پرش به محتوا

آیلار حقی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آیلار حقی
زادهٔ۲۱ شهریور ۱۳۷۸
ملکان، استان آذربایجان شرقی، ایران
درگذشت۲۵ آبان ۱۴۰۱ (۲۳ سال)
تبریز، ایران
علت مرگکشته‌شده توسط نیروهای جمهوری اسلامی با شلیک مستقیم گلوله از پشت سر
شناخته‌شده
برای		مشارکت در خیزش ۱۴۰۱ ایران در شهر تبریز

آیلار حقی ملکی (زاده ۱۳۷۸ – درگذشته ۲۵ آبان ۱۴۰۱) دانشجوی پزشکی اهل تبریز بود که در ۲۵ آبان ۱۴۰۱ و در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران در شهر تبریز توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کشته شد.

مقامات دولتی و رسانه‌ها قتل او را انکار کرده و ادعا کردند که از ارتفاع سقوط کرده است. ابتدا به خانواده‌اش فشار آوردند تا اعلام کنند که آیلار خودکشی کرده است. وقتی خانواده این ادعا را نپذیرفتند، پدرش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. به عنوان ابزاری برای فشار، جسد او را به مدت دو روز به خانواده تحویل ندادند و اجازه دفن او در زادگاهش، ملیک‌کندی (ملکان) را ندادند.

مراسم خاکسپاری و چهلم آیلار حقی با حضور شهروندان در گورستان وادی رحمت برگزار شد. شرکت‌کنندگان شعارهای ضد حکومتی مانند «ما همه آیلار هستیم، مبارزه ادامه دارد»، «آزادی، عدالت، حکومت ملی» و «آذربایجان نخوابیده است، خون آیلار پایمال نشده است» سر دادند. هر دو مراسم با دخالت نیروهای امنیتی متفرق شد. ده‌ها نفر مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بازداشت شدند.

پس از کشته شدن آیلار حقی، اعتراضات در استان آذربایجان شرقی شدت گرفت. در شهرهای تبریز، بناب، ملکان، اردبیل و همچنین در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، جایی که آیلار در آن تحصیل می‌کرد، تظاهرات برگزار شد. در این اعتراضات، ده‌ها نفر از معترضان دستگیر شدند.

درباره

[ویرایش]

آیلار حقی در سال ۱۳۷۸ در شهر ملیک‌کندی (ملکان) به دنیا آمد.[۱][۲] او اصالتاً ترک آذربایجانی است.[۱] بعدها به همراه خانواده‌اش به شهر تبریز نقل مکان کرد. آیلار دانشجوی سال چهارم رشته پزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تبریز بود.[۳]

کشته شدن

[ویرایش]

آیلار حقی در زمان اعتراضات ۱۴۰۱ در تاریخ ۲۵ آبان در تظاهرات ضد حکومتی تبریز شرکت کرد.[۴] نیروهای امنیتی برای سرکوب تظاهرات متوسل به خشونت شده و سعی در متفرق کردن معترضین داشتند. پس از مداخله پلیس، آیلار حقی فرار و به یکی از ساختمان‌ها پناه برد.[۵][۶] چند مأمور که او را تعقیب کرده بودند، وارد ساختمان شده و او را با شلیک گلوله به پشت سرش کشتند.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲] به منظور از بین بردن آثار جرم، جسد او را از ساختمان بلند به پایین پرت کردند.[۱۰][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶] بعداً مأموران امنیتی برای تحت فشار قرار دادن خانواده او، ادعا کردند که آیلار از ارتفاع سقوط کرده و خودکشی کرده است.[۱۳][۱۷][۱۸][۱۹] هنگامی که خانواده این ادعا را نپذیرفتند، پدرش رجب حقی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.[۴][۱۰] نیروهای امنیتی حکومت برای فشار بر خانواده، جسد آیلار حقی را به مدت دو روز نزد خود نگه داشتند.[۴]

رسانه‌های وابسته به حکومت ایران، ویدئویی از دوربین مداربسته یک ساختمان منتشر کردند و مدعی شدند که آیلار حقی پس از پیاده شدن از خودرو در گودالی افتاده و جان باخته است.[۱۳] با این حال در این ویدئو فقط دیده می‌شود که زنی از خودرو پیاده می‌شود [۱۳] و نه چهره او مشخص است و نه هویت این زن قابل شناسایی.[۲۰][۲۱]

