پرش به محتوا

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس
توسعه‌دهنده(ها)راک‌استار نورث[الف]
ناشر(ها)راک‌استار گیمز
تهیه‌کننده(ها)لسلی بنزیه
برنامه‌نویس(ـان)
  • اوبه ورمایج
  • آدام فاولر
هنرمند(ان)آرون گاربوت
نویسنده(ها)
آهنگساز(ان)مایکل هانتر
سریاتومبیل‌دزدی بزرگ
موتوررَندِروِر
سکو(ها)
تاریخ(های) انتشار
۲۶ اکتبر ۲۰۰۴
  • پلی‌استیشن ۲
  • ویندوز، ایکس‌باکس
  • مک اواس ایکس
  • ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰
  • آی‌اواس
  • ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳
  • اندروید
  • ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳
  • ویندوز فون
  • ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴
  • فایر اواس
  • ۱۵ مه ۲۰۱۴
  • ایکس‌باکس ۳۶۰
  • ۲۶ اکتبر ۲۰۱۴
  • پلی‌استیشن ۳
  • ۱ دسامبر ۲۰۱۵
ژانر(ها)اکشن-ماجراجویی
حالت(ها)تک‌نفره، چندنفره

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس (به انگلیسی: Grand Theft Auto: San Andreas) یک بازی اکشن ماجراجویی است که در سال ۲۰۰۴ توسط راک‌استار نورث توسعه یافته و توسط راک‌استار گیمز منتشر شده است. این بازی هفتمین عنوان از سری اتومبیل‌دزدی بزرگ است که پس از اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی در سال ۲۰۰۲ می‌باشد. داستان بازی در ایالت خیالی سن آندریاس اتفاق می‌افتد و کارل «سی‌جی» جانسون را دنبال می‌کند که پس از قتل مادرش به خانه بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که گروه قدیمی‌اش بسیاری از قلمرو خود را از دست داده‌اند. در طول بازی، او تلاش می‌کند تا باند را دوباره تأسیس کند، با مقامات فاسد و جنایتکاران قدرتمند درگیر می‌شود و به تدریج حقیقت قتل مادرش را کشف می‌کند.

بازی از دید سوم شخص انجام می‌شود و دنیای آن پیاده یا با وسیله نقلیه پیمایش می‌شود. طراحی جهان باز به بازیکن اجازه می‌دهد آزادانه در سان آندریاس، متشکل از سه کلان‌شهر لوس سانتوس،[ب] سن فیرو[پ] و لاس ونتوراس،[ت] که به ترتیب بر اساس لس آنجلس، سان فرانسیسکو و لاس وگاس ساخته شده اند، پرسه بزند. داستان بازی بر اساس چندین رویداد واقعی در لس آنجلس، از جمله رقابت باندهای خیابانی بلادز و کریپس، همه‌گیری کراک در دهه ۱۹۹۰، شورش‌های ۱۹۹۲ لس آنجلس و رسوایی رمپارت می‌باشد. این بازی در اکتبر ۲۰۰۴ برای پلی‌استیشن ۲ و در سال ۲۰۰۵ برای ویندوز و ایکس‌باکس اورجینال منتشر شد. نسخه‌های پیشرفته در سال ۲۰۱۰ منتشر شدند و به دنبال آن نسخهٔ بازسازی‌شده در سال ۲۰۲۱ منتشر شد.

این بازی به دلیل شخصیت‌ها، روایت، طراحی جهان باز و وفاداری بصری مورد تحسین منتقدان قرار گرفت، اما واکنش‌های متفاوتی نسبت به طراحی مأموریت، مسائل فنی و به تصویر کشیدن نژادها داشت. زمانی که کشف مینی‌گیم «قهوه داغ» صحنه جنسی پنهانی را باز کرد، جنجال بزرگی ایجاد کرد. چندین نشریه بازی جوایز پایان سال را به این بازی اعطا کردند و همچنین از دید منتقدان، یکی از مهم‌ترین عناوین بازی‌های ویدئویی نسل ششم کنسول‌ها و از بهترین بازی‌هایی که تاکنون ساخته شده‌اند می‌باشد. سن آندریاس با فروش بیش از ۲۷٫۵ میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی ویدئویی سال ۲۰۰۴ و پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن ۲ شد. جانشین آن، اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴، در آوریل ۲۰۰۸ عرضه شد.

روند بازی[ویرایش]

بازی از دید سوم شخص انجام می‌شود و با استفاده از ماشین‌ها و وسایل نقلیه دیگر می‌توان در جهان باز آن پیمایش کرد.[۲][۳]

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس یک بازی اکشن-ماجراجویی است که از دید سوم شخص انجام می‌شود.[۲] در بازی، بازیکنان کارل «سی‌جی» جانسون جنایتکار را کنترل می‌کنند و مأموریت‌ها - سناریوهای خطی با اهداف تعیین‌شده - را برای پیشرفت در داستان کامل می‌کنند. در خارج از ماموریت‌ها، بازیکنان می‌توانند آزادانه در دنیای باز بازی پرسه بزنند و ماموریت‌های جانبی اختیاری را تکمیل کنند.[۴][۵] حالت چند نفره به دو بازیکن اجازه می‌دهد تا در جهان پرسه بزنند.[۶] ایالت خیالی سن آندریاس که جهان باز را تشکیل می‌دهد، شامل سه کلان‌شهر است: لوس سانتوس، سن فیرو، و لاس ونتوراس.[۷] قفل شهرها با پیشرفت داستان باز می‌شوند.[۸] فرودگاه‌ها با استفاده از سفر سریع بین هر شهر امکان انتقال از راه دور را فراهم می‌کنند.[۹]: ۱  به صورت پراکنده در سراسر نقشه، می‌توان خانه‌های امن را برای ذخیره بازی و ذخیره وسایل نقلیه خریداری کرد.[۹]: ۲۰ 

بازیکنان می‌توانند بدوند، شنا کنند، از وسایل نقلیه برای حرکت در جهان استفاده کنند،[۳] و از حملات غوغا، سلاح گرم و مواد منفجره برای مبارزه با دشمنان استفاده کنند، از جمله توانایی استفاده از سلاح گرم دوگانه و انجام تیراندازی در حین رانندگی.[۱۰][۱۱] اسلحه‌ها از دلالان اسلحه گرم محلی خریداری می‌شوند، از دشمنان مرده بازیابی می‌شوند و در سراسر جهان پراکنده می‌شوند.[۱۲] در نبرد از هدف‌گیری خودکار برای قفل کردن اهداف استفاده می‌شود.[۹]: ۴۲  اگر بازیکنان آسیب ببینند، می‌توان سلامت‌سنج آن‌ها را از طریق پیک‌آپ‌های سلامتی به‌طور کامل بازسازی کرد و از زره بدن برای جذب شلیک گلوله و آسیب‌های انفجاری استفاده کرد.[۱۰][۱۳] بازیکنان زمانی که سلامتی آنها تمام می‌شود دوباره در بیمارستان‌ها ظاهر می‌شوند.[۱۴]: ۱۰۰  اگر بازیکنان مرتکب جنایت شوند، مجریان قانون ممکن است همان‌طور که توسط هاد «تحت تعقیب» در گوشهٔ صفحه نشان داده می‌شود، پاسخ دهند. ستاره‌های نمایش داده شده روی هاد نشان دهنده سطح فعلی است. در سطح حداکثر شش ستاره، هلیکوپترهای پلیس و ارتش به دنبال بازیکنان فرستاده می‌شوند.[۹]: ۱  افسران به دنبال بازیکنانی می‌گردند که به مشخصات ظاهری معلومی در جلوی چشم آنها باشند. هنگامی که بازیکنان از دید افسران پنهان می‌شوند، درجهٔ هاد به‌مرور کم شده و در نهایت از بین می‌رود.[۹]: ۲۹  این بازی دارای بیش از ۱۸۰ وسیله نقلیه از جمله اتومبیل، موتور سیکلت، هواپیما، قایق و خهپاد است[۹]: ۶–۱۱  و اکثر آنها را می‌توان با تغییراتی مانند نصب هیدرولیک، موتورهای اکسید نیتروژن و سیستم صوتی مورد استفاده قرار داد.[۹]: ۲۰۱–۲۰۴ 

بازیکنان می‌توانند با اعضای گروه‌های دشمن مبارزه کنند تا قلمرو خود را به دست آورند.[۹]: ۱۹۶ 

در جهان، بازیکنان می‌توانند با حمله به اعضای باند رقیب برای قلمرو بجنگند. قلمرو زمانی برنده می‌شود که بازیکنان از سه موج پاسخ به حملات دشمن جان سالم به در ببرند. سرزمین‌های به دست آمده در آماج حملات دوره‌ای باندهای دشمن قرار می‌گیرند - باید با موفقیت از آنها دفاع کرد و در غیر این صورت، از دست خواهند رفت.[۹]: ۱۹۶  در حین پرسه زدن آزاد در جهان، بازیکنان ممکن است در فعالیت‌هایی مانند سرقت، آتش‌نشانی، دلال‌بازی، تاکسی‌رانی و ماموریت‌های پلیسی[ث] شرکت کنند.[۹]: ۱۷۶–۱۸۰  تکمیل این مراحل به بازیکنان پاداش نقدی می‌دهد؛ که می‌تواند برای لوازم جانبی، لباس، مدل مو و خالکوبی سی‌جی خرج شود - عناصر نقش‌آفرینی جدید برای مجموعه.[۱۰][۱۵] متعادل کردن غذا و فعالیت بدنی بر ظاهر و ویژگی‌های فیزیکی سی‌جی تأثیر می‌گذارد. خوردن و ورزش سلامتی را حفظ می‌کند، در حالی که از دست دادن عضلات، اثربخشی مبارزه را کاهش می‌دهد[۱۶] سه سبک مبارزه تن به تنبوکس، کیک‌بوکسینگ و هنرهای رزمی ترکیبی در باشگاه‌های بدنسازی هر شهر آموزش داده می‌شود.[۹]: ۱۴۴–۱۴۵ [۱۷]: ۳۱  بازی احترام دوستان سی جی را دنبال می‌کند که با توجه به اعمال و ظاهر او متفاوت است.[۹]: ۱  همچنین مهارت‌های به دست آمده مانند رانندگی، حمل سلاح گرم، ظرفیت ریه، ماهیچه‌ها و استقامت، که قفل مکانیک‌های اضافی بازی را باز می‌کند، ردیابی می‌شوند.[۳][۹]: ۴  بازیکنان می‌توانند با شش دختر مختلف قرار بگذارند و آنها را به شام، نوشیدنی یا رقص ببرند.[۹]: ۲۰۰–۲۰۱ 

داستان[ویرایش]

در سال ۱۹۹۲ کارل جانسون (یانگ مای لای) به‌خاطر تماسی از برادرش سوییت مبنی بر این که مادرش مرده است بعد از پنج سال به شهر خود، لوس سانتوس بازمی‌گردد. وقتی کارل به خانه می‌رسد توسط تیم C.R.A.S.H به رهبری افسر فرانک تنپنی (ساموئل ال. جکسون) و همکارانش دستگیر می‌شود. سپس آنها کارل را متهم به قتل افسر پندلبری (در داستان بازی حضور ندارد) می‌کنند و او را مجبور می‌کنند تا برایشان کار کند. کارل به خانه برمی‌گردد و وقتی وارد خانه می‌شود با دیدن عکس مادرش یاد گذشته تلخ خود می‌افتد. در این هنگام بیگ اسموک (کلیفتون پاول) یکی از دوستان او که در خانه او زندگی می‌کند به طرفش حمله می‌کند و وقتی متوجه می‌شود که او کارل است خوشحال می‌شود و با هم تصمیم می‌گیرند که قاتل مادر کارل را پیدا کنند. سپس کارل به همراه اسموک به مراسم خاکسپاری مادرش می‌رود. در این حین، کارل متوجه می‌شود که باندشان «خانواده گروو استریت» که قبلاً توسط کارل و دوستانش تأسیس شده بود، بعد از رفتن کارل از لوس سانتوس، دچار فروپاشی شده و اعضای آن از هم جدا شده‌اند و دیگر مانند قبل در شهر قدرتی ندارد و قدرت به‌دست باندهای رقیبشان یعنی بالاس و واگوس افتاده است. سپس کارل با کمک سوییت (فایزون لاو)، رایدر (ام‌سی ایت) و اسموک دوباره باندشان را سرپا می‌کند. بعد از مدتی اوجی لوک (یکی از اعضای قدیمی باند از زندان آزاد می‌شود و از کارل می‌خواهد که او را یک شب تبدیل به یک خواننده رپ بکند و در همین حین کارل مجبور می‌شود کتاب شعرهای مد داگ که یک رپر معروف در لوس سانتوس است را بدزدد و مدیربرنامه‌های او را بکشد. سپس افسر تنپنی با کارل تماس می‌گیرد و او را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. در ادامه کارل از طریق دوست پسر خواهرش، سیزار ویلپاندو (کلیفتن کالینز جونیور)، متوجه می‌شود که اسموک و رایدر به او و سوییت خیانت کرده‌اند و آنها برای افسر تنپنی کار می‌کنند، همچنین مادر کارل به دستور تنپنی و اسموک توسط بالاس‌ها با ماشین سبز رنگی (Green Sabre) به قتل رسیده است. در همین حین سوییت، در درگیری با بالاس‌ها تیر می‌خورد و کارل به کمک او می‌رود اما کمی بعد پلیس سر می‌رسد.

