ماهیان خاویاری

ماهیان خاویاری
تاس‌ماهی اطلس (Acipenser oxyrinchus oxyrinchus)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پرتوبالگان
راسته:	تاس‌ماهی‌سانان
تیره:	ماهیان خاویاری
زیرخانواده‌ها
Acipenserinae Scaphirhynchinae برای گونه‌ها و سرده‌ها متن را ببینید.

ماهیان خاویاری یا تاس‌ماهی‌ها یا استورژِن نامی است که به ماهیان خانوادهٔ تاس‌ماهیان (Acipenseridae) داده می‌شود که در مجموع ۲۷ گونه دارد و دست کم چهار گونه نیز امروزه منقرض شده‌اند. فیل‌ماهی، اوزون برون، تاس‌ماهی ایرانی، تاس‌ماهی روسی و شیپ از مهمترین انواع ماهیان خاویاری هستند.

ماهیان خاویاری که استورژن نیز نامیده می‌شوند و از راسته ی تاس‌ماهی‌سانان هستند در شمار گونه‌های آبزی هستند که از پیشینه‌ای چندصدمیلیون ساله که به عصر کرتاسه بازمی‌گردد برخوردارند. رقم گونه‌های خاویاری، به ۲۷ گونه و چهار سرده و چندین زیرگونه در جهان تقسیم می‌شود که از این تعداد، ۵ گونه در دریای خزر زندگی می‌کنند. چهار سردهٔ این خانواده عبارت اند از فیل‌ماهی‌ها، تاس‌ماهی‌های اصلی، پوزه‌بیلچه‌ایها و شبه پوزه‌بیلچه‌ای‌ها

این گروه از ماهی‌ها ساکن رودها و دریاچه‌های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری، مناطق نزدیک به قطب و سواحل اوراسیا و آمریکای شمالی هستند. ارزش اقتصادی ماهیان خاویاری، تخم آن‌ها یعنی خاویار از اشرافی‌ترین و گران‌ترین فراورده‌های غذایی در جهان است. امروزه به دلیل صید بی‌رویه بسیاری از گونه‌های این ماهی در خطر انقراض بوده و صید آن‌ها در بسیاری از زیستگاه‌های آنان ممنوع شده‌است.

ماهیان خاویاری دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. عموماً اندازه‌های بسیار بزرگی تا ۱۵۰۰ کیلوگرم و هفت متر دارند، بخش‌هایی از اسکلت آن‌ها غضروفی بوده و عموماً برای تخمگذاری به رودخانه‌ها مهاجرت می‌کنند. این ماهی‌ها پلی پلوئید بوده و دارای دو، چهار یا هشت ست یا مجموعه کروموزومی هستند. این ماهی‌ها معمولاً در عمق آب به سر می‌برند و گوشتخوار و شکارچی هستند.

همچنین استورژن‌ها بیشترین طول عمر در میان تمامی ماهیان را داشته و برخی از گونه‌ها در بیست سالگی به بلوغ رسیده و تا ۱۰۰ سال عمر می‌کنند.

جستارهای وابسته

• خاویار
• ماهی‌شناسی کاربردی
• ماهی‌شناسی
• سپیدرود

منابع

[۱] کیوان، ا؛ ۱۳۸۲. ماهیان خاویاری ایران، شرکت سهامی شیلات ایران، تهران، ۴۰۰ص.

[۲] کیوان، ا. ۱۳۳۳. خاویار (ماهیان خاویاری، طرز تهیه انواع خاویار، بازرسی بهداشتی کالاهای گوشتی و خاویار تاسماهیان)، شرکت سهامی طبع کتاب و ستاد ارتش، تهران، ۱۷۰ ص.

[۳] هدایتی فرد، مسعود، ۱۳۸۶، ماهی‌شناسی کاربردی، انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، ۲۲۶ صفحه. شابک ‎۹۶۴-۴۵۰-۴۰۴-۶،

[۴] وثوقی، غ. ح؛ و ب. مستجیر، ۱۳۷۱. ماهیان آب شیرین، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، ۳۱۷ص.

ویکی‌پدیای انگلیسی