گیرند. از میان ایشان می‌توان سلمان فارسی را نام برد که محمد هنگامی که متوجه اختلاف بین مهاجرین و انصار بر سر این که سلمان از کدام دسته است گفت : سلمان از ما اهل بیت است.[۵][۶][۷]
دیدگاه تشیع
[ویرایش]شیعیان صرف صحابی بودن را منشأ فضیلت خاصی نمی‌دانند. آن‌ها فضیلت افراد را بسته به درستی نیت، اعتقاد و عملکردشان در زمان محمد و بعد از وی می‌دانند؛ بنابراین معتقدند بسیاری از اصحاب بعد از مرگ او طبق دستورهای اسلام عمل نکردند.[۸] شیعیان معتقدند که پس از محمد علی بن ابی طالب باید به حکومت می‌رسید زیرا محمد در غدیر خم علی را جانشین و خلیفه خدا دانست. آن‌ها اعتقاد دارند همه‌ی کسانی که در روز غدیر خم شاهد اعلام خلافت بودند بعد از فوت محمد این واقعه را انکار کردند و خلافت را به ابوبکر سپردند.[۹] علمای شیعه کتاب‌های بسیاری دربارهٔ اصحاب نوشته‌اند و صحابی بودن نه مدح است و نه ذم، و اصحاب مانند سایر مردم مورد قضاوت قرار می‌گیرند و این‌گونه نیست که عدالت همگی آن‌ها را به صورت پیش‌فرض قبول کنیم.[۱۰]
برخی صحابه مورد قبول و تکریم شیعه:
- علی بن ابی طالب
- فاطمه زهرا
- ابوبکر
- عمر بن خطاب
- عثمان بن عفان
- سعد ابن ابی وقاص
- حسن بن علی
- حسین بن علی
- زینب بنت علی
- ام کلثوم بنت علی
- خدیجه بنت خویلد
- ام سلمه
- جعفر بن ابی طالب
- حمزه بن عبدالمطلب
- مقداد بن اسود
- سلمان فارسی
- ابوذر غفاری
- عمار بن یاسر
- حذیفه بن یمان
- خزیمه بن ثابت
- سهل بن حنیف
- عثمان بن حنیف
- مالک بن تیهان
- جابر بن عبدالله انصاری
- ابوایوب انصاری
- صعصعه بن صوحان
دیدگاه اهل سنت
[ویرایش]صحابه در اهل سنت از جایگاه مهمی برخوردار است. اکثریت احادیث موجود از پیامبر اسلام، توسط صحابه جمع آوری شده است.بزرگترین راوی حدیث به اجماع شیعیان و اهل سنت ابوهریره است،که یکی از بزرگترین و صحابه پیامبر است.کتاب صحیح بخاری یکی از بزرگترین و معتبرترین کتب در مورد زندگینامه،و احادیث مربوط به پیامبر است.
آیات بسیار زیادی در مقام و منزلت و درجات صحابه بیان شده است، و همچنین، در بسیاری از کتب احادیث مثل صحاح و سنن و مسانید احادیثی وجود دارد که دلیل بر فضیلت صحابه و شأن و منزلت آن هاست. از جمله این احادیث این فرموده رسول الله صلی الله علیه و سلم است که می فرماید: (خير الناس قرني ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم)[7]. ترجمه: "بهترین مردم، انسان های عصر من است سپس کسانی که بعد از آنان می آیند، سپس کسانی که بعد از آنان می آیند". و در حدیث دیگر می فرماید: (لا تسبوا أصحابي؛ فوالذي نفسي بيده، لو أنفق أحدكم مثل "أُحدٍ" ذهبًا، ما بلغ مُدَّ أحدهم ولا نصيفه). ترجمه: " به یاران من ناسزا نگویید؛ قسم به کسی که نفس من به دست اوست، اگر یکی از شما به اندازه ی کوه احد طلا را انفاق کند برابر با یک یا نصف مُدی که اصحاب من انفاق می کنند نیست". و احادیث در این رابطه بسیار زیاد است.