افسر تنپنی، سوییت را به بیمارستان زندان می‌فرستد ولی کارل را بعد از دستگیری به یک روستای دورافتاده به نام آنجل پین[ج] می‌فرستد تا شاهدی که قرار است علیه فسادگری تیم C.R.A.S.H در دادگاه شهادت بدهد را بکشد. سپس افسر تنپنی از یک هیپی به نام تروث (پیتر فوندا) موادمخدر می‌خرد و کارل را مجبور می‌کند تا پول آن را بدهد. کارل از طریق سیزار با دخترعموی او یعنی کاتالینا آشنا می‌شود و با کمک او از چند جا دزدی می‌کنند تا پول تروث را آماده کند. مدتی بعد به همراه تروث به شهر سن فیرو می‌رود و با کمک سیزار یک گاراژ در این شهر سرپا می‌کند. در ادامه کارل از طریق سیزار متوجه می‌شود که اسموک و رایدر با یک باند قاچاقچی موادمخدر در سن فیرو در تجارت مواد شریک شده‌اند. کارل با کمک سیزار و دوستش وو زی مو (جیمز یاگاشی) رهبر تثلیث چینی رد یکی از اعضای باند به نام جیزی‌بی را می‌زد که صاحب بزرگ‌ترین کلوپ شبانه در سن فیرو است و سعی می‌کند برایش کار کند تا اعتمادش را جلب کند. سپس کارل با سردسته باند یعنی تی‌بون مندز آشنا می‌شود و متوجه می‌شود که شریکش مایک تورینو (جیمز وودز) در خطر افتاده است و به او کمک می‌کند تا مایک را نجات دهد. در ادامه کارل متوجه می‌شود که رایدر برای معامله می‌خواهد به سن فیرو بیاید. سپس کارل جیزی را می‌کشد و با استفاده از تلفن او مکان معامله را پیدا می‌کند و با کمک وو زی به آنجا حمله می‌کند و رایدر و تی‌بون را می‌کشد اما موفق به کشتن مایک نمی‌شود. در ادامه کارل با کمک وو زی کارخانه تولید موادمخدر اسموک را نابود می‌کند. همه چیز به خوبی پیش می‌رود تا اینکه یک روز کارل تماسی از یک فرد ناشناس دریافت می‌کند. آن فرد ناشناس به کارل می‌گوید که اطلاعاتی دربارهٔ برادرش در زندان دارد که اگر قبول کند تا برایش کار کند، برادرش را به زودی از زندان آزاد خواهد کرد، در غیر این صورت برادرش را می‌کشد. کارل وقتی پیش آن فرد ناشناس می‌رود متوجه می‌شود مایک تورینو صاحب آن صدای ناشناس است. مایک تورینو در واقع یک مأمور دولتی بوده که برای جاسوسی با تی‌بون شریک شده بود. مایک تورینو در ازای آزادی برادر کارل، از او می‌خواهد تا در انجام چند کار به او کمک کند. بعد از انجام مأموریت‌های مایک تورینو کارل از طرف وو زی پیشنهادی دریافت می‌کند.

وو زی به کارل می‌گوید که در شهر لاس ونتوراس یک کازینو به نام کازینو چهار اژدها تأسیس کرده که مافیا چوب لای چرخش گذاشته و نمی‌گذارد به تجارتش ادامه دهد و از کارل می‌خواهد به او کمک کند تا از کازینو مافیا سرقت کند، درعوض به او بخشی از کازینو را می‌دهد. کارل هم به شهر لاس ونتوراس می‌رود و به وو زی کمک می‌کند. کارل از طریق تروث با پاول، مکر و کن رزنبرگ آشنا می‌شود که کازینو مافیا را اداره می‌کنند. سپس برای آنها کار می‌کند تا اعتمادشان را جلب کند. اما کارل متوجه می‌شود که آنها به اجبار مافیا کازینو را اداره می‌کنند. در همین حین کارل با کمک وو زی مقدمات سرقت را آماده می‌کند. سپس سالواتوره لئونه رئیس کازینو مافیا از شهر لیبرتی سیتی به لاس ونتوراس می‌آید تا دشمنانش را نابود کند. کارل هم از فرصت استفاده می‌کند و با کار کردن برای سالواتوره اعتماد او را جلب می‌کند. در همین حین افسر تنپنی هم کارل را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. سپس افسر تنپنی کارل را به یک روستا متروکه می‌کشاند و در آنجا به افسر پولاسکی دستور می‌دهد کارل و افسر هرناندز را بکشد و خودش هم از آنجا می‌رود. اما افسر پولاسکی موفق نمی‌شود کارل را بکشد و سعی می‌کند فرار کند که کارل او را می‌کشد. در ادامه کارل با مدداگ روبرو می‌شود که می‌خواهد خودش را از بالای ساختمان پرت کند. اما موفق نمی‌شود و کارل او را نجات می‌دهد و به کمپ ترک اعتیاد می‌برد. سپس کارل متوجه می‌شود که سالواتوره از لاس ونتوراس خارج شده و بعد از خارج کردن کن رزنبرگ و دوستانش با کمک وو زی و دوستان دیگرش از کازینو مافیا سرقت می‌کنند. در ادامه مدداگ از کمپ اعتیاد در می‌آید و کارل متوجه می‌شود که کاخ مدداگ را یک قاچاقچی موادمخدر به نام بیگ پاپا تصرف کرده و کارل به همراه مدداگ بعد از مدت‌ها به لوس سانتوس برمی‌گرددند و کارل با کمک وو زی کاخ مدداگ را پس می‌گیرد و بیگ پاپا را می‌کشد. سپس مایک تورینو با کارل تماس می‌گیرد و بعد از اینکه کارل پیش مایک تورینو می‌رود متوجه می‌شود برادرش از زندان آزاد شده است. پس از آزادی سوییت، کارل و سوییت متوجه می‌شوند که در مدتی که سوییت در زندان بوده خانواده گروو استریت دوباره ضعیف شده و در حال فروپاشی است. پس با کمک همدیگر تصمیم می‌گیرند تا مبارزه کنند و قدرت را به خانواده گروو استریت برگردانند. بعد از تلاش‌های این دو برادر و قدرتمند شدن دوباره خانواده گروو استریت، سوییت مخفیگاه اسموک را پیدا می‌کند و به همراه کارل به سراغ او می‌روند. اما کارل سوییت را متقاعد می‌کند و به تنهایی به سراغ اسموک می‌رود و او را می‌کشد. سپس افسر تنپنی به سراغ کارل می‌آید و او را مجبور می‌کند پول‌های اسموک را در کیف بگذارد و به او بدهد. سپس افسر تنپنی با یک ماشین آتش‌نشانی تصمیم می‌گیرد از شهر فرار کند و سوییت هم از نرده ماشین آویزان می‌شود تا او نتواند فرار کند. کارل هم افسر تنپنی را تعقیب می‌کند و در نهایت سوییت را نجات می‌دهد و افسر تنپنی هم تعادلش را از دست می‌دهد و از پل گروو استریت سقوط می‌کند و می‌میرد.

توسعه[ویرایش]

همچون آنچه که در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی روی داد، بنزیه سن آندریاس را به همراه دن هوسر تهیه کرد که او همچنین نویسنده بازی نیز بود. سم هوسر، رئیس راک‌استار گیمز هم تهیه‌کننده اجرایی بازی بود.[۱۸]: ۲۰–۲۱ 

راک‌استار نورث پس از انتشار اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی در اکتبر ۲۰۰۲، توسعه سن آندریاس را آغاز کرد. داشتن دو سال توسعه، در مقابل یک سال برای وایس سیتی، به تیم فرصت بیشتری برای آزمایش و ارزیابی مجدد بازی‌های قبلی داد.[۱۹] لسلی بنزیه تهیه‌کننده امیدوار بود سن آندریاس سری اتومبیل‌دزدی بزرگ را دوباره تعریف کند و «انقلابی در ارزش‌های تولید بازی‌های ویدئویی و گیم پلی جهان باز ایجاد کند».[۲۰] جنگجویان از راک‌استار گیمز که قرار بود در سال ۲۰۰۴ منتشر شود، تا سال ۲۰۰۵ به تعویق افتاد تا منابع اضافی را در اختیار سن آندریاس قرار دهد.[۲۱] بودجه سن آندریاس کمتر از ۱۰ میلیون دلار آمریکا بود.[۲۲]

حداقل گردش مالی راک‌استار نورث از زمان توسعه اتومبیل‌دزدی بزرگ (۱۹۹۷) به آنها امکان آشنایی با این سری را داد.[۲۳]: ۵۷  برخی از توسعه دهندگان نگران شرایط کار در راک‌استار در طول توسعه سن آندریاس بودند زیرا نتوانستند پس از وایس سیتی استراحت کافی داشته باشند. برنامه‌نویس گری فورمن می‌ترسید که شرکت وارد یک «مشکل دائمی» شده باشد، زیرا برخی از توسعه‌دهندگان ۱۷ ساعت در روز کار می‌کنند.[۲۴]: ۱۳۸  برخی پس از اختلاف نظر با رئیس راک‌استار سام هاوسر در مورد شرایط کاری، کنار رفتند[۲۴]: ۱۳۹–۱۴۱، ۱۶۰  و یک کارمند کهنه‌کار در اعتراض به تصویر آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و آنچه که او لحن غم‌انگیزتر و استثمارگرانه‌تر در خروجی راک‌استار، به ویژه بازی قبلی سن آندریاس و شکارچی انسان (۲۰۰۳) می‌دانست، استعفا داد.[۲۴]: ۱۶۷ 

تحقیق و طراحی جهان آزاد[ویرایش]

ما لس آنجلس، کل فضای گروه‌بازی و فرهنگ خیابانی را دوست داریم. آن زمان [اوایل دهه ۹۰] در لس آنجلس بسیار مهم است و ما مدت‌ها پیش می‌دانستیم که فرنچایز باید به آنجا برسد. ما ساحل شرقی را در جی‌تی‌ای ۳ انجام داده بودیم، و سپس میامی دهه ۸۰ را با وایس سیتی انجام دادیم؛ بنابراین رفتن به لس آنجلس در اوایل دهه ۹۰ برای ما مکانی واضح به نظر می‌رسید.

دن هوسر، در مصاحبه با الکترونیک گیمینگ مانثلی در ژانویه ۲۰۰۵[۲۵]

شهرهای سن آندریاس از مکان‌های واقعی الهام گرفته شده‌اند: لوس سانتوس از لس آنجلس، سن فیرو از سان فرانسیسکو و لاس ونتوراس از لاس وگاس.[۷][۲۶]: ۴۴  در اوایل توسعه، تیم برای تحقیق و عکاسی به هر شهر سفر کرد؛[۲۷]: ۶۱ [۲۸]: ۴۰  از جمله قلمرو باندهای لس آنجلس، که مدیر هنری آرون گاربوت احساس می‌کرد که گرفتن آن بدون تجربه دست اول دشوار است.[۱۹] تیم تحقیقاتی راک‌استار مستقر در نیویورک هزاران عکس و ویدیو گرفت.[۱۹][۲۷]: ۶۱  مساحت جهان ۳۶ کیلومتر مربع (۱۴ مایل مربع)،[۲۹] حدود چهار تا شش برابر بزرگتر از اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی بود.[۲۶]: ۴۴  هر شهر در سن آندریاس تقریباً به اندازه کل وایس سیتی است.[۳۰] گاربوت در آشنایی با نقشه سن آندریاس به نسبت پیشینیان خود با مشکل بیشتری مواجه بود.[۲۷]: ۶۱  تیم می‌خواست همه عناصر - از جمله بسته‌بندی و بازاریابی - یک موضوع ثابت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که بازیکنان احساس می‌کنند با هم مرتبط هستند.[۳۱][۳۲]: ۴۷ 

بنزیه احساس کرد که رابطه سازنده با بومیان لس‌آنجلس، استوان اوریول، مستر کارتون و دی‌جی پو به تقلید از فرهنگ خیابانی دهه ۱۹۹۰ شهر کمک کرده است.[۲۸] این تیم می‌خواست اطمینان حاصل کند که جهان نه خیلی «شهر اسباب‌بازی» و نه خیلی دقیق به نظر نمی‌رسد[۳۱] و برای شهر به دنبال «عمق» مقداری بیش از کم بودند. گاربوت می‌خواست بازیکنان «احساس کنند [آنها] می‌توانند در هر نقطه توقف کنند و چیزهای جدیدی کشف کنند».[۱۹] مکان‌های درون بازی از مناطق واقعی الهام گرفته شده‌اند، برای مثال حومهٔ لوس سانتوس از کامپتن، کالیفرنیا و پل‌های سن فیرو از پل گلدن گیت الهام گرفته‌اند.[۳۳] تیم مشتاق به گنجاندن کوه‌ها، جنگل‌ها و بیابان‌ها برای اولین بار در این مجموعه بودند.[۱۹][۳۴] تپه‌های سن فیرو، نمایندهٔ سان فرانسیسکو در نظر گرفته شده بود تا تمرکز را به سمت گیم‌پلی وسایل نقلیه جلب کند[۲۶]: ۴۵  و رانندگی در حومه شهر از دیدگاه فنی از اسمگلرز ران (۲۰۰۲) راک‌استار الهام گرفته شده است.[۳۵]: ۴۲  تهیه‌کننده و یکی از نویسندگان، دن هوسر احساس می‌کرد که بازگشت به لوس سانتوس در سومین و آخرین گام روایت به بازیکنان اجازه می‌دهد تا آن را متفاوت ببینند.[۳۶]: ۱۲۲ 

