درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده
نوشتار برگزیده ۱
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۱
لاک‌ها یا لک‌ها گروه قومی در داغستان در قفقاز شمالی روسیه می‌باشند. آن‌ها به زبان لاکی صحبت می‌کنند. لک‌ها به‌طور تاریخی در دو بخش لاکسکی و کولنیسکی داغستان زندگی می‌کنند. این منطقهٔ قومی فرهنگی به عنوان لکیه شناخته می‌شود که جمعیتی حدود ۱۸۰٬۰۰۰ نفر دارد. سرزمین تاریخی لک‌ها در میان کوه‌های داغستان است و خود آن را لکیه می‌نامند. منطقهٔ زندگی لک‌ها از نظر تاریخی بخش مرکزی داغستان کوهستانی (منطقهٔ لاک و کول) است و یکی از قوم‌های بومی داغستان به‌شمار می‌آیند. مرکزیت اداری لک‌ها دهستان قمق است. تاریخچه اولیهٔ لاک‌ها نامشخص است. آنطور که مشخص شده‌است لاک‌ها از پیش از عصر برنز در داغستان حضور داشته‌اند. با اینکه مسیحیت توسط ارامنه و گرجی‌ها به لاک‌ها معرفی شده بود اما با فتح سرزمین‌شان توسط مسلم بن عبدالملک از سرداران خلیفهٔ عباسی اسلام به آنجا راه یافته‌است. نام لگ در منابع باستانی به دست آمده دربارهٔ قوم‌های جنوب داغستان دیده می‌شود که در این منابع نام لگ در پیوند با قوم آلبان‌ها آمده‌است.
نوشتار برگزیده ۲
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۲
.svg)
مَخاچ‌قَلعه (یا ماخاچ قلعه) پایتخت جمهوری خودمختار داغستان در روسیه است. این شهر در غرب ساحل دریای خزر واقع شده‌است. در سال ۲۰۱۹ میلادی جمعیت مخاچ قلعه، ۶۰۱٬۲۴۸ نفر بوده‌است. نام این شهر در اصل پتروفسکوی (برگرفته از نام پتر کبیر) بوده‌است که در سال ۱۷۲۲ به ایران لشکرکشی کرد و در راه خود، از این منطقه نیز دیدار کرد. این شهر در سال ۱۸۴۴ به عنوان استحکامات پتروفسکی تأسیس شد. این نام به این دلیل بود که طبق افسانه، در طول لشکرکشی ایرانیان در سال ۱۷۲۲، این مکان اردوگاه ارتش پیتر اول بود. در سال ۱۸۵۷ این شهر به پتروفسک تغییر نام داد. از مارس تا آوریل ۱۹۱۸ و همچنین از نوامبر ۱۹۱۸ تا مارس ۱۹۲۰ در طول جنگ داخلی، این شهر در اختیار نیروهای ضد بلشویک بود و به افتخار امام شمیل شمیل کالا نامیده شد و در سال ۱۹۲۲ به ماخاچ‌قلعه تغییر نام داد. مخاچ قلعه دارای جاذبه‌های گردشگری گوناگونی مانند موزه ملی جمهوری داغستان، مسجد جامع مخاچ‌قلعه و موزه هنرهای زیبای داغستان است.
نوشتار برگزیده ۳
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۳
سریر دولتی بود در داغستان کوهستانی که از سدهٔ ششم تا دوازدهم میلادی حکومت می‌کرد. دین رسمی در این دولت در آغاز مسیحیت بود و بعداً اسلام گردید. پایتخت سریر خونزاخ بود.
با رشد مسیحیت در قفقاز، قدرت‌های مسلمان منطقه علیه سریر با هم متحد شدند. فشارهای نظامی و اقتصادی و در کنار آن کشمکش های داخلی سبب شد در اوایل سده دوازدهم دولت سریر از هم بپاشد. پس از یک سده از توفیق اسلام، اسلام دین برتر منطقه شد. به این ترتیب در سده سیزدهم مسلمانان دولتی را تشکیل دادند که از دیرباز به آوارستان شهرت دارد.
