پرش به محتوا

جوشن کبیر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شیعه
درگاه تشیع
عقاید
اصولتوحیدنبوتمعاد یا قیامتعدلامامت
فروعنمازروزهخمسزکاتحججهادامر به معروفنهی از منکرتولیتبری
عقاید برجستهمهدویت: غیبت (غیبت صغرا، غیبت کبراانتظار، ظهور و رجعتبداشفاعت و توسلتقیهعصمتمرجعیت، حوزه علمیه و تقلیدولایت فقیهمتعهشهادت ثالثهجانشینی محمدنظام حقوقی
شخصیت‌ها
چهارده معصوممحمدعلیفاطمهحسنحسینسجادباقرصادقکاظمرضاجواد (تقی) • هادی (نقی) • حسن (عسکری) • مهدی
صحابه محترم نزد شیعهمردان: سلمان فارسیمقداد بن اسودمیثم تمارابوذر غفاریعمار یاسربلال حبشیجعفر بن ابی‌طالبمالک اشترمحمد بن ابوبکرعقیلعثمان بن حنیفکمیل بن زیاداویس قرنیابوایوب انصاریجابر بن عبدالله انصاریابن‌عباسابن مسعودابوطالبحمزهیاسرهانی بن عروهعثمان بن مظعونعبدالله بن جعفرخباب بن ارتاسامة بن زیدخزیمة بن ثابتمصعب بن عمیرمالک بن نویرهزید بن حارثه
زنان: فاطمه بنت اسدحلیمهزینبام کلثوم بنت علیاسماء بنت عمیسام ایمنصفیه بنت عبدالمطلبسمیه
رجال و علماکشته‌شدگان کربلافهرست رجال حدیث شیعهاصحاب اجماعروحانیان شیعهعالمان شیعهمراجع تقلید
مکان‌های متبرک
مکه و مسجدالحراممدینه، مسجد النبی و بقیعبیت‌المقدس و مسجدالاقصینجف، حرم علی بن ابی‌طالب و مسجد کوفهکربلا و حرم حسین بن علیکاظمین و حرم کاظمینسامرا و حرم عسکریینمشهد و حرم علی بن موسی الرضا
دمشق و زینبیهقم، حرم فاطمه معصومه و مسجد جمکرانشیراز و حرم شاهچراغکاشمر و حمزه بن حمزه بن موسی بن جعفر امامزاده سید مرتضی و آرامگاه سید حسن مدرسآستانه اشرفیه و سید جلال‌الدین اشرفری و حرم شاه عبدالعظیم
مسجدامامزادهحسینیه
روزهای مقدس
عید فطرعید قربان (عید اضحی)عید غدیر خممحرّم (سوگواری محرمتاسوعا، عاشورا و اربعین) • عید مبعثمیلاد پیامبر • تولد ائمه • ایام فاطمیه
رویدادها
رویداد مباهلهرویداد غدیر خمسقیفه بنی‌ساعدهفدکرویداد خانه فاطمه زهراقتل عثمانجنگ جملنبرد صفیننبرد نهروانواقعه کربلامؤتمر علماء بغدادحدیث ثقلیناصحاب کساآیه تطهیر
کتاب‌ها
قرآننهج‌البلاغهصحیفه سجادیه
کتب اربعه: الاستبصاراصول کافیتهذیب الاحکاممن لایحضره الفقیه
مصحف فاطمهمصحف علیرساله حقوقاسرار آل محمد
وسائل‌الشیعهبحارالانوارالغدیرمفاتیح‌الجنان
تفسیر مجمع‌البیانتفسیر المیزانکتب شیعه
شاخه‌ها
دوازده‌امامی (اثنی‌عشری)اسماعیلیهزیدیهغلاهواقفیه
منابع اجتهاد
کتاب (قرآن)سنت (روایات پیامبر و ائمه)عقلاجماع
یک زن شیعه در حال قرائت دعای جوشن کبیر - ۱۳۹۶
معی از شیعیان در حال خواندن جوشن کبیر در حرم علی ابن موسی الرضا
جمعی از شیعیان در حال خواندن جوشن کبیر در حرم علی ابن موسی الرضا

دعای جوشَن کبیر (به عربی: الجَوْشَن ٱلْکَبِیر) دعایی است طولانی برای شیعیان که شامل ۱۰۰۱ اسم و صفت خداوند است. جوشن به معنای «لباس جنگ» یا «صفحه فولادی» است؛ بنابراین نام دعا به زره سنگین پیامبر در جنگ اشاره دارد. به اعتقاد و گفته مسلمانان، خداوند به جای زره سخت، این دعا را به‌عنوان محافظت در برابر صدمات جنگ به او آموخت. دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح و البلد الامین نقل کرده‌ است. شیعیان غالباً جوشن کبیر را در ماه رمضان و در شب قدر می‌خوانند. از دعاهای پرفیض اسلام است .