در جریان اعتراضات، دولت ایران، علت مرگ کشته‌شدگان در اعتراضات را به حوادث مختلف ربط می‌داد.[۲۲] اغلب ادعا می‌کردند که این افراد بر اثر "سقوط از ارتفاع"، "خودکشی"، "بیماری قلبی" یا "حمله از میان جمعیت معترض" کشته شده‌اند. دولت اعلام کرده بود که مهسا امینی که مرگ وی، دلیل شروع اعتراضات بود نیز به دلیل بیماری قلبی درگذشته است.[۲۰]

تدفین

[ویرایش]

خانواده آیلار پس از دریافت پیکر دخترشان قصد داشتند که او را در زادگاهش، ملکان به خاک بسپارند اما به آن‌ها اجازه داده نشد.[۲۳] سپس به پدر آیلار، رجب حقی، فشار آوردند که مراسم خاکسپاری در تبریز به صورت بی‌ سروصدا و به صورت خصوصی برگزار شود.[۵][۲۳] با این وجود، خبر علنی شده [۵] و بسیاری از شهروندان در مراسم تدفین شرکت کردند.[۲۰] این مراسم در تاریخ ۲۷ آبان ۱۴۰۱ در قبرستان وادی رحمت برگزار شد.[۲۰] شرکت‌کنندگان در مراسم شعارهای ضد حکومتی سردادند[۲۰][۲۴][۲۵] از جمله “ما همه آیلار هستیم، مبارزه ادامه دارد”،[۲۶][۲۷] “آزادی، عدالت، حکومت ملی”[۲۰] و “ملت آذربایجان این ذلت را تحمل نمی‌کند”.[۸] نیروهای امنیتی به تجمع‌کنندگان در قبرستان حمله و آن‌ها را پراکنده کردند[۲۰][۲۸][۲۹] و چندین نفر را نیز بازداشت کردند.[۳۰] همچنین شمس‌الدین عباس‌زاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز، به دلیل شرکت در مراسم تدفین آیلار حقی، از کار برکنار شد.[۳۱]

مراسم چهلم آیلار حقی در تاریخ ۶ دی ۱۴۰۱ برگزار شد.[۳۲][۳۳] تجمع‌کنندگان در این مراسم نیز شعارهایی سردادند[۳۴] از جمله ”ما همه آیلار هستیم، فریاد آزادی سر می‌دهیم“، ”آذربایجان نخوابیده، خون آیلار پایمال نشده“، ”خامنه‌ای قاتل است، حکومتش بی‌اعتبار است“ و ”مرگ بر دیکتاتور”.[۳۴][۳۵] در این مراسم، پدر آیلار نیز سخنرانی کرد.[۲۱] بعداً نیروهای امنیتی به مراسم حمله کردند که منجر به درگیری میان شرکت‌کنندگان و نیروهای امنیتی شد.[۳۴][۳۶] نیروهای امنیتی به مردم با باتون حمله کرده و آن‌ها را کتک زدند. والدین آیلار و چندین نفر دیگر نیز بازداشت شدند.[۲۱][۳۴][۳۷][۳۸]

یادبود

[ویرایش]

پس از کشته شدن آیلار حقی، شدت اعتراضات در استان آذربایجان شرقی افزایش یافت.[۳۹][۴۰] در شهرهای تبریز، بناب و زادگاه آیلار یعنی ملکان، اعتراضات و اعتصابات گسترده‌ای برگزار شد.[۴۱][۴۰] در این اعتراضات ده‌ها معترض بازداشت شدند.[۴۱][۴۰] دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تبریز نیز در اعتراض به قتل آیلار حقی در دانشگاه تظاهرات کردند.[۴۲][۴۳][۴۴][۴۵]