سن آندریاس با استفاده از موتور بازی رندِروِر[چ] ساخته شده است.[۳۷]: ۷۴  پایپ‌لاین گرافیک آن برای افزایش گرافیک و وسعت بازنویسی شد[۳۱] که اجازه می‌دهد ۳۵ تا ۵۰٪ پولیگان بیشتر روی صفحه نمایش داده شود[۳۷]: ۷۴  و همچنین با انعکاس زمان واقعی و نورپردازی حجمی و مدل‌های سه‌بعدی منحصر به فرد برای روز و شب کمک کند.[۲۶]: ۴۵  طبق گفته گاربوت، جهان با حدود ۱۶ هزار شیء و ساختمان منحصر به فرد ساخته شده است.[۲۷]: ۶۱  چندین مدل یک مدل با جزئیات کم را به اشتراک می‌گذارند، که به آنها اجازه می‌دهد تا زمانی که بازیکنان نقشه را طی می‌کنند، به جای قطع شدن توسط صفحه بارگیری به سبک وایس سیتی، بارگذاری شوند.[۳۶]: ۱۲۲  بافت‌ها با وضوح بالا ایجاد شدند و برای پلت‌فرم‌هایی که قادر به مدیریت آن‌ها نبودند، کوچک شدند.[۲۹] سیستم‌های بازسازی شده به مجموعه‌های مختلف نور برای روز و شب کمک می‌کنند.[۱۹] فیزیک رانندگی با در نظر گرفتن مناطق بازتر دوباره کار شد.[۳۱] شکارچی آدم الهام بخش عناصر مخفیانه سن آندریاس،[۳۲]: ۴۹  و همین‌طور عناصر «فیزیکی» بازی که با فرمول جهان‌باز از آن بازی اقتباس شده بود، به حساب می‌آمد.[۳۸] پیشرفت‌های اسکریپت اجازه می‌داد ویژگی‌های گیم‌پلی غیرقابل دسترس در نسخه‌های قبلی، مانند بازی‌های کازینو، امکان‌پذیر باشند.[۲۹]

طراحی داستان و شخصیت‌ها[ویرایش]

چندین رویداد تاریخی بر روایت تأثیر گذاشتند، از جمله رسوایی رمپارت در اداره پلیس لس آنجلس،[۳۹] همه‌گیری کراک در دهه ۱۹۹۰، شورش‌های ۱۹۹۲ لس‌آنجلس[۴۰] و رقابت بین باندهای خیابانی بلادز و کریپس.[۴۱] سم هوسر گفت که مجذوب ظواهر باندهای خیابانی شده و از رفتار آنها وحشت کرده است.[۴۲] نویسندگان به دنبال آن بودند که خشونت گروهی را بدون تمجید از آن به‌طور دقیق به تصویر بکشند.[۲۳]: ۵۴  دی‌جی پو برای نوشتن بازی از دیدگاه آمریکایی استخدام شد.[۲۴]: ۱۸۹  روایت متأثر از فیلم‌های سینمای آمریکا بود. دن هاوسر گفت که تیم «صدها فیلم برای به دست آوردن حال و هوای کالیفرنیا» تماشا کردند.[۳۴] سازندگان به پسرا تو محله (۱۹۹۱), رنگ‌ها (۱۹۸۸) و تهدیدی برای جامعه (۱۹۹۳) به عنوان الهام‌بخش روایی اشاره کردند و مکان‌ها را با فیلم‌های مختلف مقایسه کردند: حومهٔ شهر به بازماندگان (۱۹۷۲)، سن فیرو به بولیت (۱۹۶۸)، و لاس ونتوراس به کازینو (۱۹۹۵) اشاره داشت.[۳۷]: ۷۷  روزنامه‌نگاران به فیلم‌های دیگری مانند عزت (۱۹۹۲) و نیو جک سیتی (۱۹۹۱) اشاره کردند.[۴۳][۴۴][۴۵][۴۶]

در حالی که داستان‌ها تا حد زیادی بی‌ارتباط هستند، سن آندریاس یک سه‌گانه را به پایان رساند که با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ شروع شد و به راک‌استار اجازه داد تا دهه‌های ۱۹۸۰ (وایس سیتی)، ۱۹۹۰ (سن آندریاس) و اوایل دههٔ ۲۰۰۰ (۳) را بررسی کند.[۳۸] این تیم در دههٔ ۱۹۹۰ در رابطه با اخبار و موسیقی احساس کرد که «توجه جهان به کالیفرنیا بود» و این به‌خوبی در بازی ترجمه شد.[۳۷]: ۷۷  دن هوسر گفت که هدف طنز بازی مصرف‌گرایی «عجیب گسترده‌تر» و فیلم‌های اکشن آمریکایی است. او خاطرنشان کرد که نویسندگان سعی کردند از طنز یکدیگر پیشی بگیرند. وی افزود «تیم می‌خواست به بازیکنان اجازه دهد تا در انتخاب خود آزاد باشند و در عین حال علاقهٔ خود را به داستان حفظ کنند».[۳۱] این بازی دارای بیش از ۴۰۰ بازیگر سخنگو[۳۱] و بیش از ۶۰ هزار خط دیالوگ است، از جمله بیش از ۷٬۷۰۰ خط[ح] برای سی‌جی.[۴۷] این بازی رکورد جهانی گینس را برای بزرگ‌ترین بازیگران صوتی بازی ویدیویی با ۸۶۱ بازیگر معتبر شکست.[۴۸] شخصیت‌های غیربازیکن، برخلاف دیالوگ‌های حوالی ده دقیقه در وایس سیتی هر کدام حدود یک ساعت دیالوگ داشتند.[۳۷]: ۷۱ 

سم هوسر به دنبال یک بازیگر ناشناس برای سی‌جی بود زیرا متوجه شد که بازی ری لیوتا در نقش تامی ورستی در وایس سیتی به دلیل آشنایی با کارهای قبلی لیوتا نوعی «تضاد» با آنها دارد. او تصمیم گرفت که افراد مشهور را در نقش‌های فرعی مانند جکسون در نقش تنپنی انتخاب کند و احساس کرد که ناشناختگی یانگ مای لای در این صنعت باعث شده است که سی‌جی احساس «بسیار بسیار انسانی» کند.[۴۹] راک‌استار پس از شنیدن صحبت‌های او با دی‌جی پو، از مای لای جوان خواست که تست بازیگری بدهد. او چند هفته پس از تست بازیگری برای این نقش انتخاب شد و این اولین بازی او در بازیگری بود.[۵۰]: ۴۱  او احساس کرد که توسعه‌دهندگان به او آزادی داده‌اند تا شخصیت خود را در سی‌جی وارد کند.[۵۱] هدف آن‌ها این بود که سی‌جی «انسانی‌ترین» شخصیت‌شان باشد و اطمینان حاصل کنند که او «شدیدترین داستان اطرافش» را دارد تا به بازیکنان امکان شناسایی را بدهد.[۲۳]: ۵۴  دی‌جی پو، سی‌جی را به لحاظ تعصب شدیدش به خانواده و توانایی «خونسرد شدن» در مواقع لزوم با توپاک شکور مقایسه کرد.[۵۲]: ۴۹  این تیم احساس کرد که توانایی تنظیم وزن سی‌جی به بازیکنان کمک می‌کند تا احساس کنند اقدامات آنها می‌تواند عواقبی داشته باشد.[۳۸] دن هوسر احساس می‌کرد که قابلیت شخصی‌سازی سی‌جی به بازیکنان اجازه می‌دهد تا بهتر با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کنند.[۲۶]: ۵۰  تمرکز بر چندین جامعه به دلیل تنوع اقلیمی ساحل غربی در دههٔ ۱۹۹۰ انجام شد.[۳۸]

موسیقی[ویرایش]

راک‌استار برای ساخت موسیقی متن با اینترسکوپ رکوردز همکاری کرد.[۵۳] رادیو درون بازی دارای یازده ایستگاه رادیویی با بیست دی‌جی - از جمله اکسل رز، چاک دی، و جرج کلینتون (موسیقی‌دان)[۵۴] - و بیش از سه برابر تعداد آهنگ‌های مجاز و تبلیغات اصلی در جهان نسبت به اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ است. ویژگی‌های رادیو بازنگری شد. به جای حلقه صداها، هر ایستگاه پویا شد و امکان ترتیب تصادفی آهنگ، پیش‌بینی دقیق آب و هوا و اعلان‌های خبری مرتبط با داستان را فراهم کرد.[۵۵] مایکل هانتر موسیقی تم اصلی بازی را نوشته است.[۵۶] اینترسکوپ دو آلبوم برای بازی منتشر کرد: یک آلبوم دو دیسک در نوامبر ۲۰۰۴، و یک جعبه هشت دیسک در دسامبر همان سال.[۵۷] نسخه‌های پس از پلی‌استیشن ۲ این بازی، یک ایستگاه رادیویی اضافی اضافه کردند که از یک موسیقی متن سفارشی و وارداتی توسط کاربر پشتیبانی می‌کند.[۵۸]

انتشار و ارتقاء[ویرایش]

در اکتبر ۲۰۰۳، شرکت مادر راک‌استار، تیک-تو اینتراکتیو اعلام کرد که بازی بعدی اتومبیل‌دزدی بزرگ در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۰۴ منتشر خواهد شد[۵۹] و پس از ثبت اختراع جی‌تی‌ای: سن آندریاس در دسامبر، حدس و گمان‌هایی را برانگیخت.[۶۰] راک‌استار این بازی را در مارس ۲۰۰۴ اعلام کرد و قرار بود در ۱۹ و ۲۲ اکتبر به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شود.[۲۰] اولین جزئیات و نماگرفت‌ها در نمایشگاه رسانه و تجارت ای۳ در ماه مه[۴۵] همراه با یک داستان جلد در گیم اینفورمر منتشر شد[۶۱] و پس از آن کاور آرت در ماه ژوئیه منتشر شد.[۶۲] وبگاه رسمی راک‌استار اولین تریلر را در ماه اوت[۶۳][۶۴] و دومین تریلر را در سپتامبر عرضه کرد.[۶۵][۶۶] در سپتامبر، تیک-تو تأخیر بازی را تا ۲۶ و ۲۹ اکتبر در آمریکای شمالی و اروپا اعلام کرد و نشان داد که بازی در اوایل سال ۲۰۰۵ برای ویندوز منتشر خواهد شد.[۶۷] راک استار در اواخر سال ۲۰۰۴ تبلیغاتی را برای سن آندریاس در سراسر جهان سفارش داد که یکی از آنها در ملبورن در سال ۲۰۲۰ تا حدی قابل مشاهده بود.[۶۸]

در اکتبر ۲۰۰۴، نسخهٔ اولیهٔ بازی توسط هکرها فاش شد.[۶۹] راک‌استار اظهار داشت که «به‌شدت این موضوع را پیگیری خواهد کرد» و درخواست اطلاعات کرد.[۷۰] این بازی در اکتبر ۲۰۰۴ برای پلی‌استیشن ۲ منتشر شد.[۶۷] نسخهٔ ویژه‌ای برای پلی‌استیشن ۲ در ۸ اکتبر ۲۰۰۵ منتشر شد که شامل اولین فیلم مستند «راننده یکشنبه» راکستار است که دربارهٔ یک باشگاه اتومبیل‌رانی لورایدر در کامپتون است.[۷۱] این نسخه همچنین شامل فیلم کوتاه معرفی،[۷۲] یک ویدیوی درون موتوری که قبلاً روی یک دی‌وی‌دی همراه با موسیقی متن بازی ارائه شده بود،[۷۳] می‌باشد. این ویدیوی ۲۱ دقیقه‌ای وقایع منتهی به سن آندریاس را با حضور سی‌جی، سوئیت، بیگ اسموک، رایدر و تنپنی شرح می‌دهد.[۷۴] گیم‌اسپات این فیلم را به طرفداران سری پیشنهاد داد.[۷۵] کریس از آی‌جی‌ان از صداپیشگی لذت برد، اما روایت را غیرقابل قبول دانست و احساس کرد که فیلم به‌تنهایی ارزش خرید نسخهٔ ویژه را ندارد.[۷۲] کپ‌کام بازی را در ۲۵ ژانویه ۲۰۰۷ در ژاپن منتشر کرد.[۷۶][۷۷]

نسخهٔ فارسی این بازی دو بار در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در ایران منتشر شده است. ناشر اول، دیالوگ‌ها را کاملاً دوبله کرده[۷۸] و ناشر دوم، با استفاده از همان صدای دوبلهٔ قبلی، مدل ماشین‌های ایرانی را جایگزین ماشین‌های اصلی کرده است.[۷۹]

بازتاب‌ها[ویرایش]

منتقدان[ویرایش]

بر اساس گزارش گردآورنده نقد متاکریتیک، اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس «تحسین جهانی» را از سوی منتقدان دریافت کرد.[۸۰] این بازی پنجمین بازی پلی‌استیشن ۲ با رتبه بالا است.[۸۷] دانیل داوکینز از پی‌اس‌ام۲ آن را پس از افسانه زلدا: اوکارینای زمان (۱۹۹۸) «کامل‌ترین، منحصر به فرد‌ترین جهان در تاریخ کنسول» و «بهترین بازی کنسول سرگرمی که می‌تواند ارائه دهد» خواند.[۸۸] اندرو رینر از گیم اینفورمر آن را «سرگرمی در بهترین حالت خود» نامید[۸۴] و میگل لوپز از گیم‌اسپای نوشت که به او یادآوری می‌کند که چرا بازی می‌کند: «رهایی از محدودیت‌های واقعیت و کشف دنیاهای زنده و تنفس».[۸۹]

