خاقانات روران
خاقانات روران | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۳۳۰–۵۵۵ | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| پایتخت | شهر مومو، رود اورخون (مغولستان کنونی) | ||||||||||||
| زبان(های) رایج | رورانی مغولی ترکی باستان چینی | ||||||||||||
| دین(ها) | شمن‌باوری تنگری‌باوری آیین بودایی | ||||||||||||
| خاقان | |||||||||||||
• ۳۳۰ | یوجی‌اولو موگولو | ||||||||||||
• ۵۵۵ | یوجی‌اولو دنگشوزی | ||||||||||||
| قوه مقننه | قورولتای | ||||||||||||
| تاریخ | |||||||||||||
• بنیان‌گذاری | ۳۳۰ | ||||||||||||
• فروپاشی | ۵۵۵ | ||||||||||||
| مساحت | |||||||||||||
| ۴۰۵[۱][۲] | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۵۰۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||
| |||||||||||||
| امروز بخشی از |  مغولستان چین قزاقستان روسیه | ||||||||||||
روران (در زبان چینی به معنی کرمی که می‌لولد؛ نامی که چینی‌ها بر آنها نهاده بودند)[۳][۴] نام اتحادیه‌ای از قبایل کوچ‌نشین در مرزهای شمالی چین بود که در پایان سده چهارم میلادی تا سال ۵۵۲ قلمرویی به نام خاقانات روران برای خود ترتیب دادند.
رهبری خاقانات روران را گروهی از مغول‌های اولیه (نیا-مغول‌ها) به نام شیان‌بی در دست داشتند. بیشتر مردم شیان‌بی به جنوب مهاجرت کرده و در شمال چین حکومت‌های گوناگونی تشکیل دادند اما گروهی از آنها به‌جا مانده و خاقانات روران را تشکیل دادند. به روران، ژوژان هم گفته شده اما تاریخ‌دانان نام روران را درست‌تر می‌دانند.
زوال و فروپاشی
[ویرایش]آخرین خاقان روران به نام آناهوآن در سال ۵۵۲ توسط بومین، اولین خاقان گوک‌ترک، از پای درآمد. پس از مرگ آناهوآن فرزند او، یان لوچن[۵]، به نزد متحدان چینی خود (سلسله چی شمالی[۶])، فرار کرد و عموی او به نام دین‌شو تسزی[۷] خود را خاقان نامید. اما او نیز از گوک‌ترک‌ها که در این زمان رهبر آنها موغان خاقان[۸] بود، شکست خوردند. دین‌شو تسزی به قلمروی متحد چینی خود، چی شمالی، فرار کرد اما به علت سبک زندگی عشایری، روران‌ها عادت به کار و زحمت نداشتند و مخل امنیت قلمروی چی شمالی شدند. به همین سبب از این منطقه نیز بیرون رانده شدند، دین‌شو تسزی در جستجوی پناهگاهی به قلمروی سلسله چینی وئی غربی رفت اما وئی غربی، متحد گوک‌ترک‌ها علیه سلسله چی شمالی بود. به همین علت دین‌شو تسزی را به گوک‌ترک‌ها تحویل داد و به دستور خاقان همه روران‌ها به غیر از کودکان قتل عام شدند[۹].
منابع
[ویرایش]- ↑ Rein Taagepera "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.", Social Science History Vol. 3, 115-138 (1979)
- ↑ Jonathan M. Adams, Thomas D. Hall and Peter Turchin (2006). East-West Orientation of Historical Empires.Journal of World-Systems Research (University of Connecticut). 12 (no. 2): 219–229.
- ↑ 蠕蠕"wriggling worms
- ↑ Theobald, Ulrich. "Rouran 柔然 (www.chinaknowledge.de)". www.chinaknowledge.de (به انگلیسی). Archived from the original on 18 January 2015. Retrieved 2020-01-21.
- ↑ Anluochen
- ↑ Northern Qi (در برخی کتب فارسی به صورت تسی شمالی ذکر شده است)
- ↑ Yujiulü Dengshuzi
- ↑ Muqan Qaghan
- ↑ قومیلیو، ال. ان. تاریخ ترک‌های باستان. مترجم: بیوک سلطانی. صص. ۴۸-۵۰.
- Atwood, Christopher P. (2004) Encyclopedia of Mongolia and The Mongol Empire, Indiana University, ISBN 978-1-4381-2922-8
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Rouran Khaganate». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
| پایتخت | .svg) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| استانها | |||||||
| شهرها |
| ||||||
| نقاط دیدنی | |||||||
| تاریخ |
| ||||||
| جغرافیا | |||||||
| متفرقه | |||||||
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- آسیای داخلی
- اقوام آسیا
- انحلالهای ۵۵۵ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۳۳۰ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در سده ۴ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در دهه ۵۵۰ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در سده ۶ (میلادی)
- تاریخ مغولستان
- خاقاناتها
- خاناتها
- روران
- عشایر استپ اوراسیایی
- عشایر اوراسیا
- کشورهای پیشین در آسیا
- کشورهای قدیم در چین باستان
- مردمان باستانی جمهوری خلق چین
- کنفدراسیونهای پیشین
- امپراتوریهای پیشین