در تاریخ ۷ آذر ۱۴۰۱، دختران جوان در جمهوری آذربایجان در حمایت از کسانی که برای حقوق زنان در ایران مبارزه می‌کنند و به یاد دختران آذربایجانی کشته‌شده از جمله حدیث نجفی، اسرا پناهی و آیلار حقی، یک فلش‌ ماب برگزار کردند.[۴۶][۴۷][۴۸][۴۹] در پایان این فلش‌موب تصاویر آیلار حقی و دیگر دختران کشته‌شده آذربایجانی به نمایش درآمد و جمله “ما خبر داریم، با شما هستیم!” نوشته شد.[۵۰]

در تاریخ ۱ اسفند ۱۴۰۱، شعارهایی مانند ”آیلار حقی“، ”می‌توانید شعارهای ما را از دیوارها پاک کنید، اما رد خون را نمی‌توانید“، ”مرگ بر خامنه‌ای“ و ”مرگ بر دیکتاتور“ بر روی دیوارهای خیابان‌های تبریز نوشته شد.[۵۱][۵۲]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. Iran: Updates on the Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran (PDF) (به انگلیسی). etekyazi.com. p. 11. Archived (PDF) from the original on 2023-06-11. Retrieved 2023-12-27.
  2. ↑ "آیلار حقی، دختر جوان و شجاع تبریزی از نسل ستارخان". women.ncr-iran.org. 2023-09-27. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  3. ↑ "جان باختگان اعتراض‌های ایران؛ آیلار حقی «جنبش زن زندگی آزادی را یک انقلاب شهروندی می‌دید»". BBC News فارسی. 2023-09-07. Archived from the original on 2023-10-11. Retrieved 2023-12-28.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. Iran: Updates on the Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran (PDF) (به انگلیسی). etekyazi.com. p. 14. Archived (PDF) from the original on 2023-06-11. Retrieved 2023-12-27.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ "Təbrizdə öyrənci fəal Aylar Həqqi məmurlar tərəfindən öldürülüb". aznews.tv. 2022-11-17. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  6. ↑ "۶۴مین روز قیام ایران – بزرگداشت جانباختگان قیام". women.ncr-iran.org. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  7. ↑ Халип, Ирина. "Волосы. Три покушения, изгнание, 10 миллионов подписчиков и «Тайная свобода» — история Масих Алинеджад, одной из лидеров иранских протестов". Новая газета Европа. Archived from the original on 2023-10-29. Retrieved 2023-12-29.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Avraham, Rachel (2022-11-30). "The Iran Protests and the Azerbaijani Community | Frontpage Mag" (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-27.
  9. ↑ "Təbrizdə gənc Aylar Həqqi öldürüldü". Qafqazinfo (به ترکی آذربایجانی). 2022-11-19. Archived from the original on 2023-12-27. Retrieved 2023-12-27.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ "حمله نیروهای امنیتی به مراسم خاکسپاری آیلار حقی در تبریز؛ پلیس علت مرگ او را هم سقوط از بلندی اعلام کرد - BBC News فارسی". web.archive.org. 2022-11-18. Archived from the original on 2022-11-18. Retrieved 2023-12-28.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link)
  11. ↑ فردا, رادیو (2022-11-18). "آیلار حقی با «شلیک مستقیم به پشت سرش توسط نیروهای حکومتی» کشته شد". رادیو فردا. Archived from the original on 2022-11-18. Retrieved 2023-12-28.
  12. ↑ Dehkordi, Maryam (2023-02-24). ""They Shot Me, Sister:" The Women Victims Of Iran Protest Crackdown". iranwire.com. Archived from the original on 2023-11-03. Retrieved 2023-12-29.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ "Qatilə çevrilən Tehran hakimiyyəti: Arzuları gözündə qalan gənc Ayların ölümü - ŞƏRH + FOTO". Oxu.Az (به ترکی آذربایجانی). 2022-11-19. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  14. ↑ "خشم از کشتن کیان پیرفلک؛ معترضان «خانه خمینی» را آتش زدند - BBC Persian". BBC News فارسی. Archived from the original on 2022-11-18. Retrieved 2023-12-28.
  15. ↑ "Day 63 of Iran uprising, medical student Aylar Haghi killed" (به انگلیسی). 2022-11-17. Archived from the original on 2023-01-03. Retrieved 2023-12-29.