چندین منتقد به مقایسه دنیای سن آندریاس نسبت به پیشینیان[۸۴][۸۶][۹۰] و ستایش توجه به جزئیات در حوزه‌ها و شخصیت‌های آن پرداختند.[۱۰][۹۱] جرمی دانهام از آی‌جی‌ان تفاوت‌های آب‌وهوای هر شهر را به عنوان نکته برجسته ذکر کرد.[۱۰] جرمی پریش از 1Up.com آن را «کامل‌ترین، پیچیده‌ترین و دقیق‌ترین محیطی که تا به حال برای یک بازی ساخته شده است» توصیف نموده و پیچیدگی‌های سیستم آزادراه و پویایی اجتماعی را ستایش کرد.[۹۰] لوپز از گیم‌اسپای تقلید دقیق بازی از ساحل غربی آمریکا را ستود.[۹۲] منتقدان گرافیک را نسبت به وایس سیتی،[۹۱][۹۳] به ویژه در مورد انیمیشن‌ها، شاخ و برگ، نور و جلوه‌های آب‌وهوا بهبودیافته توصیف کردند.[۳][۱۰][۸۳] کریس سل از PALGN آن را «یکی از جذاب‌ترین بازی‌های بصری تاکنون» نامید.[۸۶] انتقادات بیشتر به مسائل فنی بازی معطوف شد. چندین منتقد با پاپ آپ[۱۰][۸۶][۸۸] و نرخ فریم ناپایدار مواجه شدند.[۳][۹۰][۹۱] برخی احساس کردند که بازی سخت‌افزار پلی‌استیشن ۲ را به حد غایی خود رسانده است.[۹۰][۹۱]

رینر از گیم اینفورمر گیم‌پلی را نسبت به عناوین سابق پیشرفت چشمگیری در نظر گرفت.[۸۴] داوکینز از پی‌اس‌ام۲ دریافت که این ماموریت‌ها به ندرت تکراری بوده و دشواری‌ها را با کمدی ترکیب می‌کند.[۹۴] جو دادسون از گیم‌رولوشن آزادی ارائه شده به بازیکنان را ستود،[۸۳] در حالی که پریش از 1Up.com احساس می‌کرد بداهه بازی‌های قبلی حذف شده است[۹۵] و دان از الکترونیک گیمینگ مانثلی فکر می‌کرد که بازی می‌توانست از مسیرهای منشعب بهره‌مند شود.[۸۱] چارلز هرولد از نیویورک تایمز دریافت که ساختار بازی لذت بردن از ماموریت‌های آن را کاهش داده است و بازیکنان را مجبور می‌کند مسافت‌های طولانی را رانندگی کنند و در صورت شکست، سکانس‌های گسترده را دوباره پخش کنند،[۹۶] شکایتی که توسط دیگران تکرار شد.[۸۳][۸۶][۹۱] برخی از بازبینان هدف‌گیری رزمی را مورد انتقاد قرار دادند (اگرچه به سودمندی هدف‌گیری خودکار اذعان داشتند)[۱۰][۸۶][۹۱] همچنین کنترل‌های پرواز، مسابقه، ماشین آرسی و مینی‌گیم‌ها نیز مورد انتقاد قرار گرفتند.[۸۶][۹۱][۹۷][۹۵] افزودن عناصر نقش‌آفرینی به‌دلیل سادگی، ظرافت و اثربخشی آن مورد ستایش قرار گرفت،[۳][۸۱][۹۱][۹۸] اگرچه پریش از 1Up.com پیش‌نیازهای آماری برخی از ماموریت‌ها را محکوم کرد.[۹۵]

بازی‌های بازیگران مورد تحسین قرار گرفت، به‌ویژه بازی (راست به چپ) ساموئل ال. جکسون، دیوید کراس و جیمز وودز.[۳][۸۴][۹۷]

بسیاری از منتقدان روایت سریال را بهترین روایت تا به حال دانستند.[۱۰][۸۶] کریستن رید از یوروگیمر آن را به تمرکز آن بر دیالوگ و صحنه‌پردازی، چه در داخل و چه خارج از کات سین، نسبت داد.[۹۱] مت میلر از گیم اینفورمر، از تمسخر روایت فرهنگ مدرن لذت برد.[۸۴] برخی از منتقدان داستان را با فیلم‌های هالیوود و فرهنگ‌های مردمی مشابه مقایسه کردند.[۸۴][۹۹] داوکینز از پی‌اس‌ام۲ احساس کرد که داستان بازی «فراتر از آثار جمع‌آوری‌شده» فیلم‌سازان جری بروکهایمر و دن سیمپسون است.[۹۴] منتقدان بازی‌های بازیگران، به‌ویژه بازی یانگ مای لای، ساموئل ال جکسون، جیمز وودز و دیوید کراس را تحسین کردند.[۳][۸۴][۹۷] جان دیویسون از مجله رسمی پلی‌استیشن ایالات متحده، سی‌جی را به دلیل شخصیت لایه‌ای و رفتار واقع‌گرایانه‌اش «احتمالاً یکی از توسعه‌یافته‌ترین و باورپذیرترین شخصیت‌های بازی ویدیویی» می‌داند.[۹۳] پریش از 1Up.com موافق آن بود، اما احساس کرد که ماهیت مهربان سی‌جی باعث شده است که اقدامات او در بازی کمتر قابل باور باشد؛ مشکلی که ممکن است از طریق یک روایت منشعب شده دور زده شود.[۹۹]

برخی از منتقدان و محققان از این بازی به دلیل تداوم کلیشه‌های نژادی انتقاد کردند.[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] استر ایورم از سیینگ بلک[خ] سریال را به دلیل «اعتبار بخشیدن به یک کاریکاتور پذیرفته شده» به جای آموزش احترام و مدارا محکوم کرد.[۱۰۳] دین چان احساس کرد که شخصیت اصلی سریال از تامی (یک ایتالیایی-آمریکایی) به سی‌جی (یک آمریکایی آفریقایی‌تبار) تغییر می‌کند، بدون اینکه کهن‌الگوها را واژگون کند؛ از همین رو آن را «در آسیب‌شناسی و بت‌شناسی نژاد» شریک ساخت.[۱۰۴]: ۲۵  پل بارت دریافت که بازی بی‌اعتنایی و بافت‌زدایی از ساختارهای نژادپرستی نهادی نشان می‌دهد که «مشکلاتی که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار تجربه می‌کنند ناشی از شکست فردی است»، که با این مفهوم تقویت شده است که بازیکنان سفیدپوست به‌سادگی می‌توانند «هویت سیاه» را تجربه کنند.[۱۰۵]: ۱۱۴  یک مطالعه از سوی بازی و فرهنگ نشان داد که گروه‌های جوان «تصاویر و محتوای بازی‌ها را منفعلانه دریافت نمی‌کنند»: بازیکنان سفیدپوست دربارهٔ کلیشه‌های نژادی آن ابراز نگرانی کردند، در حالی که بازیکنان آفریقایی آمریکایی از آن «به عنوان چارچوبی برای بحث در مورد نژادپرستی سازمانی» استفاده کردند.[۱۰۶]: ۲۶۴، ۲۷۹  راشل هاچینسون سن آندریاس را «بازتابی انتقادی در مورد درگیری نژادی در آمریکا» می‌دانست و دریافت که چندین انتقاد به جای کل داستان، بر اساس بازدیدهای محدود است.[۱۰۷]: ۱۷۴–۱۷۵  کوتاکو معتقد بود برخی از تعاملات درون بازی را می‌توان به عنوان فقدان نژادپرستی به تصویر کشید، مانند شخصیت‌هایی که بدون تعدیل واژگان یا اظهارنظر در مورد دیگران صحبت می‌کنند.[۱۰۸] پریش از 1Up.com ارجاعات به حمله به رادنی کینگ و نگارش پیچیده پرداختن به نژاد در جنوب مرکزی لس آنجلس را ستود.[۹۹] دیوید جی لئونارد احساس می‌کرد که سیاستمداران و قانون‌گذاران بیشتر نگران محتوای خشونت‌آمیز و جنسی بازی هستند تا کلیشه‌های نژادی آن.[۱۰۲]: ۲۶۸ 

نسخه‌های ویندوز و ایکس‌باکس[ویرایش]

طبق گفته متاکریتیک، نسخهٔ ژوئن ۲۰۰۵ سن آندریاس برای ویندوز و ایکس‌باکس «تحسین جهانی» دریافت کرد.[۸۰] این دومین بازی ویندوزی برتر ویندوزی در سال ۲۰۰۵ پس از تمدن ۴،[۱۱۹] و سومین بازی ایکس‌باکس، پس از نینجا گایدن و اسپلینتر سل تام کلنسی: نظریه آشوب بود.[۱۲۰]

مت کلر از PALGN نسخهٔ ویندوز را بهترین نسخهٔ بازی دانست.[۱۱۷] بازبینان گرافیک بهبود یافته را تحسین کردند،[۱۱۷][۱۲۱] به‌ویژه بافت‌ها و مدل‌های دقیق، فاصله ترسیم بالاتر، نرخ فریم بهبود یافته، زمان بارگذاری کمتر و ضد آلیاسینگ؛[۱۰۹][۱۱۷][۱۲۲][۱۲۳] هرچند برخی گرافیک را برای پلت‌فرم، قدیمی در نظر گرفتند.[۱۱۵][۱۲۴] کلر از PALGN دریافت که افزایش تراکم جمعیت باعث بهبود جو کلی جهان شده است.[۱۱۷] کنترل‌های ماوس و صفحه‌کلید معمولاً به‌عنوان پیشرفتی نسبت به نسخه‌های کنسول و پورت‌های ویندوز قبلی سری،[۱۱۷][۱۲۳][۱۲۵] به‌ویژه در طول گیم‌پلی مبارزه،[۱۱][۱۱۵][۱۱۷][۱۲۶] تحسین می‌شدند. پاسخ به کنترل‌های رانندگی و نقشه‌برداری صفحه کلید مختلط بود.[۱۰۹][۱۱۵][۱۲۱] رادیوی سفارشی،[۱۰۹][۱۲۵] بسته‌بندی فیزیکی و کتابچه راهنمای کاربر نیز مورد ستایش قرار گرفتند.[۱۱][۱۲۶]برخی از منتقدان از عدم تغییر در ساختار مأموریت ابراز تاسف کردند[۱۲۲][۱۲۳] و برخی با مشکلات فنی مانند جهش‌های ناگهانی و لگ عمده مواجه شدند.[۱۱۳][۱۲۶]

ادواردو زکاریاس از گیم‌زون، نسخهٔ ایکس‌باکس را «نسخه قطعی بازی» نامید،[۱۱۴] و ویل تاتل از گیم‌اسپای آن را بهتر از نسخهٔ اصلی دانست.[۱۲۷] چندین منتقد دارایی‌ها، بازتاب‌ها، سایه‌ها و زمان‌های بارگذاری بهبودیافته[۱۱۴][۱۱۶][۱۲۷] و همچنین اضافه‌شدن یک ایستگاه رادیویی سفارشی[۱۱۶][۱۲۷] و حالت پخش مجدد ویدئو را ستایش کردند؛[۱۲۸][۱۲۹] اگرچه تاتل از گیم‌اسپای احساس می‌کرد که دومی بدون توانایی ذخیره ویدیوها بی‌معنی است.[۱۲۸] برخی از منتقدان فکر می‌کردند که کنترل‌ها نسبت به نسخه اصلی بهبود نیافته‌اند[۱۱۸][۱۲۱] و برخی دیگر آن را کاهش‌دهنده می‌دانستند؛[۱۲۸][۱۲۹] اگرچه جف گرستمن از گیم‌اسپات از محرک‌های آنالوگ کنترلر ایکس باکس هنگام رانندگی قدردانی کرد.[۱۱۰] برخی از مشکلات فنی گه‌گاه ادامه داشت، از جمله پاپ آپ، نرخ فریم ناسازگار، و الایزینگ ضعیف.[۱۱۰][۱۲۱][۱۲۹] همچنین برخی از منتقدان از عدم بهبود گرافیکی قابل توجه ابراز تاسف کردند.[۱۱۶][۱۱۸]

نسخهٔ موبایل[ویرایش]

نسخهٔ موبایل سن آندریاس به‌گفته متاکریتیک، نقدهای «به‌طور کلی مطلوب» دریافت کرد.[۸۰] الی هوداپ از تاچ‌آرکید آن را «بهترین بازی تا به حال» می‌دانست،[۱۳۲] در حالی که اسکات نیکولز از دیجیتال اسپای معتقد بود که این «به راحتی بدترین راه برای تجربه» بازی است و فقط به بازیکنانی که سخت‌افزار موبایل جدیدتری دارند توصیه می‌کند این بازی را برای خرید در نظر بگیرند.[۱۳۳] قیمت ۶٫۹۹ دلار آمریکا مورد ستایش قرار گرفت.[۱۳۰][۱۳۲][۱۳۴][۱۳۵]

