نوآم چامسکی

نوآم چامسکی
چامسکی در ۲۰۱۷
نام هنگام تولد	آورام نوآم چامسکی
زادهٔ	۷ دسامبر ۱۹۲۸ ‏(۹۵ سال) فیلادلفیا، پنسیلوانیا، ایالات متحده
همسران	کارول چامسکی (ا. ۱۹۴۹–۲۰۰۸) والریا واسرمن (ا. ۲۰۱۴)
فرزندان	۳، شامل آویوا چامسکی
والدین	ویلیام چامسکی السی سیمونوفسکی
جوایز	کمک‌هزینه گوگنهایم (۱۹۷۱) عضو آکادمی ملی علوم (۱۹۷۲) جایزه انجمن روان‌شناسی آمریکا برای کمک‌های علمی برجسته به روان‌شناسی (۱۹۸۴) جایزه اورول (۱۹۸۷, ۱۹۸۹) جایزه کیوتو در علوم پایه (۱۹۸۸) مدال هلمهولتز (۱۹۹۶) مدال بنجامین فرانکلین در کامپیوتر و علوم شناختی (۱۹۹۹) جایزه صلح سیدنی (۲۰۱۱) بنیاد صلح عصر هسته ای (۲۰۱۴)
پس‌زمینه‌های علمی
تحصیلات	دانشگاه پنسیلوانیا (بی‌ای، کارشناسی ارشد، پی‌اچ‌دی)
عنوان پایان‌نامه	Transformational Analysis
سال دفاع	۱۹۵۵
استاد راهنما	زلیگ هریس
تأثیرات	علمی جان لانگشاو آستین، ویلیام چامسکی، چارلز وست چرچمن، رنه دکارت، گالیلئو گالیله، نلسن گودمن، موریس هله، زلیگ هریس، ویلهلم فون هومبولت، دیوید هیوم، رومن یاکوبسن، ایمانوئل کانت، جرج آرمیتیج میلر، پانینی، هیلاری پاتنم، ویلارد کواین، برتراند راسل، فردینان دو سوسور، مارسل پل شوتزنبرگر، آلن تورینگ، لودویگ ویتگنشتاین سیاسی میخائیل باکونین، الکس کری، ویلیام چامسکی، جان دیویی، زلیگ هریس، ویلهلم فون هومبولت، دیوید هیوم، کارل کرش، پتر کروپوتکین، کارل لیبکنشت، رزا لوکزامبورگ، جان لاک، دوایت مکدونالد، پل ماتیک، جان استوارت میل، جرج اورول، آنتون پانه‌کک، پیر-ژوزف پرودون، رودولف رکر، ژان-ژاک روسو، برتراند راسل، دیگو آباد د سانتیلان، آدام اسمیت
کار علمی
زمینهٔ تخصصی/حوزه کاری	زبان‌شناسی، فلسفه تحلیلی، علوم شناختی، نقد سیاسی
نهاد	دانشگاه آریزونا (۲۰۱۷–تاکنون) مؤسسه فناوری ماساچوست (۱۹۵۵–تاکنون) مؤسسه مطالعات پیشرفته (۱۹۵۸–۱۹۵۹)
دانشجویان دکترا	مارک بیکر، ری سی داوتی، جیمز هوانگ، ری جکنداف، جکلین کرنفیلت، S.-Y. کورودا، جرج لیکاف، هوارد لسنیک، رابرت لیز، الک مارانتس، جیمز دی مک کاولی، باربارا پارتی، تانیا راینهارت، جان رابرت راس
تأثیر	در دانشگاه جان باکوس، درک بیکرتون، جولیان سی بوید، دنیل دنت، دانیل اورت، جری فودر، گیلبرت هارمن، مارک هاوزر، نوربرت هورنشتاین، نیل کای یرنه، دانلد کنوت، ژرژ جی.اف. کوهلر، پیتر لودلو، کالین مکگین، سزار میلستین، Stevenاستیون پینکر، جان سرل، نیل اسمیت، کریسپین رایت در سیاست مایکل آلبرت، جولین آسانژ، بونو، ژان بریکمون، هوگو چاوز، زک د لا روچا، کلینتون فرناندز، نورمن فینکلستین، رابرت فیسک، ایمی گودمن، استیون جی گولد، گلن گرینوالد، کریستوفر هیچنز، نائومی کلاین، کایل کولینسکی، مایکل مور، جان نیکولز، ان نوسنتی، جان پیلگر، هارولد پینتر، ارونداتی روی، ادوارد سعید، آرون سوارتس
وبگاه	https://chomsky.info
امضاء