نوشتار برگزیده ۴
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۴
آوارهای قفقازی یکی از قوم‌های بومی قفقاز هستند که سکونتگاه تاریخی آنان کوهستان‌های داغستان است و یکی از پرجمعیت‌ترین قوم‌های کنونی داغستان هستند. آوارها در بخش بزرگی از کوهستان‌های داغستان و تا اندازه‌ای در جلگه‌های بویناکسک، خاساویورت، و قزل‌یورت زندگی می‌کنند. آوارها علاوه بر داغستان در چچن، قالموقستان و دیگر مناطق فدراسیون روسیه نیز زندگی می‌کنند و جمعیت آن‌ها به ۹۹۹٬۸۰۰ نفر می‌رسد. سکونتگاه اصلی آوارها در داغستان حوزهٔ رودخانهٔ آوار کویسو، آندی کویسو و قره کویسو است. بنا بر آمار سال ۲۰۰۲، ۲۸٪ آوارها در کوهستان‌ها زندگی می‌کنند. آوارها همچنین در آذربایجان بیشتر در شهرستان بالاکن و شهرستان زاقاتالا زندگی می‌کنند که بنا بر آمار سال ۱۹۹۹ جمعیت آن‌ها در آذربایجان به ۴۹٬۸۰۰ نفر می‌رسیده‌است. اکثریت مطلق دین باوران آواری مسلمان و از مذهب سنی شافعی هستند، ولی آن گونه که در منابع بسیاری نوشته شده است، دولت آوارها یعنی سریر (سدهٔ ششم تا دوازدهم) قبلاً مسیحی (ارتودکس شرقی) بوده‌است. در کوهستان‌های سرزمین آوارها تاکنون چندین ویرانهٔ کلیسا و نمازخانهٔ مسیحیان یافت شده‌است. مشهورترین این بناها کلیسایی در نزدیکی دهکدهٔ داتون در منطقهٔ شامیل است که مربوط به سدهٔ دهم میلادی می‌شود. در نزدیکی دهکده‌های اورادا، تیدیب، خونزاخ، گالا، تیندی، کوانادا، روگوجا، و آرامگاه‌های باستانی مسیحیان مربوط به سدهٔ هشتم تا دهم کشف شده‌است. در میانهٔ سده هفتم دین اسلام در نخستین گام‌هایش به درون سرزمین داغستان در منطقهٔ دربند آرام آرام و غیرسیستماتیک نفوذ خود را گسترش می‌داد و منطقه به منطقه به پیش می‌رفت به گونه‌ای که تا سدهٔ پانزدهم دیگر تا دورافتاده‌ترین نقاط داغستان گسترش پیدا کرده بود.
نوشتار برگزیده ۵
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۵
دَربَند (روسی: Дербе́нт; فارسی: دربند; ترکی آذربایجانی: Dərbənd; لزگی: Кьвевар; آواری: Дербенд), مرکز شهرستان دربند شهری بندری در حاشیه دریای کاسپی؛ که در جنوبی‌ترین قسمت فدراسیون روسیه واقع شده‌است. این شهر به لحاظ اهمیت دومین شهر جمهوری داغستان با جمعیتی بالغ بر ۱۱۹۲۰۰ نفر (آمار سال ۲۰۱۰) است. آذربایجانی‌ها، لزگی‌ها و تبرسری‌ها بیشترین ساکنان این شهر را تشکیل می‌دهند. دربند مرکز فرهنگی داغستان است و بر دشت ساحلی باریکی میان کوه‌های بزرگتر قفقاز و دریای مازندران، به فاصلهٔ ۲۲۵ کیلومتری شمال غربی باکو واقع است و با راه‌آهن و جاده به باکو مرتبط است. این ناحیهٔ دارای منابع نفت و گاز طبیعی و همچنین باغستان‌ها، صنعت ماهی‌گیری و کارخانه‌های تهیهٔ مواد غذایی و نساجی است. شهر دربند به دست قباد یکم ساسانی تجدید بنا شد و انوشیروان آن را مستحکم گردانید و در ۲۲ه.ق به دست عربان گشوده شد روزگاری در دست شروان‌شاهان بود، یکبار شاه عباس صفوی و بار دیگر نادرشاه آن را از ترکان گرفتند و در ۱۷۹۶ میلادی به دست روس‌ها افتاد.