اما بهترین افراد بین این صحابه ده نفری هستند که رسول الله صلی الله علیه و سلم در یک مجلس آنان را به جنت بشارت داده است، در سنن ترمذی و غیره با اسناد ثابت از عبدالرحمن بن عوف رضی لله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (أبو بكر في الجنة، وعمر في الجنة، وعثمان في الجنة، وعلي في الجنة، وطلحة في الجنة، وسعد في الجنة، وسعيد في الجنة، وعبدالرحمن بن عوف في الجنة، والزبير في الجنة، وعامر (أبو عبيدة بن الجراح) في الجنة). ترجمه: " أبوبکر در بهشت و عمردر بهشت و عثمان در بهشت و علی در بهشت و طلحه در بهشت و سعد در بهشت و سعید در بهشت و عبدالرحمن بن عوف در بهشت و زبیر در بهشت و عامر(ابوعبیده بن جراح) در بهشت هستند". پس این ده نفر را رسول الله صلی الله علیه و سلم در یک مجلس بشارت به بهشت داده است، و در بین این ده نفر بهترین ها چهار خلیفه بزرگوار هستند که عبارتند از: ابوبکر و عمر و عثمان و علی رضی الله عنهم اجمعین، سپس بهترین ها در بین این ده نفر ابوبکر و عمر رضی الله عنهم هستند، چنانکه در صحیح بخاری آمده که عبدالله بن عمر رضی الله عنه گفت: (كنا في زمن رسول الله - صلى الله عليه وسلم - نقول: خير أصحاب محمد - صلى الله عليه وسلم - أبو بكر ثم عمر، ويبلغ ذلك رسول الله - صلى الله عليه وسلم - فلا ينكره). ترجمه: "در زمان رسول الله صلی الله علیه و سلم می گفتیم: بهترین اصحاب رسول الله ابوبکر سپس عمر است، و این خبر به رسول الله صلی الله علیه و سلم رسید و ایشان آن را انکار نکردند"، و همچنین در صحیح بخاری از محمد بن الحنفیه روایت شده که گفت: به پدرم یعنی: علی بن ابی طالب رضی الله عنه گفتم: بهترین صحابه رسول الله صلی الله علیه و سلم چه کسی است؟ فرمود: ابوبکر، سپس گفتم: بعد ا ز او چه کسی است؟ فرمود: عمر، سپس گفتم بعد از او بهترین تو هستی؟ فرمود: من کسی نیستم جز یکی از مسلمین، بلکه درکتاب "سنت" ابن ابی عاصم روایت شده که علی رضی الله عنه فرمود: (لا يبلغني عن أحد أنه يفضلني على أبي بكر وعمر، إلا جلدته حدَّ المفتري). ترجمه: " کسی مرا بهتر از ابوبکر و عمر نداند، و اگر چنین کرد من حد شخصی که افتراء می زند را بر او اجرا می کنم".
پیروان اهل سنت صحابه پیامبر را با خصوصیات «بهترین امت»،[۱۱] «اصحاب عادل» و همیشه از آن‌ها به نیکی یاد می‌کنند[۱۲] و طبق روایات از محمد رسول‌الله دشنام و آزار اصحاب، آزار او است.[۱۳][۱۴][۱۵]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۶۷۹.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۵۸.
- ↑ Encyclopaedia Britannica (2008). Britannica Concise Encyclopedia. Encyclopaedia Britannica, Inc. p. 441. ISBN 978-1-59339-492-9.
- ↑ [Source: Al-Isâbah (1/4-5) of al-Hâfidh lbn Hajar].
- ↑ Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (2014). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God [2 volumes]. ABC-CLIO. p. 566. ISBN 978-1-61069-178-9.
- ↑ Sameh Strauch (Translator) (2006). Mukhtaṣar Sīrat Al-Rasūl. Darussalam. p. 94. ISBN 9789960980324.
- ↑ «الکتب - سیر أعلام النبلاء - الصحابة رضوان الله علیهم - قصة سلمان الفارسی- الجزء رقم1». web.archive.org. ۲۰۲۰-۰۳-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۳.
- ↑ کتاب البهداشتی، صفحه 176.
- ↑ جهانبخش ثواقب. «غدیر خم و سقیفه بنی ساعده».
- ↑ Bahá'u'lláh (189x). The Kitáb-i-Íqán (1989 pocket-size ed.). US Baháʼí Publishing Trust. Archived from the original on 2015-01-08. Retrieved 2014-12-29 – via Bahá’í Reference Library.
- ↑ مسند امام احمد: ۲۰۰۴۱،
- ↑ الفقه الأکبر صفحهٔ ۳۰۴
- ↑ [۲۰] صحیح مسلم: ۲۵۴۰، کتاب فضایل الصحابة.
- ↑ البدایة والنهایة: ۸ /۲۴۱
- ↑ Esposito, John L. (2003). The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press. p. 301. ISBN 978-0-19-512559-7. Retrieved 9 March 2019.
| تاریخ |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| عقاید |
| ||||||||||
| معارف | |||||||||||
| کسان | |||||||||||
| فرهنگ | |||||||||||
| رسانه | |||||||||||
| مؤسسات و احزاب | |||||||||||
| میراث |
| ||||||||||
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| سایر | |
