پرش به محتوا

شاهین هندی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

Shaheen falcon
رده‌بندی علمی e
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: شاهین‌سانان
تیره: شاهینان
سرده: شاهین
گونه:
زیرگونه:
F. p. peregrinator
نام سه‌بخشی
Falco peregrinus peregrinator
Distribution limits based on Döttlinger (2002)
مترادف
  • Falco atriceps
  • Falco shaheen
شاهین اصلی، نقاشی مینیاتور منصور. هند مغول، آغاز سدهٔ هفدهم. چاتراپاتی شیواجی ماهاراج واستو سانگرهالایا

شاهین هندی یا شاهین سیاه (نام علمی: Falco peregrinus peregrinator) یک زیرگونه غیرمهاجر از شاهین بحری است که عمدتاً در هند یافت می‌شود[۲] همچنین به عنوان یک زیرگونه مهاجر نیز توصیف شده است.[۳] واژهٔ شاهین در این نام‌ها ممکن است به صورت shaheen نوشته شود. این گونه توسط شاهین‌داران به شاهین سیاه نامیده شد تا از شاهین واقعی ادبیات فارسی جدا شود. پژوهشگران ایرانی و پرنده‌شناس روسی، گئورگی پتروویچ دمنتیف، خاطرنشان کرده‌اند که نام شاهین در ادبیات فارسی در واقع به Falco peregrinus babylonicus اشاره دارد.[۴][۵]

شاهین و انواع دیگر از فارسی میانه šāhēn (به معنای واقعی کلمه "باشکوه، پادشاهی") و نام Šahēn آمده است. ارمنی میانه را شاهین (šahēn) و ارمنی قدیم شاهین (Šahēn) مقایسه کنید. در فارسی/فارسی دو معنی دارد: شاهین به‌ویژه شاهین بربری. معنای دوم نشانگر ترازو است.

نام زیرگونه peregrinator که به زبان لاتین یک مسافر سرگردان یا عادتی است، نشان‌دهنده توانایی سفر آن است.

نام رایج انگلیسی شاهین (shahin) نباید با همان کلمه در زبان هندواروپایی، فارسی،[۶] زبان ترکی ترکی، و زبان آفریقایی عربی شاهین (falcon)، اشتباه گرفته شود. ممکن است به شاهین یا گونه‌ای از شاهین اشاره داشته باشد. در زبان هند و اروپایی هندی، شاهین یا شاهین کوهی (کوه به تپه[۵] اشاره دارد) به ماده زیرگونه پرگریناتور اشاره دارد، در حالی که نرهای این زیرگونه به عنوان کوهیلا نامیده می‌شوند.

پراکندگی و زیستگاه

[ویرایش]

شاهین در جنوب آسیا از هند[۳] و بنگلادش در شرق و تا سریلانکا،[۳] مرکز و جنوب شرقی چین،[۳] و شمال میانمار یافت می‌شود.[۳] در هند، در تمام ایالت‌ها عمدتاً از مناطق صخره‌ای و تپه‌ای ثبت شده است. این شاهین همچنین از جزایر آندامان و نیکوبار در خلیج بنگال گزارش شده است.[۷]

در فرهنگ

[ویرایش]

در ادبیات پاکستان، شاهین (shaheen) با شعر شاعر ملی این کشور، علامه اقبال، ارتباط خاصی دارد.[۸] همچنین بر روی مهر رسمی آرم نیروی هوایی پاکستان پدیدار می‌شود و به عنوان نام مستعار برای تیم کریکت پاکستان و برای بازیکن آن شاهین شاه آفریدی استفاده می‌شود.

منابع

[ویرایش]
  1. "ITIS Standard Report Page: Falco peregrinus peregrinator". Integrated Taxonomic Information System. Retrieved 2014-04-18.
  2. Döttlinger, Hermann; Nicholls, Mike (2005). "Distribution and population trends of the 'black shaheen' Peregrine Falcon Falco peregrinus peregrinator and the eastern Peregrine Falcon F. p. calidus in Sri Lanka" (PDF). Forktail. 21: 133–138.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Molard, Laurent; Kéry, Marc; White, Clayton M. (2007). "Estimating the resident population size of Peregrine Falcon Falco peregrinus in Peninsular Malaysia" (PDF). Forktail. 23: 87–91.
  4. Dementiev, G.P. (1957). "On the shaheen Falco peregrinus babylonicus". Ibis. 99 (3): 477–482. doi:10.1111/j.1474-919X.1957.tb01961.x.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Phillott, D. C. (1907). "Note on the Shahin Falcons (Falco peregrinator and F. barbarus, Blanford)". Journal of the Asiatic Society of Bengal. 3: 389–393.
  6. "The Sikandar Nama,e Bara". Persian Literature in Translation. The Packard Humanities Institute (PHI). Retrieved 2014-04-21. 'Sháhín' signifies—a royal white falcon (bahrí); the beam of a pair of scales; and one of the two stars of the constellation of the eagle.
  7. Pande, Satish; Yosef, Reuven; Mahabal, Anil (2009), "Distribution of the Peregrine Falcon (Falco peregrinus babylonicus, F. p. calidus and F. p. peregrinator) in India with some notes on the nesting habits of the Shaheen Falcon", in Sielicki, Janusz (ed.), Peregrine Falcon populations – Status and Perspectives in the 21st Century, Mizera, Tadeusz, European Peregrine Falcon Working Group and Society for the Protection of Wild animals "Falcon", Poland and Turl Publishing & Poznan University of Life Sciences Press, Warsaw-Poznan, pp. 493–520, ISBN 978-83-920969-6-2
  8. "National Symbols of Pakistan". Government of Pakistan. Archived from the original on 2013-08-27. Retrieved 2013-08-23.