درگاه:ادبیات کردی
درگاه‌های ویکی‌پدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری
|
ویرایش درگاه ادبیات کردی
 ادبیات کردی به نوشته‌ها، سروده‌ها و داستان‌هایی گفته می‌شود که به گویشهای زبان کردی مانند فیلی، سورانی، کرمانجی و گورانی نوشته یا سروده شده‌اند. از بزرگان ادبیات کلاسیک کردی می‌توان به جزیری، احمد خانی، نالی، مولوی کرد، خان منصور و شاکه، غلامرضا ارکوازی ومستوره اردلان اشاره کرد. از میان معاصران هم می‌توان شیرکو بی‌کس، عبدالله پشیو، هژار و هیمن اشاره کرد. به طور کلی آثار شعر کردی در طول تاریخ بسیار زیادتر از آثار نثر کردی است. ویرایش نوشتار برگزیده
 محمدامین شیخ‌الاسلامی مُکری متخلص به هیمن (به کردی: هێمن Hêmin، به معنی متین) یا هیمن موکریانی (زادهٔ بهار سال ۱۹۲۱ در مهاباد، درگذشته ۱۶ آوریل ۱۹۸۶ در ارومیه) شاعر، مترجم و نویسنده کرد ایرانی بود. هیمن پس از یادگیری قرآن و کتب مقدماتی فارسی و عربی به مهاباد رفت و در مدت چهار سال در خانقاه و مدرسه جد مادریش شیخ یوسف برهان به عنوان طلبه علوم دینی تحصیلات خود را ادامه داد. هیمن تحت تأثیر معلم مدرسه‌ای در کلیجه در نزدیکی ده خود (لاچین مهاباد) به نام ملااحمد فوزی (زاده سلیمانیه و درگذشته در مکری در ۱۹۴۳) از فارسی و سرودن شعر بدان روی گردانده و به شدت به کردی و فولکلور آن علاقه‌مند شده و مروج زبان نوشتاری کردی شد. هیمن از فعالان حزب دموکرات کردستان ایران در زمان اعلام استقلال کردستان در ۱۹۴۶ در ایران بود و سپس به کردستان عراق رفت تا بعد از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ که به ایران بازگشت و در ارومیه درگذشت. وی در روستای شیلان‌آباد از توابع مهاباد در شمال‌غرب ایران متولد شد. پس از به پایان رساندن آموختن در خانقاه شیخ برهان در شرفکند، هیمن در سال ۱۳۲۱ همراه با دوست خود، عبدالرحمان شرفکندی (هه‌ژار)، به جمعیت احیای کرد پیوست. در جمهوری مهاباد (ژانویه تا دسامبر ۱۹۴۶/ زمستان ۱۳۲۴ تا پاییز ۱۳۲۵) به‌عنوان شاعر ملی جمهوری کردستان ملقب شد و منشی حاجی باباشیخ، نخست‌وزیر آن جمهوری، گشت. ویرایش زندگی‌نامهٔ برگزیده
 نالی (۱۷۹۵–۱۸۵۵) با نام کامل ملا خدر شاویسی میکایلی شاعر کرد و بنیان‌گذار مکتب شعری بابان است. وی در قریه خاک و خول در شهرزور به دنیا آمد و پس از مطالعه قرآن و صرف و نحو در شهرزور، به قصد تحصیل علم به مهاباد، سنندج و حلبچه رفت. نالی در ادبیات کردی به غزلهای عاشقانه اش شناخته شده‌است. نقش وی از آن نظر در تاریخ ادبیات کردی برجسته است که از اولین کسانی بود که به گویش سورانی شعر سرود و پس از وی شعرای بسیاری چون کردی، سالم (شاعر) و حاجی قادر کویی، محوی، وفایی، ناری (شاعر)، حریقی و قانع به شعر سورانی روی آوردند. ویرایش نوشتارهای برگزیده
ویرایش نگارهٔ برگزیده
ویرایش رمان
غروب پروانه (به کردی: ئێوارەی پەروانە) نام رمانی است در زبان کردی (گویش سورانی) نوشته بختیار علی. بختیار علی اهل سلیمانیه در کردستان عراق است و این کتاب دومین رمان اوست. غروب پروانه در روزهایی بین ۱-۱-۱۹۹۷ و ۶-۱۰-۱۹۹۷ نوشته شده و در سال ۱۹۹۸ از سوی انتشاراتی رهند در استکهلم سوئد به چاپ رسید. کمی پس از انتشارش، این رمان، در نشریه‌ها و محافل گوناگون ادبی کردی مورد بحث و تفصیلات قرار گرفت. غروب پروانه از ۲۲ فصل و یک پس‌نوشت تشکیل شده که روی‌هم ۲۵۵ صفحه هستند. نام این رمان به غروب روزی اشاره دارد که دو شخصیت اصلی داستان، یعنی پروانه و دوستش میدیا بدست برادران خود در میان جمع بزرگی از مردم مذهبی اعدام می‌شوند. مذهبیان گردآمده در این پندارند که دارند با گناهکاران مبارزه می‌کنند. بعدها، این غروب، نمادی برای زمستان، شکست و جهانی بسته و محاصره‌شده می‌گردد. ویرایش آنچه می‌توانید انجام دهید
ویرایش گفتاورد
«آدمی نباید آخر سر به جواب پرسش‌هایی فکر کند که در طول زندگی نتوانسته برای آن‌ها جوابی پیدا کند. قبل از مرگم می‌خواهم قدرت آن را داشته باشم که به جواب هیچ پرسش حقیری فکر نکنم.» ویرایش آیا می‌دانید
|
