جونقان
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| جونقان گونکان | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | فارسان |
| بخش | جونقان |
| سال شهرشدن | ۱۳۵۶[نیازمند منبع] |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴٬۴۳۳ نفر (۱۳۹۵)[نیازمند منبع] |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۶۴۱ میلی‌متر[۱] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | اسماعیل امانی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۸۳۳۲۶ |
  جونقان | |
جونـِقان مرکز بخش جونقان در شهرستان فارسان و استان چهارمحال و بختیاری است.[۲] این شهر در دل رشته کوه‌های زاگرس و در دامنه جنوبی قله جهانبین واقع شده است.
وجه تسمیه
[ویرایش]در باره وجه تسمیه این شهر آرای گوناگونی وجود دارد، از جمله گفته شده است که اهالی آن از اعقاب ترکان قشقایی مهاجری بودند که برای تملک مراتع و چراگاههای شهر، با بختیاریها بومی درگیریهای بسیاری داشتند که طی آن عده‌ای از ترکان نیز کشته شدند؛ از این‌رو، جونقان به معنای محل جاری‌شدن خون دانسته شده است (در ترکی، قان به معنای خون است). دیگر اینکه به سبب کشاورزی پررونق این محل، نام آن ابتدا جای دهقان بوده و سپس تبدیل به جانقان و جونقان شده است. همچنین، این شهر به لُری «گینه‌کان»، به معنای «مرکز گون»، نیز خوانده می‌شود[۳]
مردم
[ویرایش]مردم این شهر به ترتیب اکثریت از ایل بختیاری و اقلیت ترک می باشند.[۵][۶]زبان ترک های جونقان به دلیل قرار گرفتن در منطقه بختیاری و انبوه مهاجران به این شهر به‌طور آهسته از ترکی چهارمحالی به لری بختیاری تغییر پیدا کرده است.[۷]
جمعیت
[ویرایش]جمعیت این شهر بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۴٬۴۳۳ نفر (در ۴٬۱۵۴ خانوار) بوده است.[۸]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۸۵ | ۱۴٬۶۶۰ | — |
| ۱۳۹۰ | ۱۴٬۸۰۰ | ۱٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۱۴٬۴۳۳ | ۲٫۵٪− |
اماکن گردشگری
[ویرایش]مکان‌های دیدنی شهر جونقان عبارتند از:
بنای طاق سنگی خان اوی (خانه خان)
چشمه‌های باغ رستم
چشمه بلبل
چشمه صالح
سنگ نوشته سراب (کوچ خوانین به سراب آذربایجان شرقی)
قزقلعه سی (قلعه دختر)
مین زر داشی (سنگ طلا)
قورد دلیگی (لانه گرگ)
کنده باخان (بام شهر)
پیرویس
باغهای بکان
پل قز جونقان (پل دختر)[۱۱]
آثار تاریخی
[ویرایش]کتیبه سراب
[ویرایش]سنگ نوشتهٔ سراب جونقان که بر فراز ارتفاعات جهان بین در کناره یکی از مسیرهای مربوط به جاده باستانی دزپارت بر روی صخره‌ای حکاکی گردیده و مربوط به زمان قاجاریه است. این سنگ نوشته در سال جلوس مظفر الدین شاه و در ماه فلکی میزان که برابر با مهرماه است و در اواسط ماه شعبان نوشته شده و موضوع آن دربارهٔ بیماری وبا و شیوع آن در تمام میزدج است که در آن حال گروهی از خوانین از جونقان کوچ و در شهرستان سراب آذربایجان شرقی سکنی گزیده‌اند. این سنگ نوشته در دامنهٔ کوه جهان بین و در کنار چشمهٔ سراب خودنمایی می‌کند.
طاق سنگی خان اوی
[ویرایش]در نزدیکی شهر جونقان آثار بقایای جاده سنگفرش نردبانی دزپارت باقی‌مانده است که معرف هویت تجاری این شهر از قدیم‌ترین ازمنه بر سر راه تجاری فرهنگی و ارتباط دهنده منطقه مرکزی ایران به جلگه بین‌النهرین سفلی می‌باشد. همچنین به واسطهٔ کنترل آمد و شد در این جاده در نزدیکی این شهر، در کنار محل تلاقی دو سر شاخه رودخانه کارون، به نام‌های رودخانهٔ کلار و آب جونقان در ابتدای تنگ درکش ورکش آثار سنگی طاق سنگی در عرف محل، خان اوی (به ترکی به معنای خانهٔ خان) به چشم می‌خورد که بر اساس حفاری‌های باستان‌شناسی انجام شده، قدمت آن‌ها حد فاصل ادوار پیش از اسلام تا دورهٔ اتابکان را پوشش می‌دهد.
قلعه جونقان
[ویرایش]قلعه شخصی سردار اسعد بختیاری می‌باشد که بعد از بازگشت از فرانسه و اواخر دورهٔ قاجاریه با الهام از کاخ‌های اروپایی قرن نوزدهم میلادی احداث شد و از پایگاه‌های مشروطیت بود.[۱۲][۱۳]
آبشار کِرِدیت
[ویرایش]آبشار کردیت که به عنوان وحشی‌ترین آبشار ایران شناخته می‌شود در مجاورت جاده جونقان-اردل و در تنگه درکش ورکش قرار گرفته است. بهترین زمان برای مشاهده این آبشار، فصل بهار می‌باشد چون حجم آب آن در فصول دیگر به شدت کاهش می‌یابد. این آبشار توسط رودخانه جونقان به رودخانه کاج و در نهایت به رود کارون می‌ریزد.
مشاهیر
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ سازمان هواشناسی چهار محال و بختیاری http://www.chbmet.ir/stat/archive/p/joneghan.asp بایگانی‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- ↑ http://jooneghan.com/درباره-جونقان/
- ↑ https://rch.ac.ir/article/Details/7681 https://rch.ac.ir/article/Details/7681. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در|وبگاه=وجود دارد (کمک) - ↑ https://rch.ac.ir/article/Details/7681. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ اطلس زبانشناسی ایران:جونقان
- ↑ «دربارهٔ جونقان | شهرداری جونقان | جونقان». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۴.
- ↑ جلد دهم فرهنگ جغرافیایی ایران تألیف حسینعلی رزم آرا، صفحهٔ ۶۰.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ «بخشی از دیوار حمام تاریخی جونقان تخریب شد». ایرنا. ۲۳ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۵.
- ↑ «استقبال مسافران از جاذبه‌های گردشگری جونقان». جام جم. ۱۳۹۸-۰۱-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۵.
- ↑ «پل جونقان». وبسایت جاذبه ها.
- ↑ «دربارهٔ جونقان». شهرداری جونقان. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۲.
- ↑ «قلعه سردار اسد بختیاری». جونقان. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۲.
| مرکز شهرستان | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||||||||||