نوشتار برگزیده ۶
درگاه:داغستان/نوشتار برگزیده/۶
حکومتی بود مستقل به مرکزیت غازی قمق که از قرن سوم هجری به مدت هفت قرن بر سرزمین لاک‌ها که امروزه جزئی از داغستان است سیطره داشته‌است. در قرن نهم هجری این حکومت شامل مناطقی از شمال جمهوری آذربایجان امروزی، جنوب داغستان، چچنستان و قسمتی از کاباردیا بوده‌است. پایتخت شمخالات در قرن هشتم تا هفدهم میلادی در داغستان بود. در قرن هشتم تا هفدهم پایتخت در قمق بود و در قرن دوازدهم غازی قمق نام گرفت. در سدهٔ پانزدهم دیگر مراکز سیاسی شمخالات بویناک، تارکی، اندیری و چند شهر دیگر بودند. در سال ۷۷۷ مسجد جامع قمق ساخته شد که در آن کتیبه‌ای با این مضمون نوشته شده‌است: "در سال ۱۶۰ هجری (۷۷۷ میلادی) برای سپاس از خدای قادر متعال ساخته شد. پژوهش دربارهٔ تاریخ قمق این نکته را خاطرنشان می‌کند که این منطقه در اواخر سدهٔ هشتم میلادی مرکز اسلامی شد. پس از آن در سده نهم تا دوازدهم جنگ‌های داخلی در داغستان جنوبی، شروان و دربند درگرفت که قمق از این جنگ‌ها جان سالم به در برد. در سدهٔ دوازدهم میلادی شمخالات به احتمال قوی مسلمان بود و اسلام در قمق دین مسلط بود. قمق پیشوند غازی را دریافت کرد. سرانجام لاکیه یک دولت اسلامی شد.
نوشتار برگزیده ۷
نوشتار برگزیده ۸
نوشتار برگزیده ۹
نوشتار برگزیده ۱۰
نوشتار برگزیده ۱۱
نوشتار برگزیده ۱۲
نوشتار برگزیده ۱۳
نوشتار برگزیده ۱۴
نوشتار برگزیده ۱۵
نوشتار برگزیده ۱۶
نوشتار برگزیده ۱۷
نوشتار برگزیده ۱۸
نوشتار برگزیده ۱۹
نوشتار برگزیده ۲۰
نوشتار برگزیده ۲۱
نوشتار برگزیده ۲۲
نوشتار برگزیده ۲۳
نوشتار برگزیده ۲۴
نوشتار برگزیده ۲۵
نوشتار برگزیده ۲۶
نوشتار برگزیده ۲۷
نوشتار برگزیده ۲۸
نوشتار برگزیده ۲۹
نوشتار برگزیده ۳۰
نوشتار برگزیده ۳۱
نوشتار برگزیده ۳۲
نوشتار برگزیده ۳۳
نوشتار برگزیده ۳۴
نوشتار برگزیده ۳۵
نوشتار برگزیده ۳۶
نوشتار برگزیده ۳۷
نوشتار برگزیده ۳۸
نوشتار برگزیده ۳۹
نوشتار برگزیده ۴۰
نوشتار برگزیده ۴۱
نوشتار برگزیده ۴۲
نوشتار برگزیده ۴۳
نوشتار برگزیده ۴۴
نوشتار برگزیده ۴۵
نوشتار برگزیده ۴۶
نوشتار برگزیده ۴۷
نوشتار برگزیده ۴۸
نوشتار برگزیده ۴۹
نوشتار برگزیده ۵۰
نوشتار برگزیده ۵۱
نوشتار برگزیده ۵۲
نوشتار برگزیده ۵۳
نوشتار برگزیده ۵۴
نوشتار برگزیده ۵۵
نوشتار برگزیده ۵۶
نوشتار برگزیده ۵۷
نوشتار برگزیده ۵۸
نوشتار برگزیده ۵۹
نوشتار برگزیده ۶۰
نوشتار برگزیده ۶۱
نوشتار برگزیده ۶۲
نوشتار برگزیده ۶۳
نوشتار برگزیده ۶۴
نوشتار برگزیده ۶۵
نوشتار برگزیده ۶۶
نوشتار برگزیده ۶۷
نوشتار برگزیده ۶۸
نوشتار برگزیده ۶۹
نوشتار برگزیده ۷۰
نوشتار برگزیده ۷۱
نوشتار برگزیده ۷۲
نوشتار برگزیده ۷۳
نوشتار برگزیده ۷۴
نوشتار برگزیده ۷۵
نوشتار برگزیده ۷۶
نوشتار برگزیده ۷۷
نوشتار برگزیده ۷۸
نوشتار برگزیده ۷۹
نوشتار برگزیده ۸۰
نوشتار برگزیده ۸۱
نوشتار برگزیده ۸۲
نوشتار برگزیده ۸۳
نوشتار برگزیده ۸۴
نوشتار برگزیده ۸۵
نوشتار برگزیده ۸۶
نوشتار برگزیده ۸۷
نوشتار برگزیده ۸۸
نوشتار برگزیده ۸۹
نوشتار برگزیده ۹۰
نوشتار برگزیده ۹۱
نوشتار برگزیده ۹۲
نوشتار برگزیده ۹۳
نوشتار برگزیده ۹۴
نوشتار برگزیده ۹۵
نوشتار برگزیده ۹۶
نوشتار برگزیده ۹۷
نوشتار برگزیده ۹۸
نوشتار برگزیده ۹۹