پرش به محتوا

شوید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از شبت)

شود
شود، Anethum graveolens
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاه
راسته: کرفس‌سانان
تیره: چتریان
سرده: Anethum
گونه: A. graveolens
نام دوبخشی
Anethum graveolens

شِود یا شوِید یا شبِت (نام علمی: Anethum graveolens dhi) گیاهی است یکساله یا دوساله که گاهی بلندی آن به یک متر نیز می‌رسد. ریشه آن راست و مخروطی شکل و سفید است. این گیاه بومی جنوب غربی و آسیا و آسیای میانه‌است و امروزه در بیشتر نقاط گیتی از جمله بخش‌های جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورانده می‌شود.

میوه شود بیضی شکل، مسطح و به درازای ۴ میلی‌متر و پهنای ۳ میلی‌متر است. رنگ آن قهوه‌ای روشن و در سطح آن برجستگی‌هایی به رنگ زرد و در کناره‌های آن لبه بال مانندی به رنگ زرد روشن دیده می‌شود.

تاریخچه

[ویرایش]

گویند که اصل شوید از ایران و مصر و هند بوده‌است و از این کشورها به کشورها و قارّه‌های اروپا و آمریکا رفته و کشت شده‌است. در اکثر کشورهای اطراف دریای مدیترانه کشت شوید رایج است. در برخی از نواحی این کشورها باد باعث پراکنده شدن بذر شوید و خودرو شدن آن شده‌است به‌طوری‌که در برخی از چمن‌زارها یا کناره‌های سنگ‌ها و پیاده‌روها و خانه‌های ییلاقی شوید می‌روید.

شوید

در اروپا تخم شوید در پاییز می‌رسد و پرندگان کوچک آن را سمّی می‌دانند به قدری که به آن نزدیک نمی‌شوند. البتّه احتمال می‌رود که این هراس به دلیل آن باشد که از بوی تخم شوید خوششان نمی‌آید زیرا که تخم شوید سمّی نیست. شوید در تمام تابستان گل دارد ولی گل آن از شیره و گردِ گل کمی برخوردار است.

بر روی برگ‌های پاپیروس که در مصر به دست آمده نوشته شده‌است که مصریان قدیم شوید را مثل سبزی خوردن همراه با غذا مصرف می‌نموده‌اند. در تورات گفته شده‌است که قوم بنی اسرائیل به شوید به عنوان یکی از سبزی‌های مفید توجّه داشته‌اند و مانند زیره از آن بهره می‌برده‌اند. یونانیان قدیم شوید را سبزی‌ای دارویی با خاصیّت‌های اعجاب‌انگیز می‌دانستند. فیثا غورث و بقراط حکیم معتقد بودند گرفتن چند برگ شوید در دست چپ انسان را از بیماری حمله و صرع محافظت می‌کند. در روم قدیم هم شوید نشانهٔ سر زندگی، شادابی و لذّت بوده‌است. به همین خاطر گلادیاتورها به جستجوی روغن آن بوده‌اند تا شاید بتوانند به وسیله آن قدرتمند شوند!

پیروان مکتب پزشکی «سالرن» عقیده داشتند که شوید بادشکن است و افراد چاق را لاغر می‌کند. «ماتیول» هم عقیده داشته‌است که اگر کسی دچار سکسکه شود باید نخست مقداری تخم شوید را در آتش ریخت و سوزاند، سپس به فردی که دچار سکسکه شده‌است گفت که از دود به دست آمده نفس بکشد. به این ترتیب مشکل وی هم رفع خواهد شد.

آبیاری

[ویرایش]

نور باید غیر مستقیم باشد

نیاز آبی باید مرطوب باشد

دما بین 10تا 20باشد

کاربردهای سنتی

[ویرایش]

تخم شوید آثار درمانی بسیاری دارد از جمله به‌عنوان ضد تشنج، ضد درد، باد شکم، ادرار‌آور و برای تقویت معده و به عنوان ضد التهاب موضعی [۱]به کار می‌رود.

برای کسانی که اشتهای زیادی به غذا ندارند و لاغر هستند تخم شوید بهترین دارو است زیرا اشتها را زیاد کرده معده را نیرو می‌بخشد و انرژی به بدن می‌دهد. تخم شوید را می‌توان برای ناخوشی معده، بی‌خوابی و ضد گاز معده بکار برد. خانم‌های شیر ده که شیر آن‌ها کم است باید حتماً روزی چند بار دم کرده تخم شوید بخورند یا در غذای خود مصرف کنند که به‌طور معجزه آسایی شیر آن‌ها زیاد خواهد شد.