بازبینان پیشرفت‌های گرافیکی پورت را ستایش کردند، از جمله افزایش فاصله ترسیم، بهبود نرخ فریم و زمان بارگذاری، و مدل‌ها، انعکاس‌ها، سایه‌ها و نور بهبود یافته؛[۱۳۱][۱۳۲][۱۳۴][۱۳۵] اگرچه لیف جانسون از آی‌جی‌ان دریافت که بافت‌ها قدیمی مانندند[۱۳۰] و برخی از منتقدان با مسائل فنی مانند پاپ آپ مواجه شدند.[۱۳۵][۱۳۶] نیکولز از دیجیتال اسپای افزودن چک‌پوینت میانی را ستود[۱۳۳] و هوداپ از تاچ‌آرکید دریافت که ذخیره‌سازی ابری بهترین ویژگی پورت است.[۱۳۲] پاسخ‌ها به عملگرها عموماً مثبت بود[۱۳۱][۱۳۲][۱۳۴] و نسبت به پورت‌های موبایل قبلی این سری بهبود یافته بود،[۱۳۵] اگرچه منتقدان موافق بودند که بازی با یک کنترل‌کننده تجربه را بهبود می‌بخشد و نسخه‌های اصلی را بهتر تقلید می‌کند.[۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲]

جوایز[ویرایش]

سن آندریاس چهار نامزدی از پنج نامزدی خود را در جوایز بازی ویدیویی اسپایک برد، از جمله بازی سال، بهترین بازی اکشن و بهترین اجرای مرد برای جکسون در نقش تنپنی.[۱۳۷] این بازی همچنین چهار نامزدی در جوایز بازی‌های آکادمی بریتانیا[۱۳۸] و پنج نامزدی در جوایز انتخاب برنامه‌نویسان بازی دریافت کرد.[۱۳۹] گاردین ادعا کرد توسعه‌دهندگان در طول مراسم دومی پس از برنده‌نشدن هیچ جایزه‌ای، مراسم را ترک کردند.[۱۴۰] این بازی برنده پنج جایزه در جوایز جوی استیک طلایی، از جمله بازی نهایی سال و قهرمان و شرور به‌ترتیب برای سی‌جی و تنپنی شد[۱۴۱] و شش نامزدی در جوایز دستاوردهای تعاملی دریافت کرد، که از این میان موفق به دریافت جایزه برجسته در موسیقی متن و بازی اکشن/ماجراجویی سال کنسول شد.[۱۴۲]

سن آندریاس توسط گیمزمستر به‌عنوان بهترین بازی سال ۲۰۰۴[۱۴۳] و توسط پی‌اس‌ام به‌عنوان دومین بازی برتر سال انتخاب شد.[۱۴۴] این بازی برنده عناوین بهترین بازی سال پلی‌استیشن ۲ و بهترین بازی درون یک بازی (برای استخر) از الکترونیک گیمینگ مانثلی،[۱۴۵] بهترین بازی پلی‌استیشن ۲، بهترین بازی اکشن ماجراجویی، بهترین بازیگری صدا، و خنده دارترین بازی از گیم‌اسپات،[۱۴۶][۱۴۷][۱۴۸][۱۴۹] بهترین بازی اکشن و بهترین داستان پلی‌استیشن ۲ از آی‌جی‌ان[۱۵۰][۱۵۱] و بهترین ارزش تکرار و بهترین صداپیشگی از پی‌اس‌ام شد.[۱۴۴]

مراسم تاریخ دسته نامزد نتیجه منبع
جوایز بازی بفتا 1 March 2005 Best Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۳۸]
Action Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Animation Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
PS2 Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
ساندی تایمز Reader Award for Games Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جوایز انجمن شبکه صوتی بازی ۱۰ مارس ۲۰۰۵ Best Use of Licensed Music Craig Conner, Tim Sweeney برنده [۱۵۲]
Best Dialogue دن هوسر برنده
جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی ۹ مارس ۲۰۰۵ Best Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۳۹]
Excellence in Audio Craig Conner, Allan Walker نامزدشده
Game Design لسلی بنزیه، Adam Fowler, Aaron Garbut, سم هوسر، Alexander Roger, Obbe Vermeij نامزدشده
Writing دن هوسر، James Worrall نامزدشده
جوایز گلدن جوی‌استیک ۵ نوامبر ۲۰۰۴ Most Wanted Game for Xmas Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۵۳]
۴ نوامبر ۲۰۰۵ ناتس's Ultimate Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۴۱]
PlayStation 2 Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Best Game Soundtrack of 2005 Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Hero of 2005 کارل جانسون برنده
Villain of 2005 Officer Tenpenny برنده
G-Phoria ۲۹ ژوئیه ۲۰۰۵ Best Licensed Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۵۴]
Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۵۵]
Best Action Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Best Voice Performance – Male ساموئل ال. جکسون نامزدشده
یانگ مای لای نامزدشده
Favorite Character کارل جانسون نامزدشده
جوایز دی.آی.سی.ای. 1 February 2005 Console Action/Adventure Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۴۲]
Outstanding Achievement in Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Console Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جایزه دی.آی.سی.ای. برای دستاوردهای برجسته در طراحی بازی Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Outstanding Achievement in Character or Story Development Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جایزه بازی‌های ویدئویی اسپایک ۱۴ دسامبر ۲۰۰۴ Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۳۷]
Best Performance by a Human Male ساموئل ال. جکسون as Frank Tenpenny برنده
Best Action Game Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Best Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Designer of the Year سم هوسر and راک‌استار نورث نامزدشده [۱۵۶]

فروش[ویرایش]

در هفته اول انتشار، ۴٫۵ میلیون نسخه از اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس به‌فروش رسید[۱۵۷] که ۴۵٪ بیشتر از وایس سیتی بود.[۱۵۸] در ایالات متحده، در عرض شش روز ۲٫۰۶ میلیون نسخه از بازی فروخته شد[۱۵۹] و درآمد ۲۳۵ میلیون دلاری در هفته اول به دست آورد.[۱۶۰] بازی در ماه نوامبر ۱٫۵ میلیون نسخه و در در مجموع ۳٫۶ میلیون نسخه فروخت. تحلیلگران خاطرنشان کردند که این بازی در کنار هیلو ۲، صنعت را به‌جای کاهش ۲۱ درصدی، به رشد سالانه ۱۱ درصدی سوق داد.[۱۶۱] در بریتانیا، در عرض دو روز حدود ۶۷۷٬۰۰۰ نسخه فروخت، درآمدی در حدود ۲۴ میلیون پوند استرلینگ به دست آورد و رکورد بیشترین فروش در آخر هفته را به نام خود ثبت کرد.[۱۶۲] همچنین بازی در نُه روز اول در بریتانیا بیش از ۱ میلیون نسخه فروخت، ۳۵ میلیون پوند کسب کرد و تبدیل به بازی پرفروش کشور شد.[۱۶۳] در استرالیا، بازی بیش از ۵۸٬۰۰۰ نسخه در آخر هفته افتتاحیه خود فروخت و یازدهمین بازی پرفروش این کشور شد.[۱۶۴]

سن آندریاس با ۵٫۱ میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی سال ۲۰۰۴ در ایالات متحده بود[۱۶۵] و بیش از ۱٫۷۵ میلیون نسخه از آن در بریتانیا به فروش رسید.[۱۶۶] این بازی پس از انتشار در ژاپن در صدر جدول قرار گرفت و در هفته اول بیش از ۲۲۷٬۰۰۰ نسخه فروخت.[۱۶۷] این بازی تا آوریل ۲۰۰۸ با بیش از ۸٫۶ میلیون نسخهٔ به‌فروش رفته، پرفروش‌ترین بازی در ایالات متحده بود؛[۱۶۸] و با فروش ۱۷٫۳۳ میلیون نسخه تا سال ۲۰۰۹، پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن ۲ شناخته شد.[۴۸] فروش جهانی تا مارس ۲۰۰۵ به ۱۲ میلیون نسخه،[۱۶۹] تا آوریل ۲۰۰۸ به ۲۱٫۵ میلیون نسخه[۱۶۸] و تا سال ۲۰۱۱ به ۲۷٫۵ میلیون نسخه رسید.[۱۷۰]

مناقشهٔ «قهوهٔ داغ»[ویرایش]

تیم توسعه به‌طور برنامه‌ریزی‌شده، برهنگی و محتوای جنسی را برای برآورده کردن شرایط لازم برای رتبه‌بندی «بالغ» از هیئت رتبه‌بندی نرم‌افزار سرگرمی (ئی‌اس‌آربی) کاهش داد. آنها به جای حذف محتوا، آن را برای بازیکنان غیرقابل دسترس کردند. مودسازان کد را در نسخه پلی‌استیشن ۲ کشف کردند، و پاتریک ویلدنبرگ، مودساز، نحوه فعال کردن کد را پس از انتشار ویندوز پیدا کرد. او این کد اصلاح‌شده را به‌صورت آنلاین تحت نام «قهوه داغ» پس از تعبیری که در بازی به کار می‌رفت،[د] منتشر کرد و در عرض چهار هفته بیش از یک میلیون بار دانلود شد.[۱۷۱] کشف «قهوه داغ» منجر به واکنش حقوقی برای راک‌استار و تیک-تو شد. هر دو عمدتاً در این مورد سکوت کردند.[۲۴]: ۲۰۳–۲۰۸  ئی‌اس‌آربی پس از یک تحقیق بازی را مجدداً رتبه‌بندی کرد و به آن رتبهٔ «فقط بزرگسالان» را داد،[۱۷۲] در حالی که بازی در استرالیا تا حذف محتوای صریح ممنوع بود.[۱۷۳] راک‌استار و تیک-تو به‌دلیل عدم افشای میزان محتوای گرافیکی موجود، هشداری از کمیسیون فدرال تجارت دریافت کردند،[۱۷۴] در حالی که یک دادخواهی سنخی ادعا می‌کرد که این شرکت مشتریانی را که معتقد بودند محتوای بازی در امتداد یک قانون قرار دارد را با رتبه‌بندی «بالغ» گمراه کرده است.[۱۷۵][۱۷۶] در نتیجهٔ «قهوه داغ»، ئی‌اس‌آربی جریمه‌ای تا ۱ میلیون دلار آمریکا برای توسعه‌دهندگان بازی‌هایی که نتوانستند میزان محتوای گرافیکی خود را فاش کنند، اعلام کرد.[۱۷۷]

میراث[ویرایش]

منتقدان موافق بودند که سن آندریاس یکی از مهم‌ترین عناوین بازی‌های ویدئویی نسل ششم کنسول‌ها[۱۷۸] و از بهترین بازی‌هایی که تاکنون ساخته شده‌اند می‌باشد.[۱۷۹] راک‌استار با ظهور کنسول‌های نسل هفتم، دنیای خیالی جدیدی را برای این سری ایجاد کرد و بیشتر بر روی واقع گرایی و جزئیات تمرکز کرد. با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴ (۲۰۰۸)، تیم بر افزایش میزان و جزئیات ساختمان‌ها،[۱۸۰] حذف نقاط مرده و فضاهای نامربوط برای اجازه دادن به «تجربه متمرکزتر» از سن آندریاس تمرکز کرد.[۱۸۱][۱۸۲] تمرکز بر روی واقع گرایی و عمق با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ (۲۰۱۳) ادامه یافت و تیم توسعه، لوس سانتوس را دوباره طراحی کرد.[۱۸۳] دن هوسر احساس کرد که سه شهر سن آندریاس از لس آنجلس را محدود کرده است، و انتخاب کرد که در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ فقط بر لوس سانتوس تمرکز کند.[۱۸۴] گاربوت احساس کرد که اجرای سن آندریاس از لوس سانتوس به دلیل محدودیت‌های فنی نمی‌تواند به درستی لس آنجلس را به تصویر بکشد، و آن را مانند یک پس‌زمینه یا سطح بازی با عابران پیاده به‌طور تصادفی در حال چرخش به نظر می‌رساند و عملاً آن را یک پرش از نقاط ضعف در توسعهٔ اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ تلقی می‌کند.[۱۸۵]

چند لحظه از بازی تبدیل به میم‌های اینترنتی رایج شدند؛ مانند سفارش فست فود بیگ اسموک در سال ۲۰۱۶[۱۸۶][۱۸۷][۱۸۸] و یکی از اولین دیالوگ‌های سی‌جی در بازی - «لعنتی، همون داستان همیشگی»[ذ] - در آوریل ۲۰۱۹.[۱۸۹][۱۹۰][۱۹۱] یک مأموریت در اوایل بازی به نام «سمت اشتباه مسیرها»[ر] (مأموریت تعقیب قطار و تیراندازی به افراد بالای آن) به‌دلیل دشواری آن قابل توجه بود. دیالوگ بیگ اسموک در هنگام شکست در مأموریت - «تنها کاری که باید می‌کردی این بود که اون قطار لعنتی رو تعقیب کنی»[ز] - به‌عنوان یک عبارت نمادین در نظر گرفته شد[۱۹۲][۱۹۳][۱۹۴] و بعداً در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ به آن اشاره شد.[۱۹۵] مودسازان اغلب سی‌جی را در بازی‌های دیگری مانند دارک سولز (۲۰۱۱)، افسانه زلدا: نفس وحش (۲۰۱۷) و مبارز خیابانی ۶ (۲۰۲۳) وارد می‌کنند.[۱۹۶][۱۹۷][۱۹۸]

پورت‌ها[ویرایش]