آورام نوآم چامسکی (زادهٔ ۷ دسامبر ۱۹۲۸) زبان‌شناس، فیلسوف، دانشمند علوم شناختی، مورخ، منتقد اجتماعی و فعال سیاسی آمریکایی است. او که گاه «پدر زبان‌شناسی مدرن» نامیده می‌شود، یکی از چهره‌های اصلی در فلسفه تحلیلی و یکی از بنیان‌گذاران حوزهٔ علوم شناختی است. او برندهٔ جایزهٔ استاد زبان‌شناسی در دانشگاه آریزونا و استاد بازنشسته در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) است. او نویسنده بیش از ۱۵۰ کتاب در موضوعات مختلف مانند زبان‌شناسی، جنگ، سیاست و رسانه‌های جمعی است. از نظر ایدئولوژیک، او با آنارکو-سندیکالیسم و سوسیالیسم لیبرترین همسو می‌شود.

چامسکی که از مهاجران یهودی در فیلادلفیا متولد شد، علاقه اولیه خود را به آنارشیسم از کتاب‌فروشی‌های جایگزین در شهر نیویورک پیدا کرد. او در دانشگاه پنسیلوانیا تحصیل کرد. چامسکی در دوران تحصیلات تکمیلی خود در انجمن یاران هاروارد، نظریه گرامر گشتاری را توسعه داد و به همین دلیل در سال ۱۹۵۵ دکترای خود را به دست آورد. در آن سال او تدریس در مؤسسه فناوری ماساچوست را آغاز کرد و در سال ۱۹۵۷ با اثر برجسته‌اش «ساختارهای نحوی» که نقش عمده‌ای در بازسازی مطالعه زبان داشت، به‌عنوان چهره‌ای مهم در زبان‌شناسی ظاهر شد. چامسکی از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۵۹ عضو بنیاد ملی علوم در مؤسسه مطالعات پیشرفته بود. او نظریه دستور جهانی، نظریه دستور زایشی، وراثت چامسکی و برنامه کمینه‌گرا را پایه‌گذاری یا به‌طور مشترک خلق کرد. چامسکی همچنین نقشی اساسی در افول رفتارگرایی زبانی ایفا کرد و به ویژه از کار بی‌اف اسکینر انتقاد کرد.

چامسکی که مخالف صریح دخالت ایالات متحده در جنگ ویتنام بود، آن را اقدامی از امپریالیسم آمریکا می‌دانست. او در سال ۱۹۶۷ به دلیل مقاله ضد جنگ خود «مسئولیت روشنفکران» مورد توجه ملی قرار گرفت. او که با چپ نو مرتبط شد، چندین بار به دلیل فعالیت‌هایش دستگیر شد و در فهرست دشمنان رئیس‌جمهور ریچارد نیکسون قرار گرفت. در حالی که در دهه‌های بعدی کار خود را در زبان‌شناسی گسترش داد، در نزاع‌های زبان‌شناختی نیز شرکت کرد. چامسکی با همکاری ادوارد اس. هرمان، بعداً مدل پروپاگاندای انتقاد رسانه‌ای را در تولید رضایت بیان کرد و برای افشای اشغال تیمور شرقی توسط اندونزی تلاش کرد. دفاع او از آزادی بی قید و شرط بیان، از جمله انکار هولوکاست، جنجال قابل توجهی در ماجرای فوریسون در دهه ۱۹۸۰ ایجاد کرد. از زمان بازنشستگی از تدریس فعال در مؤسسه فناوری ماساچوست، او به فعالیت‌های سیاسی پر سر و صدای خود از جمله مخالفت با حملهٔ سال ۲۰۰۳ به عراق و حمایت از جنبش اشغال ادامه داده‌است. چامسکی در سال ۲۰۱۷ تدریس در دانشگاه آریزونا را آغاز کرد.