پیشینه

[ویرایش]

«جوشن» لغتی عربی و به معنی «لباس جنگ» یا «زره» است. محمد پیامبر اسلام در هنگام جنگ از زره‌های سخت و سنگین استفاده می‌کرد. و به‌دلیل فشردگی و سنگینی زره، بدنش زخمی شد. به اعتقاد مسلمانان، در طول جنگ، فرشته جبرئیل آمد و برای او پیامی از طرف خدا آورد؛ جبرئیل گفت: «ای محمد (ص)! خدای تو سلام خود را به تو می‌رساند و فرموده‌ است این زره را از تن درآور و این دعا را بخوان زیرا این محافظی برای تو و امتت است.»[۱] و دعا زره او شد. تا از او در برابر صدمات محافظت کند.[۲] و نام این دعا از زره سنگین محمد ص (جوشن) در جنگ گرفته شده‌است.[۳]

و همچنین دلیل به‌کار رفتن کلمه «کبیر» می‌تواند دو معنی داشته باشد: اول آن‌که این کلمه به طولانی بودن این دعا اشاره دارد و دوم آن‌که این کلمه به بزرگی و سنگین بودن زره محمد اشاره دارد.[۴]دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح[۵] و البلد الامین[۶] نقل کرده‌است.

در میان زرتشتیان نیز گردآوری نام‌های خداوند برای نیایش رواج داشته است؛ چنانکه موبد مهرآسپند در زمان ساسانیان، در کتاب خرده‌ اوستا تعداد صد و یک نام خداوند را براساس آموزه‌های گاتاها گرد آورده است.[۷][۸]

محتوا و ثواب

[ویرایش]

این دعا ۱۰۰ بند دارد و هر بند حاوی ۱۰ اسم از اسم‌های خداست، به جز بند ۵۵ که یازده اسم خداوند در آن آمده‌است؛ بنابراین، در مجموع، این دعا حاوی ۱۰۰۱ اسم خداوند است[۹]

در پایان هر بند، این عبارت خوانده می‌شود: «سبْحانک یا لا اله الاّ انْت الْغوْث الْغوْث خلّصْنا من النّار یا ربّ ».[۹]

جوشن کبیر از دعاهای رایجی است که شیعیان ایران در شب‌های قدر به صورت گروهی و فردی می‌خوانند.

بنا بر روایت، هر کس این دعا را هنگام خروج از خانه بخواند، خدا او را حفظ می‌کند و ثواب بسیار به او می‌دهد و هرکس آن را بر کفنش بنویسد از عذاب قبر مصون می‌ماند و هرکس آن را اول ماه رمضان بخواند، خدا به او درک فضیلت شب قدر را روزی می‌دهد و هر کس آن را سه‌بار در این ماه بخواند، در طول زندگی‌اش در امان خدا قرار می‌گیرد[۱۰]

در کتاب زاد المعاد در ابتدای هر فصل، خاصیتی برای آن بیان شده‌است، مثلاً بند ۳ برای وسعت روزی، بند ۲۴ برای نورانی شدن قلب، بند ۳۹ برای رفع فقر.

شرح

[ویرایش]

عالمان شیعه بر دعای جوشن کبیر شرح‌هایی نوشته‌اند:

شرح محمد باقر مجلسی،[۱۱] شرح محمد نجف کرمانی[۱۲]

مشهورترین شرح اما شرح ملا هادی سبزواری است. این شرح رنگ و بویی عرفانی و فلسفی دارد. سبزواری براساس بندهای دعا، به اشعار فارسی و عربی استشهاد کرده و برای مباحث لغوی به کتاب قاموس اللغه فیروزآبادی بسیار مراجعه کرده‌است. او همچنین در موارد مختلف به اقتضای بحث، مباحث فلسفی، عرفانی و کلامی را طرح کرده‌است.[۱۳]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. Ali Kose; Hakan Yesilova (2006). Al-Jawshan Al-Kabir. Tughra Books. ISBN 978-1-932099-98-0.
  2. کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۶، حاشیه؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.
  3. Said Nursi (21 April 2014). al-Jawashan al-Kabir. Işık Yayıncılık Ticaret. ISBN 978-1-59784-642-4.
  4. قمی، کلیات مفاتیح‌الجنان، ۱۸۰.
  5. کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۷–۲۶۰.
  6. کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۵۴۴–۵۵۸.
  7. شیرخدائی، ملحه. «نام های خدا در اوستا و قرآن / ملیحه شیرخدائی». مركز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۳.
  8. «صدویک نام خداوند چیست؟». امرداد. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۳.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۷–۲۶۰.
  10. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلدالامین و الدّرع الحصین، ص۲۴۶–۲۴۷، بیروت، چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۱۸ق.
  11. «تالیفات علامه مجلسی».
  12. https://web.archive.org/web/20211220144038/http://bnbook.ir/shop/%d8%ac%d9%88%d8%b4%d9%86-%da%a9%d8%a8%db%8c%d8%b1/. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۲۲. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  13. سبزواری، هادی بن مهدی (ملا هادی)، شرح الاسماء (شرح دعاءالجوشن الکبیر)، تهران، چاپ نجفقلی حبیبی، ۱۳۷۵ش.

منابع

[ویرایش]
  • قمی، عباس (۱۳۸۵). کلیات مفاتیح‌الجنان. ترجمهٔ الهی قمشه‌ای. قم: انتشارات مؤمنین. شابک ۹۶۴-۶۸۱۵-۳۰-۸.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
  1. فارس نیوز- بزرگانی که مناجات‌خوانی را در کشور ریل‌گذاری کردند