  16. ↑ Cole, Brendan (2022-11-18). "Who Is Aylar Haghi? Medical student killed during protests in Iran". Newsweek (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-23. Retrieved 2023-12-29.
  17. ↑ فردا, رادیو. "آمنه‌سادات ذبیح‌پور به حضور در جلسه بعدی دادگاه سپیده قلیان «ملزم شد»". رادیو فردا. Archived from the original on 2022-09-20. Retrieved 2023-12-28.
  18. ↑ Dalvand, Masoud (2023-01-01). "Iran's Regime Killed Aylar Haghi Medical Student During Nationwide Protests". Freedom Star (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-01-04. Retrieved 2023-12-29.
  19. ↑ "Doctor Treating Protesters In Iran Dies In Suspicious Circumstances". Iran International (به انگلیسی). 2023-12-29. Archived from the original on 2023-02-02. Retrieved 2023-12-29.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ ۲۰٫۴ ۲۰٫۵ ۲۰٫۶ Məlikoğlu, Hamid (2022-11-19). "Təbrizdə keçirilən etirazlarda tibb fakültəsinin tələbəsi Aylar Həqqi öldürülüb". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-27. Retrieved 2023-12-27.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ "آیلار حقی؛ بازداشت پدری که روایت رسمی حاکمیت را زیر سوال برد". iranwire.com. 2023-01-07. Archived from the original on 2023-03-30. Retrieved 2023-12-28.
  22. ↑ Eikdar, Solmaz (2022-12-28). ""Justice Impossible" For Iranian Medical Student Killed In Protest Crackdown". iranwire.com. Archived from the original on 2023-01-29. Retrieved 2023-12-29.
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. Iran: Updates on the Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran (PDF) (به انگلیسی). etekyazi.com. p. 12. Archived (PDF) from the original on 2023-06-11. Retrieved 2023-12-27.
  24. ↑ "Təbrizdə tələbə qızın dəfni etiraz aksiyasına çevirildi". Azadlıq Radiosu. 2022-11-18. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  25. ↑ France-Presse, Agence; Reuters (2022-11-18). "Iranian protesters chant anti-regime slogans at boy's funeral". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 2022-11-19. Retrieved 2023-12-29.
  26. ↑ "آیلار حقی به‌خاک سپرده شد؛ دختری «پرانرژی و سرشار از شور زندگی» بود". صدای آمریکا. 2022-11-18. Archived from the original on 2022-12-06. Retrieved 2023-12-28.
  27. ↑ "Mahsa Amini gösterilerinde ölen genç kadınının cenazesinde protesto: 'Kahrolsun diktatör'". İstiklal gazetesi (به ترکی استانبولی). 2022-11-18. Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  28. ↑ "Iran protests: Social media videos show flames at home of late leader Khomeini". Reuters. 2022-11-19. Archived from the original on 2023-10-05. Retrieved 2023-12-29.
  29. ↑ "Government Forces Attack Iranian Mourners In Tabriz". Iran International (به انگلیسی). 2023-12-29. Archived from the original on 2022-11-19. Retrieved 2023-12-29.
  30. ↑ Məlikoğlu, Hamid (2022-12-31). "Aylar Həqqinin qırx mərasimində həbs edilən daha bir məhbusun şəxsiyyəti müəyyən edilib". Amerikanın Səsi (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-27. Retrieved 2023-12-28.
  31. ↑ Ciddi, Behzad; Cavanşir, Lalə; Cabbarlı, Ramin; Bozkurt, Türkan. Iran: Updates on the Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran (PDF) (به انگلیسی). etekyazi.com. p. 67. Archived (PDF) from the original on 2023-06-11. Retrieved 2023-12-27.
  32. ↑ "برپا شدن آیین چهلم آیلار حقی با حضور مردم؛ پدرش صداوسیما را مسوول تحریف موضوع قتل او خواند". ایران اینترنشنال. 2023-12-28. Archived from the original on 2023-02-07. Retrieved 2023-12-28.
  33. ↑ "Aylar Haghi, a brave girl gave her life for freedom" (به انگلیسی). 2023-09-27. Archived from the original on 2023-11-21. Retrieved 2023-12-29.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ ۳۴٫۳ Məlikoğlu, Hamid (2022-12-27). "Təbrizdə Aylar Həqinin qırx mərasiminə təhlükəsizlik qüvvələri müdaxilə edib". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-27. Retrieved 2023-12-29.