پزشکی گیاهی ایران خواص فراوانی را برای شوید قائل است مثلاً در مورد درد شدید و ورم معده از دم کرده شوید بهره می‌جستند که اثر آرام بخش فوری دارد.

از شوید برای دل درد در حیوانات نیز سود برده می‌شود ودام داران قدیم به خوبی از این موضوع آگاه بودند. مثلاً برای گوسفند و بز کافی است که مقدار ۶۰۰ گرم تخم شوید به آن‌ها داد که نفخ و دل درد را آرام کند.

در مورد بیمارانی که مبتلا به استفراغ شدید هستند و هیچ غذایی حتی آب را نمی‌توانند در معده خود نگاهدارند بهترین درمان شوید است. این نوع بیماران باید دم کرده شوید را آهسته آهسته بنوشند.

در چین، حتی شوید را برای کمردردهایی که به علت گرفتگی عضلانی باشد به کار می‌برند.

یک نسخه کهن چینی برای باد فتق نیز از تخم شوید استفاده می‌کنند.

تخم شوید در زنان باردار احتمال سقط جنین را به همراه دارد. برگ و ساقه‌های شوید برای پایین آوردن چربی خون مفید است.

زیاده روی در خوردن شوید در مردان موجب کاهش قدرت باروری و کاهش تعداد اسپرم ها و حجم منی می شود.

ارزش غذایی

[ویرایش]

درصد کاهش ارزش بر اثر پختن : حداکثر کاهش درصدی ارزش‌های غذایی به دلیل جوشیدن بدون در نظر گرفتن گروه گیاه‌خواری حاوی شیر و تخم مرغ (ovo-lacto-vegetables group).


Dill weed, fresh
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۱۸۰ کیلوژول (۴۳ کیلوکالری)
7 g
فیبر خوراکی2.1 g
1.1 g
3.5 g
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
ویتامین آ۷۷۱۷ (۱۵۴٪) یکای بین‌المللی
ویتامین (B۱)
۹٪
۰٫۱ میلی‌گرم
(B۲)
۲۵٪
۰٫۳ میلی‌گرم
نیاسین (B۳)
۱۱٪
۱٫۶ میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)
۸٪
۰٫۴ میلی‌گرم
ویتامین ب۶
۱۵٪
۰٫۲ میلی‌گرم
فولیک (B۹)
۳۸٪
۱۵۰ میکروگرم
ویتامین ب۱۲
۰٪
۰ میکروگرم
ویتامین ث
۱۰۲٪
۸۵ میلی‌گرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۲۱٪
۲۰۸ میلی‌گرم
آهن
۵۱٪
۶٫۶ میلی‌گرم
منیزیم
۱۵٪
۵۵ میلی‌گرم
منگنز
۶۲٪
۱٫۳ میلی‌گرم
فسفر
۹٪
۶۶ میلی‌گرم
پتاسیم
۱۶٪
۷۳۸ میلی‌گرم
سدیم
۴٪
۶۱ میلی‌گرم
روی
۹٪
۰٫۹ میلی‌گرم
دیگر اجزاءمقدار
مس0.14 mg (۷٪)
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ناصری, ‌محسن; خدادوست, ‌محمود; غفاری, ‌فرزانه; کمالی‌نژاد, ‌محمد; شریعت‌پناهی, ‌سید‌شمسا; دواتی, ‌علی; مظفرپور, ‌سیدعلی; استاد, ‌سید‌ناصر (1391-04-01). "تست های حساسیت زایی و تحریک پذیری پوستی حاد بر روی فرآورده موضعی عصاره ی روغنی شوید (مرهم شوید)". طب سنتی اسلام و ایران. 10 (3): 174–182. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)[پیوند مرده]
  2. ↑ درصد ارزش روزانه به مفهوم DRI: Dietary Reference Intake. نکته : تمام ارزش‌های غذایی شامل پروتئین به صورت درصد ارزش غذایی در هر 100 گرم از غذای مورد نظر هستند http://ndb.nal.usda.gov/ndb/nutrients/index
  3. ↑ http://nutritiondata.self.com/
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ http://nutritiondata.self.com/topics/processing
  5. ↑ «USDA Table of Nutrient Retention Factors, Release 6» (PDF). وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا (USDA). وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا (USDA). دسامبر ۲۰۰۷.
  • دانشنامهٔ رشد
  • نراقی، مهدی. خوردنیهای شفابخش. تهران:انتشارات امیرکبیر
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شوید&oldid=40241510»