خودکشی بازداشت‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ ایران

خیزش ۱۴۰۱ ایران
بخشی از کنار گذاشتن حجاب در ایران و پیامدهای کشته‌شدن مهسا امینی
از بالا به پایین: جوانان معترض در بلوار کشاورز - تجمع حمایتی معترضان ایرانی در ملبورن - تجمع اعتراضی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر
تاریخ	از ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ به‌مدت چند ماه
موقعیت	ایران
علت(ها)	کشته‌شدن مهسا امینی
اهداف	براندازی نظام جمهوری اسلامی
روش‌ها	تظاهرات خیابانی تجمع (آیین‌های هفتم و چهلم کشته‌شدگان، تجمعات صنفی) دفاع و درگیری با مأموران امنیتی تحصن شعارنویسی و شعارهای شبانه برداشتن حجاب اجباری (روسری‌سوزان، گیسوبران) عمامه‌پرانی حمله هکری اعتصاب تحریم خرید
طرف‌های مدنی درگیر
مخالفان نظام جمهوری اسلامی نظام جمهوری اسلامی قوه مجریه وزارت کشور وزارت اطلاعات وزارت ارتباطات قوه قضائیه نیروهای مسلح ایران فراجا یگان‌های ویژه سازمان اطلاعات فراجا پلیس امنیت عمومی سپاه پاسداران سازمان اطلاعات سپاه قرارگاه ثارالله شبه‌نظامیان بسیج لباس‌شخصی‌ها پیشمرگان کرد مسلمان پشتیبانی خارجی: روسیه نیروی‌های نیابتی: حزب‌الله لبنان نخسا
شخصیت‌های پیشرو
مردمی، خودجوش و بدون ساختار رهبری سید علی خامنه‌ای و دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی
تلفات و کشته‌ها
کشته‌شدگان: دست‌کم ۵۱۱ تن (گزارش بی‌بی‌سی)، دست‌کم ۵۲۹ نفر (هرانا)، ۵۳۷ تن (صدای آمریکا)، دست‌کم ۵۷۰ تن (رادیو فردا) دست‌کم ۶۳۲ نفر (کانون حقوق بشر ایران)، بیش از ۱٫۵۰۰ تن (طبق بولتن محرمانه سپاه) از جمله، ۷۱ کودک و نوجوان (غیر از اعدام‌شدگان) کشته‌شده بر اثر شکنجه یا نرسیدن دارو: دست‌کم ۱۵ تن در خطر اعدام: دست‌کم ۱۰۹ تن زخمی‌شدگان: در کردستان، بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر (آمار سایر نقاط در دسترس نیست) بازداشت‌شدگان: دست‌کم ۱۹٫۷۰۰ تن (هرانا)، دست‌کم ۲۲٫۰۰۰ تن (قوه قضاییه)، دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن (صدای آمریکا) کشته‌شدگان: ۶۸ نفر (هرانا)، بیش از ۹۰ نفر (ایرنا) زخمی‌شدگان: بیش از ۲٫۰۰۰ نفر

خودکشی بازداشت‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ ایران به مجموعه افراد بازداشت‌شده در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران است که بعد از آزادی دست به خودکشی زدند.

قربانیان

مریم آروین

مریم آروین، وکیل جوان و عضو کانون وکلای استان کرمان - که در ۹ آذر و در هنگام دفاع از موکلانش (از معترضان بازداشت‌شده) در صحن دادگاه سیرجان بازداشت شده بود. پس از آزادی به‌طور مشکوک درگذشت. مادر او، طیبه نظری نیز - که برای پیگیری وضعیت دخترش به دادگاه مراجعه کرده بود - بازداشت شده بود.

عرشیا امام‌قلی‌زاده

عرشیا امام قلی‌زاده نوجوان شانزده ساله‌ای بود که به اتهام عمامه‌پرانی در جلفا بازداشت شده و ده روز زندانی بود. او تنها دو روز بعد از آزادی با قید وثیقه خودکشی کرد و جان باخت.

یلدا آقافضلی

یلدا آقافضلی دختر ۱۹ ساله ای بود که در ۴ آبان در حوالی خیابان انقلاب تهران بازداشت و در ۱۵ آبان آزاد شده بود. وی روز ۲۰ آبان ماه در خانه فوت کرد.

برخی رسانه‌ها و کاربران علت مرگ مشکوک یلدا را «خودکشی» عنوان کرده‌اند. اما بر اساس فایل صوتی صحبت با دوستش، که در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته، او از این که اظهار پشیمانی نکرده، ابراز خوشحالی می‌کند. مرکز رسانه قوه قضاییه به نقل از سرپرست دادسرای جنایی استان تهران ادعا کرد که آقافضلی «به علت مصرف بیش از حد مواد مخدر از نوع شیشه» درگذشته است. مراسم خاکسپاری وی، روز شنبه ۲۱ آبان تحت تدابیر شدید امنیتی در بهشت زهرا برگزار شد.

مینا یعقوبی

مینا یعقوبی از بازداشت شدگان اعتراضات در اراک در مدت بازداشت دوبار اقدام به خودکشی کرد. دادگستری استان مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «متهم به علت برخی مشکلات روحی و روانی قبلی طی مدت بازداشت، دو نوبت اقدام به خودکشی کرد که با هوشیاری مراقبین دچار صدمات جزئی شده و به بیمارستان منتقل و براساس شرایط تا زمان تشکیل دادگاه، با اخذ وثیقه قانونی آزاد شد» او با تلاش‌های خانواده‌اش با گذاشتن وثیقه آزاد شد. خانواده‌اش گفتند تمام بدن مینا بر اثر شکنجه کبود شده بود.

عباس منصوری

عباس منصوری، ۱۹ساله، جوان معترض اهل شوش که در اعتراضات خیابانی این شهر بازداشت شده بود، تنها یک هفته پس از آزادی با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرد و جان باخت. در گزارش سازمان حقوق بشر اهواز با تأکید بر این که این جوان پیش از بازداشت کاملاً سالم بوده و دارویی مصرف نمی‌کرده، آمده است که نیروهای امنیتی بزرگ طایفه منصوری را فراخوانده و از او برای برگزار نکردن مراسم عزاداری با تهدید تعهد گرفتند. سازمان حقوق بشر اهواز خبر داد که آثار شکنجه بر بدن عباس منصوری وجود داشته است.

هستی حسین‌پناهی

هستی حسین‌پناهی پس از آزادی از زندان جمهوری اسلامی خودکشی کرد.

آریان یاوری

آریان یاوری، زادهٔ ۱۳۸۴، از بازداشت‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ بود که «تحت فشارهای امنیتی» در ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ اقدام به خودکشی کرد و درگذشت. یاوری در دی ۱۴۰۱ به اتهام آتش زدن خانهٔ یک نیروی بسیجی بازداشت، و پس از ۷۰ روز با وثیقه از زندان مرکزی بوکان آزاد شده بود.

جستارهای وابسته

• آزار جنسی معترضان خیزش ۱۴۰۱ ایران
• نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران
• کشته‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ ایران