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس برای ویندوز و ایکس‌باکس در ۷ و ۱۰ ژوئن ۲۰۰۵ به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شد[۱۹۹] که از وضوح نمایشگر بالاتر، فاصلهٔ ترسیمی و بافت‌های دقیق‌تر پشتیبانی می‌کند.[۲۰۰] نسخهٔ ایکس‌باکس در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ به عنوان بخشی از ایکس‌باکس اورجینال برای ایکس‌باکس ۳۶۰[۲۰۱] و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۲ به عنوان بخشی از پی‌اس۲ کلاسیکز برای پلی‌استیشن ۳ منتشر شد.[۲۰۲] نسخهٔ ایکس‌باکس اورجینال به عنوان بخشی از دهمین سالگرد بازی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۴ با نسخهٔ بهبودیافته جایگزین شد که دارای وضوح بالاتر، فاصله ترسیمی پیشرفته، رابط کاربری جدید و دستاوردها بود.[۲۰۳] نسخهٔ پی‌اس۲ کلاسیکز در ۱ دسامبر ۲۰۱۵ با این نسخه جایگزین شد[۲۰۴] و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در ۵ دسامبر برای پلی‌استیشن ۴ منتشر شد.[۲۰۵]

یک پورت موبایل سن آندریاس که توسط وار درام استودیوز توسعه یافته بود[۱] برای دستگاه‌های آی‌اواس در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳،[۲۰۶] اندروید در ۱۹ دسامبر،[۲۰۷] ویندوز فون در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴[۲۰۸] و فایر اواس در ۱۵ مه ۲۰۱۴ منتشر شد.[۲۰۹] این پورت دارای گرافیک، سایه‌ها و شخصیت‌ها و مدل‌های خودرو به‌روز شده بود.[۱۳۰]

سن آندریاس همراه با بازی‌های قدیمی‌تر اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی در مجموعه‌ای با عنوان اتومبیل‌دزدی بزرگ: سه‌گانه در آمریکای شمالی برای ایکس‌باکس در ۸ اکتبر ۲۰۰۵،[۷۱] برای پلی‌استیشن ۲ در ۴ دسامبر ۲۰۰۶[۲۱۰] و برای مک‌اواس در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰ منتشر شد.[۲۱۱] نسخهٔ بازسازی‌شدهٔ سه‌گانه با عنوان نسخهٔ نهایی برای نینتندو سوئیچ، پلی‌استیشن ۴، پلی‌استیشن ۵، ویندوز، ایکس‌باکس وان و ایکس‌باکس سری ایکس/اس در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۱[۲۱۲] و برای اندروید و آی‌اواس در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳ منتشر شد.[۲۱۳] نسخه‌های موجود این بازی در آماده‌سازی نسخهٔ نهایی از خرده‌فروشی‌های دیجیتال حذف شدند؛[۲۱۲] اما بعداً به‌عنوان یک بستهٔ نرم‌افزاری در فروشگاه راک‌اسار بازسازی شدند.[۲۱۴]

در اکتبر ۲۰۲۱، متا پلتفرمز اعلام کرد که نسخهٔ واقعیت مجازی (وی‌آر) بازی برای کوئست ۲[۲۱۵] توسط ویدئو گیمز دیلاکس در دست توسعه است.[۲۱۶] پس از انتشار متا کوئست ۳ در اکتبر ۲۰۲۳، بازیکنان وضعیت نسخهٔ وی‌آر را زیر سؤال بردند و برخی مشکوک بودند که ممکن است بی‌سروصدا لغو شده باشد. متا گفت که پروژه از آن زمان هیچ به‌روزرسانی‌ای نداشته است.[۲۱۷][۲۱۸]

پانویس[ویرایش]

  1. پورت به اندروید، ویندوز فون، فایر اواس، آی‌اواس، ایکس‌باکس ۳۶۰ و پلی‌استیشن ۳ توسط وار درام استودیوز[۱]
  2. Los Santos
  3. San Fierro
  4. Las Venturas
  5. در بازی با عنوان ویجیلانته (vigilante)
  6. Angel Pine
  7. RanderWare
  8. سی‌جی بیش از ۳٬۵۰۰ خط دیالوگ در کات‌سین‌ها و بیش از ۴٬۲۰۰ خط دیالوگ در دنیای آزاد داشت.[۴۷]
  9. Seeing Black
  10. در بازی، پس از این که سی‌جی دوست دخترش را به خانه می‌رساند، دوست دخترش او را به صرف «قهوهٔ داغ» دعوت می‌کند. پس از آن سی‌جی وارد خانه شده و در بازی اصلی (مود نشده) شاهد لرزیدن دوربین و یک سری سروصدا هستیم.
  11. Ah shit, here we go again
  12. Wrong Side of the Tracks
  13. ‎All we had to do was follow the damn train, CJ!‎

