کاج چلغوزه

کاج جِلغوزه (چلغوزه)
Pinus gerardiana
وضعیت حفاظت
نزدیک تهدید  (IUCN 2.3)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	مخروطیان
رده:	ناژویان
راسته:	کاجیان
تیره:	کاجیان
سرده:	Pinus
زیرسرده:	Ducampopinus
گونه:	P. gerardiana
نام دوبخشی
Pinus gerardiana Wall. ex D. Don

کاج چَلغوزه یا جِلغوزه (به دری افغانستان) گونه‌ای کاج است که در منطقه شمال غربی هیمالیا، شمال شرق افغانستان، شمال پاکستان و شمال غربی هند می‌روید. نام این کاج فارسی است و از ترکیب چهل و غوزه ساخته شده‌است. دانه کاج چلغوزه به قیمت بالایی به فروش می‌رسد.

خصوصیات

منطقه رویش این درخت ارتفاعی بین ۱۸۰۰ تا ۳۳۵۰ متر دارد و گاهی با کاج زیبا و سدر مقدس جامعه مشترک می‌سازد. بلندی کاج چلغوزه بین ۱۰ تا ۲۰ متر است و معمولاً دارای تاجی پهن و گسترده با شاخه‌هایی راست و کشیده‌است. کاج چلغوزه در منطقه پراکنش طبیعی خود منبع غذایی بسیار مهمی محسوب می‌شود.

سودمندی‌ها

به لحاظ ارزش غذایی، ترکیبات دانه شامل ۵۱٫۳ درصد چربی (اسیدهای چرب)، ۸٫۷ درصد آب، ۱۳٫۶ درصد پروتئین، ۲۲٫۵ درصد نشاسته، ۰٫۹ درصد فیبر و سه درصد مواد معدنی و خاکستر می‌باشد. اهمیت اقتصادی جنگل‌های این‌گونه بقدری زیاد است که در سالهای پربار در افغانستان بخش بزرگی از درآمد منطقه ۱۳۰۰۰ نفری از جمع‌آوری و فروش دانه‌های خوراکی آن بدست می‌آید و در هندوستان به‌طور متوسط سالانه ۱۸۰ تن دانه چلغوز تولید می‌شود.

پیوند به بیرون

• تصویری از غوزه کاج چلغوزه
• تصویری از دانه‌های این کاج

منابع

• زارع، علیرضا؛ مسعود، عباسی (پاییز ١٣٩٠). «تأثیر طول دورهٔ سرمادهی بر جوانه‌زنی بذر کاج چلغوزه» [Effects of stratification length time on germination of chilgoza pine (Pinus gerardiana Wall.)]. مجله جنگل ایران. کرج: انجمن جنگلبانی ایران، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. سوم (سوم): ۲۴۳ تا ۲۵۲. شاپا 2008-6113. دریافت‌شده در ۱ آبان ١٣٩٦.
• «ویکی‌پدیای انگلیسی». دریافت‌شده در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۱.