  35. ↑ "40-day memorial of Aylar Haghi held despite heavy repression" (به انگلیسی). 2022-12-28. Archived from the original on 2023-01-30. Retrieved 2023-12-29.
  36. ↑ "Molla rejimi Təbrizdə Aylar Həqqinin qırx mərasimində Səid Mahmudini həbs etdi". gadtb.com. 2022-12-28. Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  37. ↑ "مراسم چهلم آیلار حقی شهید قیام ایران به رغم جو شدید امنیتی با شکوه هرچه تمام تر برگزار شد". women.ncr-iran.org. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  38. ↑ "Təbrizdə Aylar Həqqinin 40 mərasimində 10-dan çox şəxs həbs edildi". dak.az. 2022-12-28. Archived from the original on 2023-06-04. Retrieved 2023-12-29.
  39. ↑ Quluncu, Əlirza (2022-11-23). "Şərqi Azərbaycan vilayətinin Məlikkəndi və Binab şəhərlərində onlarla vətəndaş həbs edilib". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2022-11-23. Retrieved 2023-12-29.
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ ۴۰٫۲ Quluncu, Əlirza (2022-11-19). "İran təhlükəsizlik qüvvələri Təbrizdə vətəndaşları həbs etməyə davam edir". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ Məlikoğlu, Hamid (2022-12-25). "Etirazlarda Məlikkəndidə həbs edilən şəxsin taleyindən xəbər yoxdur". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  42. ↑ "Güney Azərbaycanda Aylar Həqqinin anım mərasiminin keçirilməsinə icazə verilməyib". Report İnformasiya Agentliyi (به ترکی آذربایجانی). 2022-12-09. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  43. ↑ İsmayılov, Sədrəddin (2022-11-19). "Təbriz Universitetinin tələbələri Aylar Həqqinin qətlinə etiraz olaraq aksiya keçirib". Report İnformasiya Agentliyi. Archived from the original on 2022-11-25. Retrieved 2023-12-28.
  44. ↑ "Təbriz Universitetinin tələbələri Aylar Həqqinin qətlinə etiraz olaraq aksiya keçirib - VİDEO". musavat.com. 2022-11-19. Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  45. ↑ "В Южном Азербайджане не разрешили провести церемонию поминовения Айлар Хагги". Информационное Агентство Репорт (به روسی). 2022-12-09. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-29.
  46. ↑ "Bakıda gənc qızlar Güney Azərbaycandakı etirazçılara dəstək fləşmobu keçirib". kaspi.az (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  47. ↑ "Bakıda gənc qızlar Güney Azərbaycandakı etirazçılara dəstək fləşmobu keçirib". Report İnformasiya Agentliyi (به ترکی آذربایجانی). 2022-11-28. Archived from the original on 2022-11-29. Retrieved 2023-12-28.
  48. ↑ "Young women in Baku hold flash mob in support of South Azerbaijan protests". Report News Agency (به انگلیسی). 2022-11-28. Archived from the original on 2022-11-29. Retrieved 2023-12-29.
  49. ↑ "В Баку молодые девушки провели флешмоб в поддержку протестующих в Южном Азербайджане (Видео)". www.kaspiy.az (به روسی). Archived from the original on 2023-12-29. Retrieved 2023-12-29.
  50. ↑ Fərhadoğlu, Tapdıq (2022-11-28). "Azərbaycanda qadınlar İrandakı etirazlara dəstək fləşmobu keçirib". Voice of America (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2022-11-28. Retrieved 2023-12-28.
  51. ↑ "Təbriz divarlarında ETİRAZ ŞÜARLARI – FOTO". bizim.media (به ترکی آذربایجانی). 2023-02-21. Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.
  52. ↑ "Təbrizdə divarlara etiraz şüarları yazılıb". visiontv.az (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 2023-12-28. Retrieved 2023-12-28.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=آیلار_حقی&oldid=40834167»