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Leadbetter, Richard (31 October 2014). "GTA: San Andreas HD on Xbox 360 is a mobile port". یوروگیمر. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Bramwell, Tom (14 September 2004). "Guns, planes, lorries – more San Andreas details". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 5 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ Gerstmann, Jeff (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 20 October 2013. Retrieved 9 January 2024.
  4. "Exclusive! GTA San Andreas stealth mode revealed". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 17 August 2004. Archived from the original on 15 March 2017. Retrieved 9 January 2024.
  5. "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 1. Archived from the original on 4 January 2023. Retrieved 9 January 2024.
  6. Bramwell, Tom (23 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 1 June 2023. Retrieved 11 March 2024.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Bramwell, Tom (15 October 2004). "GTA San Andreas: First Las Venturas shots". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  8. Leguiza, Santiago (11 November 2021). "How to leave Los Santos and fully explore the map in GTA San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 29 April 2022. Retrieved 9 January 2024.
  9. ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ ۹٫۱۳ Bogenn, Tim; Barba, Rick (2004). Grand Theft Auto: San Andreas – Official Strategy Guide. دورلینگ کیندرزلی. ISBN 978-0-744-00429-8.
  10. ۱۰٫۰۰ ۱۰٫۰۱ ۱۰٫۰۲ ۱۰٫۰۳ ۱۰٫۰۴ ۱۰٫۰۵ ۱۰٫۰۶ ۱۰٫۰۷ ۱۰٫۰۸ ۱۰٫۰۹ Dunham, Jeremy (26 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 9 January 2024.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 October 2013. Retrieved 10 January 2024.
  12. Broadwell, Josh (11 November 2021). "The best weapons in GTA San Andreas – Handguns, rocket launchers, and more". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 11 November 2021. Retrieved 9 January 2024.
  13. Rhodie, Scott (9 December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas review". سی‌نت. رد ونچرز. Archived from the original on 26 February 2021. Retrieved 9 January 2024.
  14. Annandale, David (2006). "The Subversive Carnival of Grand Theft Auto: San Andreas". In Garrelts, Nate (ed.). The Meaning and Culture of Grand Theft Auto: Critical Essays. McFarland & Company. pp. 88–103. ISBN 978-0-786-42822-9.
  15. Dunham, Jeremy (14 August 2004). "Compulsive Shopping: The Style of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  16. Dunham, Jeremy (28 July 2004). "Good Eats: The Diets of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  17. "Grand Theft Auto: San Andreas". پی‌اس‌ام ۳. No. 53. فیوچر پی‌ال‌سی. October 2004. pp. 28–35.
  18. San Andreas: Local Business Advertiser's Guide (PDF) (game manual). راک‌استار نورث. 2004. Archived (PDF) from the original on 12 December 2019.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ۱۹٫۵ Garratt, Patrick (14 July 2004). "Rockstar Speaks: The Art of GTA San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 9 October 2022. Retrieved 9 January 2024.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Calvert, Justin (2 March 2004). "GTA: San Andreas confirmed and dated". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  21. "GTA: San Andreas to be unveiled in June". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 16 April 2004. Archived from the original on 12 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  22. Prince, Marcelo; Roth, Peter (21 December 2004). "Videogame Publishers Place Big Bets on Big-Budget Games". وال‌استریت ژورنال. Archived from the original on 10 February 2020. Retrieved 9 January 2024.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ Best, Timothy C. (June 2005). "Welcome to the Jungle". PC PowerPlay. فیوچر پی‌ال‌سی (113): 52–59.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ ۲۴٫۴ Kushner, David (2012). جک: داستان یاغی اتومبیل‌دزدی بزرگ. جان وایلی و پسران. ISBN 978-0-470-93637-5.
  25. "GTA: San Andreas EGM Afterthoughts". 1Up.com. زیف دیویس. Archived from the original on 7 February 2005. Retrieved 9 January 2024.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ ۲۶٫۴ McNamara, Andy, ed. (June 2004). "Rising in the West". گیم اینفورمر. Vol. 14, no. 134. pp. 42–51.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ ۲۷٫۳ Slate, Chris, ed. (August 2004). "Seeing Is Believing!". PSM. فیوچر پی‌ال‌سی (87): 54–61.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Price, Tom (June 2005). Smith, Rob (ed.). "The Prodigal Gangster Returns". مجله رسمی ایکس‌باکس. No. 45. فیوچر پی‌ال‌سی. pp. 36–45. ISSN 1534-7850.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ "Grand Theft Auto: San Andreas Q&A - Under the Hood". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 17 May 2006. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 9 January 2024.
  30. Sulic, Ivan (20 May 2004). "San Andreas – First-Look". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ ۳۱٫۴ ۳۱٫۵ Garratt, Patrick (14 July 2004). "Dan Houser: the GTA San Andreas interview". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 17 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Young, Richie (July 2004). "And Then There Were Three". PlayStation 2 Official Magazine – Australia. فیوچر پی‌ال‌سی (29): 35–50.
  33. Torres, Ricardo; Kasavin, Greg (30 July 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Feature Preview". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 27 April 2017. Retrieved 9 January 2024.
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Doree, Adam (8 June 2004). "PS2 Preview: Grand Theft Auto: San Andreas". Kikizo. Archived from the original on 20 January 2010. Retrieved 9 January 2024.
  35. Pierce, Stephen (July 2004). "GTA: San Andreas". مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا. فیوچر پی‌ال‌سی (48): 35–49.
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ Zuniga, Todd (November 2004). Hsu, Dan (ed.). "Upping the Ante". الکترونیک گیمینگ مانثلی. No. 184. زیف دیویس. pp. 112–122.
  37. ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ ۳۷٫۲ ۳۷٫۳ ۳۷٫۴ "Grand Theft Auto: San Andreas". GamesTM. Paragon Publishing (15): 66–77. July 2004.
  38. ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ ۳۸٫۲ ۳۸٫۳ Mielke, James. "Sam Houser Interview". GMR. زیف دیویس. Archived from the original on 17 October 2012. Retrieved 9 January 2024.
  39. Matusiak, Darius (6 February 2020). "Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind GTA: San Andreas". Gamepressure. Webedia. p. 4. Archived from the original on 4 August 2020. Retrieved 9 January 2024.
  40. McDonald, Kelly (14 September 2013). "Grand Theft Auto's 10 defining moments – in pictures". گاردین. Archived from the original on 14 September 2013. Retrieved 9 January 2024.
  41. Matusiak, Darius (6 February 2020). "Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind GTA: San Andreas". Gamepressure. Webedia. p. 3. Archived from the original on 3 August 2020. Retrieved 9 January 2024.
  42. "Sam Houser: GTA IV crazier than ever". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 12 March 2008. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 9 January 2024.
  43. Shive, Chris (23 February 2017). "Member Grand Theft Auto: San Andreas[[:الگو:-?]]". Hardcore Gamer. Archived from the original on 26 October 2021. Retrieved 9 January 2024. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)
  44. Kelly, Andy (11 November 2019). "Forget Red Dead Redemption 2, Grand Theft Auto: San Andreas is Rockstar's most ambitious project". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 11 November 2019. Retrieved 9 January 2024.
  45. ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Dunham, Jeremy (13 May 2004). "E3 2004: Grand Theft Auto: San Andreas Details". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 31 March 2016. Retrieved 9 January 2024.
  46. Knight, Gladys L. (2014). "Los Angeles, California". Pop Culture Places: An Encyclopedia of Places in American Popular Culture. Vol. 1. p. 538. ISBN 978-0-313-39883-4.
  47. ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas Weekend Update: Street Talking". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 26 October 2004. Archived from the original on 6 November 2015. Retrieved 9 January 2024.
  48. ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ Glenday, Craig, ed. (February 2009). Guinness World Records 2009 Gamer's Edition. رکوردهای جهانی گینس. p. 108. ISBN 978-1-904-99445-9.
  49. "The Making Of Grand Theft Auto: Vice City". اج (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی. 7 December 2012. Archived from the original on 10 December 2012. Retrieved 9 January 2024.
  50. Zuniga, Todd (November 2004). Davison, John (ed.). "GTA: San Andreas". Official U.S. PlayStation Magazine. No. 86. زیف دیویس. pp. 40–41.
  51. "Young MayLay Speaks". گیم‌اسپای. زیف دیویس. 6 July 2005. Archived from the original on 16 April 2014. Retrieved 15 January 2014.
  52. Davison, John, ed. (October 2004). "Gangster Construction Set". Official U.S. PlayStation Magazine. No. 85. زیف دیویس. pp. 48–49.
  53. Lewis, Ed (3 September 2004). "San Andreas Soundtrack". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  54. "Axl Rose, Game, Charlie Murphy Lend Voices to San Andreas". ام‌تی‌وی. پارامونت مدیا نت‌ورک. 26 October 2004. Archived from the original on 26 November 2022. Retrieved 23 March 2024.
  55. Dunham, Jeremy (16 October 2004). "Grand Theft Radio: The Soundtracks of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 8 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  56. D., Spence (24 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack Double CD". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 17 January 2024. Retrieved 18 January 2024.
  57. D., Spence (7 December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack Box Set – First Impressions". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 5 August 2014. Retrieved 9 January 2024.
  58. Shoemaker, Brad (17 May 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Xbox Hands-On". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 17 November 2016. Retrieved 9 January 2024.
  59. Perry, Douglass C. (31 October 2003). "GTA 4 Date Confirmed". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 October 2014. Retrieved 9 January 2024.
  60. Thorsen, Tor (14 January 2004). "Take-Two registers more Grand Theft Autos". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 13 May 2018. Retrieved 9 January 2024.
  61. Sulic, Ivan (20 May 2004). "San Andreas – First-Look". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  62. "New GTA: San Andreas artwork exposed". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 10 July 2004. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 18 January 2024.
  63. Dunham, Jeremy (21 August 2004). "Official San Andreas Trailer: Uncut". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 April 2018. Retrieved 9 January 2024.
  64. Adams, David (24 August 2004). "GTA: San Andreas Site Opens". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  65. Dunham, Jeremy (13 September 2004). "Official San Andreas Desktop Media". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  66. Dunham, Jeremy (26 September 2004). "New GTA: San Andreas Trailer". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  67. ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ Bramwell, Tom (10 September 2004). "GTA: San Andreas delayed, PC version confirmed". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 12 April 2022. Retrieved 9 January 2024.
  68. Penney, Chris (26 August 2020). "The best things to do in Melbourne, according to Private Function". Beat. Furst Media. Archived from the original on 2 September 2020. Retrieved 15 January 2024.
  69. Dunham, Jeremy (21 October 2004). "Rockstar Speaks on San Andreas Piracy". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 11 January 2015. Retrieved 9 January 2024.
  70. Fahey, Rob (21 October 2004). "Grand Theft Auto San Andreas leaked by pirates". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 18 September 2022. Retrieved 9 January 2024.
  71. ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ Surette, Tim (23 September 2005). "GTA gets trilogized, San Andreas special edition". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  72. ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ Carle, Chris (3 November 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Special Edition DVD (Sunday Driver, The Introduction[[:الگو:--)]]". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 November 2012. Retrieved 9 January 2024. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)
  73. Lopez, Miguel (23 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas – The Soundtrack and Bonus DVD". گیم‌اسپای. زیف دیویس. Archived from the original on 30 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  74. "GTA: SA – The Introduction". گیم‌اسپای. زیف دیویس. 22 November 2004. Archived from the original on 25 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  75. "Grand Theft Auto: San Andreas Prologue Impressions". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 23 November 2004. Archived from the original on 21 February 2021. Retrieved 23 January 2024.
  76. Ransom-Wiley, James (14 November 2006). "Capcom bringing GTA San Andreas to Japan". جویستیک. ای‌اوال. Archived from the original on 30 November 2006. Retrieved 18 January 2024.
  77. "Grand Theft Auto San Andreas Japan Official Site". راک‌استار گیمز. 25 January 2007. Archived from the original on 28 January 2007. Retrieved 18 January 2024.
  78. «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ اتومبیل: سن اندریاس - سایبر (به همراه کتابچه راهنما)». دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  79. «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ سن آندریاس - ویرایشگران نصر وصال». دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  80. ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ ۸۰٫۳ ۸۰٫۴ ۸۰٫۵ ۸۰٫۶ "Grand Theft Auto: San Andreas". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 23 November 2023. Retrieved 9 January 2024.
  81. ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ ۸۱٫۲ Boyer, Crispin; Hsu, Dan; Davison, John (16 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". الکترونیک گیمینگ مانثلی. زیف دیویس. Archived from the original on 15 December 2004. Retrieved 9 January 2024.
  82. Reed, Kristan (8 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. p. 2. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  83. ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ ۸۳٫۲ ۸۳٫۳ Dodson, Joe (1 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas – PS2". گیم‌رولوشن. مانداتوری (شرکت). Archived from the original on 12 February 2006. Retrieved 9 January 2024.
  84. ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ ۸۴٫۲ ۸۴٫۳ ۸۴٫۴ ۸۴٫۵ ۸۴٫۶ ۸۴٫۷ Reiner, Andrew; Miller, Matt (December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم اینفورمر. Vol. 14, no. 140. p. 170.
  85. Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 2 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  86. ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ ۸۶٫۲ ۸۶٫۳ ۸۶٫۴ ۸۶٫۵ ۸۶٫۶ ۸۶٫۷ Sell, Chris (6 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 9 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  87. "What Games to Play on PS2". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  88. ۸۸٫۰ ۸۸٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 3. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  89. Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 4. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  90. ۹۰٫۰ ۹۰٫۱ ۹۰٫۲ ۹۰٫۳ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 24 December 2004. Retrieved 9 January 2024.
  91. ۹۱٫۰ ۹۱٫۱ ۹۱٫۲ ۹۱٫۳ ۹۱٫۴ ۹۱٫۵ ۹۱٫۶ ۹۱٫۷ ۹۱٫۸ Reed, Kristan (8 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. p. 1. Archived from the original on 17 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  92. Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  93. ۹۳٫۰ ۹۳٫۱ Davison, John (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". Official U.S. PlayStation Magazine. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 6 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  94. ۹۴٫۰ ۹۴٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 2. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  95. ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ ۹۵٫۲ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 4. Archived from the original on 29 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  96. Herold, Charles (11 November 2004). "Pick a Number, It's Sequel Season". نیویورک تایمز. Archived from the original on 1 July 2017. Retrieved 9 January 2024.
  97. ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ ۹۷٫۲ Davison, John (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". Official U.S. PlayStation Magazine. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 11 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  98. Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  99. ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ ۹۹٫۲ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 16 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  100. Neal, Sarah (2014). "Cybercrime, transgression and virtual environments". In Muncie, John; Talbot, Deborah; Walters, Reece (eds.). Crime: Local and Global. روتلج. p. 97. doi:10.4324/9781315880716. ISBN 978-1-315-88071-6.
  101. Leonard, David (January 2006). "Not a Hater, Just Keepin' It Real". Games and Culture. انتشارات سیج. 1 (1): 83–88. doi:10.1177/1555412005281910. S2CID 146205026.
  102. ۱۰۲٫۰ ۱۰۲٫۱ Leonard, David (April 2009). "Young, Black (& Brown) and Don't Give a Fuck: Virtual Gangstas in the Era of State Violence". Cultural Studies ↔ Critical Methodologies. انتشارات سیج: 248–272. doi:10.1177/1532708608325938. ISSN 1532-7086. S2CID 145294625.
  103. ۱۰۳٫۰ ۱۰۳٫۱ Marriott, Michel (12 August 2004). "The Color of Mayhem". نیویورک تایمز. Archived from the original on 2 November 2013. Retrieved 14 December 2013.
  104. Chan, Dean (December 2005). "Playing with Race: The Ethics of Racialized Representations in E-Games". International Review of Information Ethics. 4: 24–30. ISSN 1614-1687. Archived from the original on 6 July 2017.
  105. Barrett, Paul (2006). "White Thumbs, Black Bodies: Race, Violence and Neoliberal Fantasies in Grand Theft Auto: San Andreas". The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies. گروه تیلور و فرانسیس. 28: 95–119. doi:10.1080/10714410600552902. ISSN 1071-4413. S2CID 145544558.
  106. DeVane, Ben; Squire, Kurt D. (1 July 2008). "The Meaning of Race and Violence in Grand Theft Auto: San Andreas". Games and Culture. 3 (3–4): 264–285. CiteSeerX 10.1.1.465.7496. doi:10.1177/1555412008317308. S2CID 143671889.
  107. Hutchinson, Rachael (2017). "Representing Race and Disability: Grand Theft Auto: San Andreas as a Whole Text". In Malkowski, Jennifer; Russworm, Treaandrea M. (eds.). Race, Gender, and Sexuality in Video Games. انتشارات دانشگاه ایندیانا. pp. 164–178. doi:10.2307/j.ctt2005rgq.14. ISBN 978-0-253-02573-9. JSTOR j.ctt2005rgq.
