آبتین

آبتین
اطلاعات کلی
نام	آبتین
نام‌های دیگر	آثویه، آپتیه
شناخته شده	پدر فریدون
لقب	پرگاو
آئین	مزدیسنا
ملیت	ایران
سایر اطلاعات
شناخته شده	گفتارنیک، پندارنیک، کردارنیک
دوره	پیشدادیان
دوران	ضحاک
خانواده
نام پدر	همایون
همسر	فرانک
فرزندان	فریدون، برمایه، کیانوش

آبتین (آتبین) نام پدر فریدون، پادشاه پیشدادی است. او دومین کسی است که گیاه مقدس هوم را می‌فشرد و به پاس آن فرزند شایسته‌ای چون فریدون به او عطا می‌شود. آبتین توسط سربازان ضحاک گرفتار و کشته و مغز سرش خوراک ماران ضحاک شد. نام همسر آبتین، فَرانَک بود.

نام

نام او در اوستا به صورت (āθwya/آثویه) و در سانسکریت به صورت (آپتیه) آمده‌است. در برخی از کتب اوستایی، پهلوی، عربی و فارسی نیز به شکل اثوی، اسپیان یا اثفیان آمده‌است که هم نام او و هم لقب خاندانش است. برخی نیز نام او را «پرگاو» نوشته‌اند.
در لغتنامهٔ دهخدا این نام به معنای روح کامل و انسان نیکوکار آمده‌است. همچنین آبتین به معنای کسی است که به تعالیم زرتشت عمل می‌کند و خوش‌کردار، خوش‌گفتار و خوش‌پندار است. صاحب برهان قاطع، معنی آن را نفس کامل و نیکوکار و صاحب گفتار و کردار نیک و اسعدالسُّعَداء آورده‌است.
آبتین نام یکی از فرماندهان و پهلوانان ایرانی نیز بوده‌است.

نسب آبتین در منابع

در کتاب مجمل التواریخ و القصص، نام پدر آبتین، همایون ذکر شده‌است. نَسَبِ همایون به تهمورث می‌رسد.

در آثار الباقیه عن القرون الخالیه، اثر ابوریحان بیرونی، در خصوص نسب فریدون (و به تبَعِ آن آبتین) چنین آمده: «افریدون بن اثفیان بن گاو بن اثفیان نیکاو بن اثفیان بن شهرکاو بن اثفیان».

داستان آبتین، به عنوان یکی از شخصیت‌های شاهنامه آورده شده‌است:

فرانک بدو گفت ای نامجوی		بگویم تو را هرچه گفتی بگوی
تو بشناس کز مرز ایران‌زمین		یکی مرد بُد نام او آبتین
ز تخم کیان بود و بیدار بود		خردمند و گُرد و بی‌آزار بود
ز طهمورثِ گُرد بودش نژاد		پدر بر پدر بر، همی داشت یاد

جستارهای وابسته

• برزین
• کیقباد
• جاماسپ
• هوم

منابع

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
• تفضلی, احمد. "ĀBTĪN". دانشنامهٔ ایرانیکا (به انگلیسی). Vol. ۳. p. ۲۴۸. Retrieved 26 January 2014.
• تفضلی، احمد. «آبتین». دانشنامهٔ ایران. ج. ۱. ص. ۵۱.
• لغتنامهٔ دهخدا