ایسوارا کریشنا (سانسکریت: ईश्वर कृष्णः، IAST: Īśvara Kṛṣṇa, Chinese)[۱]فیلسوف و حکیم هندی بود. او نویسنده سامخیاکاریکا (آیاتی در مورد سامخیا) بود، که گزارشی است از جهان و اجزای آن (تاتواها)، بر اساس مکتب سامخیا، یکی از شش مکتب فلسفه هندو. سامخیاکاریکا قدیمی‌ترین متن معتبر باقی‌مانده در فلسفه کلاسیک سامخیا است.[۲]
ایسوارا کریشنا در کریک، سامخیاکاریکا را به‌عنوان آموزه‌های اساسی کاپیلا (که در آسوری پانکاشیخا را به خود آموخته‌است) توصیف می‌کند. سامخیاکاریکا شامل گزاره‌هایی چکیده دربارهٔ معرفت‌شناسی، متافیزیک و جامعه‌شناسی در مکتب سامخیا است. این متن همچنین به اثر دیگری از فلسفه سامخیا به نام ساسیتانترا اشاره دارد، که اکنون از بین رفته‌است.[۳] این متن در اواسط قرن ششم میلادی به چینی ترجمه شد.[۴] یادداشت‌های ابوریحان بیرونی، دانشمند و ریاضی‌دان ایرانی در سفر به هند، در اوایل قرن یازدهم، حاکی از آن است که سامخیاکاریکا در زمان او، متنی مهم در هند بوده‌است.[۵]
گفته می‌شود که فلسفه سامخیا الهام‌بخش برخی از مکاتب اولیه بودایی بوده‌است، و نسخه‌های تفکر سامخیا هنوز در بسیاری از مکاتب بودیسم[۶] و آیین جین استفاده می‌شود.[۷] سامخیا همچنین پایه مدرسه یوگا است. نسخه‌های مختلف این تفکر در ویشنوپرستی و شیواپرستی نیز استفاده می‌شود.
موضوعات هندوئیسم