چامسکی که یکی از پراستنادترین دانشمندان زنده است، بر طیف وسیعی از رشته‌های دانشگاهی تأثیر گذاشته‌است. او به‌طور گسترده‌ای به جرقهٔ انقلاب شناختی در علوم انسانی و نیز به توسعهٔ چارچوب شناختی جدید برای مطالعه زبان و ذهن کمک کرده‌است. علاوه بر ادامه تحصیل، او همچنان از منتقدان اصلی سیاست خارجی ایالات متحده، نئولیبرالیسم و سرمایه‌داری دولتی معاصر، درگیری اسرائیل و فلسطین و رسانه‌های خبری اصلی است. چامسکی و اندیشه‌های او در جنبش‌های ضدسرمایه‌داری و ضد امپریالیستی تأثیرگذار است.

زندگی

دوران کودکی: ۱۹۲۸–۱۹۴۵

اورام نوام چامسکی در ۷ دسامبر ۱۹۲۸ در محله ایست اوک لین فیلادلفیا، پنسیلوانیا به دنیا آمد. پدر و مادر او، زیو «ویلیام» چامسکی و السی سیمونوفسکی، مهاجران یهودی بودند.ویلیام در سال ۱۹۱۳ برای فرار از سربازی اجباری از امپراتوری روسیه گریخته بود و قبل از حضور در دانشگاه در بیگارخانه بالتیمور و مدارس ابتدایی عبری کار می‌کرد.ویلیام پس از نقل مکان به فیلادلفیا، مدیر مدرسه مذهبی کنیسه مایکوه اسرائیل شد و به دانشکده کالج گراتز پیوست. او تأکید زیادی بر آموزش مردم داشت تا «در تفکر خود به خوبی یکپارچه، آزاد و مستقل باشند، نگران بهبود و ارتقای جهان باشند، و مشتاق مشارکت در معنادارتر کردن و ارزشمندتر کردن زندگی برای همه باشند»، مأموریتی که شکل داد. متعاقباً توسط پسرش پذیرفته شد. السی معلم و فعالی بود که در بلاروس متولد شده بود. آنها در کنیسه مایکوه، جایی که هر دو کار می‌کردند، ملاقات کردند.

نوام (متولد ۱۹۲۸) اولین فرزند چامسکی‌ها بود. برادر کوچکتر او، دیوید الی چامسکی (۱۹۳۴–۲۰۲۱)، پنج سال بعد به دنیا آمد و به عنوان متخصص قلب در فیلادلفیا کار کرد. برادران صمیمی بودند، دیوید آسان‌گیر بود در حالی که نوام می‌توانست بسیار رقابتی باشد. چامسکی و برادرش یهودی بزرگ شدند، عبری آموختند و به‌طور منظم در بحث تئوری‌های سیاسی صهیونیسم شرکت داشتند. این خانواده به ویژه تحت تأثیر نوشته‌های چپ صهیونیستی احد حام قرار داشت. چامسکی در کودکی با یهودستیزی، به ویژه در جوامع ایرلندی و آلمانی فیلادلفیا مواجه شد.

چامسکی در مدرسه روزانه مستقل دیوییت اوک لین و دبیرستان مرکزی فیلادلفیا شرکت کرد، جایی که او از نظر آکادمیک عالی بود و به باشگاه‌ها و جوامع مختلف پیوست، اما با روش‌های آموزشی سلسله مراتبی و گروهی مدرسه مشکل داشت. او همچنین در دبیرستان عبری در کالج گراتز، جایی که پدرش تدریس می‌کرد، شرکت کرد.

چامسکی پدر و مادر خود را به عنوان «دموکرات‌های عادی روزولت» با سیاست‌های چپ میانه توصیف کرده‌است، اما بستگانی که در اتحادیه بین‌المللی کارگران پوشاک بانوان دخیل بودند، او را در معرض سوسیالیسم و سیاست‌های چپ افراطی قرار دادند. او به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر عمویش و چپگراهای یهودی بود که برای بحث در مورد مسائل جاری به غرفه روزنامه او در شهر نیویورک مراجعه می‌کردند. خود چامسکی هنگام ملاقات با عمویش در شهر اغلب از کتابفروشی‌های چپ و آنارشیست دیدن می‌کرد و با اشتیاق به خواندن ادبیات سیاسی می‌پرداخت. او اولین مقاله خود را در سن ۱۰ سالگی در مورد گسترش فاشیسم پس از سقوط بارسلونا (فوریه ۱۹۳۹) در طول جنگ داخلی اسپانیا نوشت و از سن ۱۲ یا ۱۳ سالگی با سیاست آنارشیستی و همچنین با «چپ ضد بلشویک» شناخته شد او بعداً کشف خود از آنارشیسم را به عنوان «یک تصادف خوش شانس» توصیف کرد که او را به منتقد استالینیسم و سایر اشکال مارکسیسم–لنینیسم تبدیل کرد.