  108. Fahey, Mike (17 November 2011). "Envisioning a World Without Racism With Grand Theft Auto: San Andreas". کوتاکو. گاکر میدیا. Archived from the original on 6 November 2013. Retrieved 14 December 2013.
  109. ۱۰۹٫۰ ۱۰۹٫۱ ۱۰۹٫۲ ۱۰۹٫۳ ۱۰۹٫۴ Sid, Vicious (September 2005). Nihei, Wes (ed.). "Grand Theft Lotto". گیم‌پرو. No. 204. آی‌دی‌جی. pp. 52–53.
  110. ۱۱۰٫۰ ۱۱۰٫۱ ۱۱۰٫۲ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 14 October 2013. Retrieved 10 January 2024.
  111. Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  112. Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  113. ۱۱۳٫۰ ۱۱۳٫۱ Aceinet (17 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". GameZone. Archived from the original on 3 July 2005. Retrieved 10 January 2024.
  114. ۱۱۴٫۰ ۱۱۴٫۱ ۱۱۴٫۲ Zacarias, Eduardo (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". GameZone. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  115. ۱۱۵٫۰ ۱۱۵٫۱ ۱۱۵٫۲ ۱۱۵٫۳ Adams, Dan (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 10 September 2012. Retrieved 10 January 2024.
  116. ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ ۱۱۶٫۲ ۱۱۶٫۳ Perry, Douglass C. (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2013. Retrieved 10 January 2024.
  117. ۱۱۷٫۰ ۱۱۷٫۱ ۱۱۷٫۲ ۱۱۷٫۳ ۱۱۷٫۴ ۱۱۷٫۵ ۱۱۷٫۶ Keller, Matt (25 July 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 10 December 2005. Retrieved 10 January 2024.
  118. ۱۱۸٫۰ ۱۱۸٫۱ ۱۱۸٫۲ Jastrzab, Jeremy (3 July 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 9 August 2005. Retrieved 10 January 2024.
  119. "What Games to Play on PC". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  120. "What Games to Play on Xbox". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  121. ۱۲۱٫۰ ۱۲۱٫۱ ۱۲۱٫۲ ۱۲۱٫۳ Bramwell, Tom (22 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 10 January 2024.
  122. ۱۲۲٫۰ ۱۲۲٫۱ Parish, Jeremy (1 August 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". کامپیوتر گیمینگ ورلد. زیف دیویس. Archived from the original on 5 February 2006. Retrieved 10 January 2024.
  123. ۱۲۳٫۰ ۱۲۳٫۱ ۱۲۳٫۲ Dodson, Joe (27 June 2005). "Born to ill. Review". گیم‌رولوشن. مانداتوری (شرکت). Archived from the original on 26 February 2021. Retrieved 10 January 2024.
  124. Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  125. ۱۲۵٫۰ ۱۲۵٫۱ Atherton, Ross; Griffin, Ben (30 June 2014). "GTA: San Andreas Review". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 4 October 2014. Retrieved 10 January 2024.
  126. ۱۲۶٫۰ ۱۲۶٫۱ ۱۲۶٫۲ Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  127. ۱۲۷٫۰ ۱۲۷٫۱ ۱۲۷٫۲ Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  128. ۱۲۸٫۰ ۱۲۸٫۱ ۱۲۸٫۲ Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  129. ۱۲۹٫۰ ۱۲۹٫۱ ۱۲۹٫۲ Parish, Jeremy (6 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". 1Up.com. زیف دیویس. Archived from the original on 23 March 2006. Retrieved 10 January 2024.
  130. ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ ۱۳۰٫۲ ۱۳۰٫۳ ۱۳۰٫۴ Johnson, Leif (19 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas iOS Review". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 19 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  131. ۱۳۱٫۰ ۱۳۱٫۱ ۱۳۱٫۲ ۱۳۱٫۳ Brown, Mark (12 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas". پاکت گیمر. پاکت گیمر. Archived from the original on 21 January 2022. Retrieved 11 January 2024.
  132. ۱۳۲٫۰ ۱۳۲٫۱ ۱۳۲٫۲ ۱۳۲٫۳ ۱۳۲٫۴ ۱۳۲٫۵ ۱۳۲٫۶ Hodapp, Eli (12 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas Review – Throw Some Chedda' at This Incredible Port". تاچ‌آرکید. Archived from the original on 15 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  133. ۱۳۳٫۰ ۱۳۳٫۱ ۱۳۳٫۲ Nichols, Scott (17 December 2013). "Mobile reviews: GTA San Andreas, Angry Birds Go, Skulls of the Shogun". دیجیتال اسپای. ارتباطات هرست. Archived from the original on 7 May 2019. Retrieved 11 January 2024.
  134. ۱۳۴٫۰ ۱۳۴٫۱ ۱۳۴٫۲ Palmisano, Fabio (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas Recensione" [Grand Theft Auto: San Andreas Review]. Multiplayer.it (به ایتالیایی). Archived from the original on 21 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  135. ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ ۱۳۵٫۲ ۱۳۵٫۳ Serino, Francesco (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas – review". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 11 January 2024. Retrieved 11 January 2024.
  136. González, Alberto (16 December 2013). "Análisis de Grand Theft Auto: San Andreas (Android, iPhone)" [Review of Grand Theft Auto: San Andreas (Android, iPhone)]. Vandal (به اسپانیایی). Archived from the original on 2 January 2020. Retrieved 11 January 2024.
  137. ۱۳۷٫۰ ۱۳۷٫۱ Jenkins, David (15 December 2004). "Spike TV Announces 2004 Video Game Award Winners". گیم دولوپر. اینفورما. Archived from the original on 10 January 2024. Retrieved 10 January 2024.
  138. ۱۳۸٫۰ ۱۳۸٫۱ "Games in 2005". آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون بریتانیا. Archived from the original on 18 August 2014. Retrieved 10 January 2024.
  139. ۱۳۹٫۰ ۱۳۹٫۱ "5th Annual Game Developers Choice Awards". جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی. Archived from the original on 21 June 2021. Retrieved 10 January 2024.
  140. Krotoski, Aleks (14 March 2005). "Game Developers Choice Awards snubs GTA: San Andreas. Rockstar North walks out". گاردین. Archived from the original on 18 September 2014. Retrieved 10 January 2024.
  141. ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ Anderiesz, Mike (10 November 2005). "Golden Joystick awards: Winners and losers". گاردین. Archived from the original on 20 September 2014. Retrieved 10 January 2024.
  142. ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ Feldman, Curt (5 February 2005). "Half-Life 2 named Game of the Year at D.I.C.E. awards". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 29 January 2015. Retrieved 10 January 2024.
  143. "GM's Top 50 Fifty Games of 2004". گیمزمستر (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی (155): 96–99. January 2005.
  144. ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ Slate, Chris (February 2005). "The PSM 10". PSM. فیوچر پی‌ال‌سی (94): 46–58.
  145. Hsu, Dan, ed. (March 2005). "The EGM 2004 Year of the Game Awards". الکترونیک گیمینگ مانثلی. No. 189. زیف دیویس. pp. 84–96.
  146. "Best PlayStation 2 Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  147. "Best Action Adventure Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  148. "Best Voice Acting". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  149. "Funniest Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 28 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  150. "Best of 2004 – Best Action Game". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 21 October 2017. Retrieved 10 January 2004.
  151. "Best of 2004 – Best Story". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. 22 March 2013. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 10 January 2024.
  152. "2005 Awards". Game Audio Network Guild. Archived from the original on 13 August 2020. Retrieved 15 January 2024.
  153. Wilson, Andrew (5 November 2004). "Golden Joystick Awards Announces 2004 Winners". گیم دولوپر. یوبی‌ام. Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 10 January 2024.
  154. Kasavin, Greg (28 July 2005). "Halo 2 takes top honors at G-Phoria". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 13 October 2014. Retrieved 15 January 2024.
  155. Surette, Tim (22 June 2005). "G-Phoria nominees announced". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 October 2019. Retrieved 15 January 2024.
  156. Surette, Tim (16 November 2024). "Spike TV takes game awards live: Snoop Dogg to MC". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 10 January 2015.
  157. Nihei, Wes, ed. (February 2005). "Big Sales for Halo 2 And Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌پرو. No. 197. آی‌دی‌جی. p. 24.
  158. Feldman, Curt (15 November 2004). "NPD calls October sales solid". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 8 August 2022. Retrieved 23 January 2024.
  159. Morris, Chris (11 November 2004). "Halo 2 sales top Grand Theft Auto". سی‌ان‌ان مانی.کام. سی‌ان‌ان. Archived from the original on 17 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  160. Mayor, Tracy (20 February 2005). "What Are Video Games Turning Us Into?". بوستون گلوب. pp. 19–21, 32. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024 – via انسستری.
  161. Feldman, Curt (10 December 2004). "Halo 2, San Andreas key drivers of Nov. revenue, say NPD stats". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 December 2013. Retrieved 23 January 2024.
  162. Reed, Kristan (2 November 2004). "UK Charts: GTA San Andreas smashes UK sales record". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 31 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  163. Heald, Claire (12 November 2004). "Hit game taking over the streets". بی‌بی‌سی نیوز. بی‌بی‌سی. Archived from the original on 17 November 2005. Retrieved 9 January 2024.
  164. "GTA sales go ballistic!". PlayStation World. فیوچر پی‌ال‌سی (27): 9. October 2004.
  165. "NPD: $9.9 billion worth of console games sold in 2004". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 18 January 2005. Archived from the original on 15 October 2014. Retrieved 9 January 2024.
  166. Fahey, Rob (10 January 2005). "San Andreas dominates 2004 as UK market grows 6.6 per cent". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 10 April 2023. Retrieved 9 January 2024.
  167. Martin, Matt (2 February 2007). "San Andreas debuts at No.1 in Japanese charts". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 1 April 2023. Retrieved 18 January 2024.
  168. ۱۶۸٫۰ ۱۶۸٫۱ Kohler, Chris (22 April 2008). "Confessions of a GTA Virgin: San Andreas". وایرد. کوندی نست. Archived from the original on 31 March 2014. Retrieved 9 January 2024.
  169. Burnes, Andrew (4 March 2005). "GTA: SA Sells 12 Million Copies; Xbox & PC Ports June 7th". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  170. Good, Owen (15 September 2011). "GTA IV Overtakes San Andreas in Lifetime Sales [Correction]". کوتاکو. گاکر میدیا. Archived from the original on 3 February 2019. Retrieved 9 January 2024.
  171. Parkin, Simon (2 December 2012). "Who spilled Hot Coffee?". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  172. Adams, David (21 July 2005). "GTA: San Andreas Gets Adults Only Rating". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 17 January 2014. Retrieved 9 January 2024.
  173. Bramwell, Tom (1 August 2005). "Australia bans GTA: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 31 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  174. Fisher, Ken (9 June 2006). "FTC settles with Rockstar over Hot Coffee: potential for sex all it takes". ارز تکنیکا. کوندی نست. Archived from the original on 29 November 2012. Retrieved 9 January 2024.
  175. Neumeister, Larry (28 July 2005). "Grandmother sues game maker over hidden sex in Grand Theft Auto: San Andreas". پیتسبورگ پست گزت. Block Communications. آسوشیتد پرس. Archived from the original on 31 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  176. Sanders, Kathleen (31 October 2006). "Hot Coffee Still Has Take Two in Hot Water". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 November 2012. Retrieved 9 January 2024.
  177. Loughrey, Paul (15 June 2006). "ESRB promises heavy fines for publisher nondisclosure". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 November 2022. Retrieved 9 January 2024.
  178. Doree, Adam (25 May 2007). "Welcome to Grand Theft Auto IV". Kikizo. Archived from the original on 9 October 2013. Retrieved 27 September 2013.
  179. "GTA Gets Real". مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا. United Kingdom: فیوچر پی‌ال‌سی (6): 54–67. June 2007.
  180. Goldstein, Hilary (1 April 2008). "GTA IV: Pushing the Limits". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 29 September 2020.
  181. "Rockstar North's Aaron Garbut on the making of Grand Theft Auto V – our game of 2013". اج (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی. 2 January 2014. Archived from the original on 2 January 2014. Retrieved 2 January 2014.
  182. Stuart, Keith (13 September 2013). "Grand Theft Auto 5 – inside the creative process with Dan Houser". گاردین. Archived from the original on 14 September 2013. Retrieved 4 October 2013.
  183. Bertz, Matt (December 2012). "Go Big Or Go Home". گیم اینفورمر. No. 236. United States: گیم‌استاپ. pp. 72–95.
  184. Zwiezen, Zack (11 May 2017). "Someone Actually Ate That Famous (And Giant) GTA San Andreas Fast Food Order". کوتاکو. G/O Media. Archived from the original on 12 May 2017. Retrieved 16 January 2024.
  185. Mahboubian-Jones, Justin (12 May 2017). "YouTuber devours enormous 9050-calorie meal taken from a Grand Theft Auto mission". دیجیتال اسپای. ارتباطات هرست. Archived from the original on 15 May 2017. Retrieved 16 January 2024.
  186. Boudreau, Ian (12 May 2019). "Here's David Hayter making Big Smoke's fast food order from San Andreas as Solid Snake". پی‌سی‌گیمزان. Network N. Archived from the original on 12 May 2019. Retrieved 16 January 2024.
  187. Lanigan, Roisin (29 December 2019). "14 most iconic memes of 2019". وایس (مجله). Archived from the original on 23 June 2021. Retrieved 16 January 2024.
  188. Bruner, Raisa (22 November 2019). "The 10 Best Memes of 2019". تایم. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 16 January 2024.
  189. Plant, Logan (9 November 2021). "One Of GTA: San Andreas's Most Famous Clips Released in HD". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 November 2021. Retrieved 16 January 2024.
  190. Manuel, Tiago (20 July 2023). "10 most iconic video game catchphrases, ranked". دستراکتید. Gamurs. Archived from the original on 20 July 2023. Retrieved 16 January 2024.
  191. Jessey, Ben (11 April 2023). "The Origin Of The Follow The Damn Train CJ Meme". TheGamer. Valnet. Archived from the original on 14 April 2023. Retrieved 16 January 2024.
  192. Jones, Ali (2 November 2021). "The infamous GTA: San Andreas train mission has a simple solution". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 1 November 2021. Retrieved 16 January 2024.
  193. Winters, Brian (8 October 2020). "5 Ways Grand Theft Auto: San Andreas Is Timeless (& 5 Ways It Hasn't Aged Well)". اسکرین رنت. Valnet. Archived from the original on 7 November 2020. Retrieved 16 January 2024.
  194. Prescott, Shaun (3 January 2019). "Dark Souls 'Daughters of Ash' mod adds new bosses, new NPCs and much more". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 3 January 2019. Retrieved 16 January 2024.
  195. Stanton, Rich (26 August 2023). "It took modders less than a day to add CJ from GTA: San Andreas to Armored Core 6". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 25 August 2023. Retrieved 16 January 2024.
  196. Kham, Imran (19 September 2017). "San Andreas' CJ Ventures To Hyrule In This Breath Of The Wild Mod". گیم اینفورمر. گیم‌استاپ. Archived from the original on 20 September 2017. Retrieved 16 January 2024.
  197. Perry, Douglass C. (17 December 2004). "GTA: San Andreas Hits Xbox". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  198. "GTA San Andreas Xbox shots". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 June 2005. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  199. Mäki, Jonas (20 October 2008). "Grand Theft Auto: San Andreas". Gamereactor (به سوئدی). Archived from the original on 11 March 2024. Retrieved 11 March 2024.
  200. Moriarty, Colin (10 December 2012). "Release Date for Grand Theft Auto: San Andreas on PSN". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 13 December 2012. Retrieved 9 January 2014.
  201. Phillips, Tom (23 October 2014). "Grand Theft Auto: San Andreas getting Xbox 360 re-release, leaked Achievements suggest". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  202. Saed, Sherif (2 December 2015). "GTA: San Andreas gets stealth release on PS3 over a year after Xbox 360". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 15 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  203. Makuch, Eddie (4 December 2015). "These Eight PS2 Games Are Coming to PS4 Tomorrow With 1080p Graphics". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 6 December 2015. Retrieved 9 January 2024.
  204. Swider, Matt (12 December 2013). "GTA: San Andreas available for iOS now, coming to Android 'soon'". تک‌ریدار. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 6 December 2017. Retrieved 17 December 2019.
  205. Diener, Matthew (19 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas steals a bike, makes its way to Google Play". پاکت گیمر. Archived from the original on 7 October 2019. Retrieved 17 December 2019.
  206. Gilbert, Ben (27 January 2014). "GTA: San Andreas now available for (some) Windows Phones weeks late". انگجت. Archived from the original on 10 February 2019. Retrieved 17 December 2019.
  207. Farokhmanesh, Megan (15 May 2014). "Grand Theft Auto trilogy launches for Amazon Fire TV, Kindle Fire". پولیگان. Archived from the original on 28 August 2019. Retrieved 17 December 2019.
  208. Cooke, Alex (9 November 2006). "No GTA: The Trilogy for UK... yet". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 17 November 2019. Retrieved 9 January 2024.
  209. Nunneley-Jackson, Stephany (12 November 2010). "Grand Theft Auto Trilogy now available for Mac". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 22 September 2021. Retrieved 9 January 2024.
  210. ۲۱۲٫۰ ۲۱۲٫۱ Skrebels, Joe (22 October 2021). "Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition Gets Gameplay Trailer, November Release Date". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 22 October 2021.
  211. Patches, Matt (29 November 2023). "Netflix has landed The Grand Theft Auto Trilogy". پولیگان. واکس مدیا. Archived from the original on 29 November 2023. Retrieved 30 November 2023.
  212. Valentine, Rebekah (19 November 2021). "Original Versions of the GTA Trilogy to Be Relisted for Sale on PC". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 19 November 2021. Retrieved 19 November 2021.
  213. Fenlon, Wes (28 October 2021). "Grand Theft Auto: San Andreas is coming to VR". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 29 October 2021. Retrieved 29 October 2021.
  214. Borthwick, Ben (1 November 2021). "Grand Theft Auto: San Andreas VR looks to be made by former LA Noire developers". VideoGamer.com. Resero. Archived from the original on 1 November 2021. Retrieved 3 November 2021.
  215. Zwiezen, Zack (1 June 2023). "Remember GTA: San Andreas VR? Fans Aren't Letting Meta Forget". کوتاکو. G/O Media. Archived from the original on 11 November 2023. Retrieved 9 January 2024.
  216. Kennedy, Victoria (10 October 2023). "Meta staying quiet on status of Grand Theft Auto: San Andreas VR". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 9 January 2024.

پیوند به بیرون[ویرایش]