دانشگاه: ۱۹۴۵–۱۹۵۵

در سال ۱۹۴۵، در سن ۱۶ سالگی، چامسکی یک برنامه مطالعاتی عمومی را در دانشگاه پنسیلوانیا آغاز کرد، جایی که فلسفه، منطق و زبان‌ها را بررسی کرد و علاقه اولیه به یادگیری زبان عربی پیدا کرد. او که در خانه زندگی می‌کرد، هزینه تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی با تدریس زبان عبری تأمین کرد. او که از تجربیات خود در دانشگاه ناامید شده بود، به ترک تحصیل و رفتن به کیبوتص در فلسطین تحت قیمومیت فکر کرد، اما کنجکاوی فکری او از طریق گفتگو با زبانشناس روسی الاصل زلیگ هریس، که برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ با او در یک محفل سیاسی ملاقات کرد، دوباره بیدار شد. هریس، چامسکی را به حوزه زبان‌شناسی نظری معرفی کرد و او را متقاعد کرد که در این موضوع تخصص داشته باشد. پایان‌نامه لیسانس چامسکی، «مورفوفونمیک زبان عبری مدرن»، روش‌های هریس را در این زبان به کار برد. چامسکی این پایان‌نامه را برای کارشناسی ارشد خود که در سال ۱۹۵۱ از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت کرد، بازبینی کرد. پس از آن به عنوان یک کتاب منتشر شد. او همچنین در زمان تحصیل در دانشگاه، به ویژه تحت تعلیم نلسن گودمن، علاقه خود را به فلسفه توسعه داد.

از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵ چامسکی عضو انجمن یاران دانشگاه هاروارد بود و در آنجا تحقیقاتی را در مورد آنچه که پایان‌نامه دکترای او شد انجام داد. چامسکی توسط گودمن تشویق شد تا درخواست پذیرش بدهد، تا حدودی او به این دلیل علاقمند به هاروارد شد که فیلسوف ویلارد کواین در آنجا مستقر بود. هم کواین و هم یک فیلسوف مهمان، جان لانگشاو آستین، از دانشگاه آکسفورد، به شدت بر چامسکی تأثیر گذاشتند. در سال ۱۹۵۲ چامسکی اولین مقاله آکادمیک خود را به نام سیستم‌های تحلیل نحوی منتشر کرد که نه در یک مجله زبانشناسی بلکه در ژورنال منطق نمادین منتشر شد. او در سال ۱۹۵۴ با انتقاد شدید از جریان‌های رفتارگرایانه تثبیت شده در زبان‌شناسی، ایده‌های خود را در سخنرانی‌هایی در دانشگاه شیکاگو و دانشگاه ییل ارائه کرد. او چهار سال بود که به عنوان دانشجو در پنسیلوانیا ثبت نام نکرده بود، اما در سال ۱۹۵۵ پایان‌نامه ای را ارائه کرد که در آن ایده‌های خود را در مورد دستور گشتاری زبان بیان می‌کرد. به خاطر آن مدرک دکترای فلسفه به او اعطا شد و قبل از انتشار در سال ۱۹۷۵ به عنوان بخشی از ساختار منطقی نظریه زبانشناسی، به‌طور خصوصی بین متخصصان روی یک میکروفیلم توزیع شد. پروفسور هاروارد جرج آرمیتیج میلر تحت تأثیر تز چامسکی قرار گرفت و در چندین مقاله فنی در زبان‌شناسی رایانشی با او همکاری کرد. دکترای چامسکی او را از خدمت سربازی اجباری معاف کرد، که در غیر این صورت قرار بود در سال ۱۹۵۵ آغاز شود.

کارول شاتز که چامسکی در سال ۱۹۴۹ با او ازدواج کرد.

در سال ۱۹۴۷ چامسکی با کارول دوریس شاتز که از دوران کودکی او را می‌شناخت، رابطه عاشقانه ای آغاز کرد. آنها در سال ۱۹۴۹ ازدواج کردند. پس از اینکه چامسکی به عنوان یکی از اعضای دانشگاه هاروارد انتخاب شد، این زوج به منطقه آلستون بوستون نقل مکان کردند و تا سال ۱۹۶۵ در آنجا ماندند، آنها بعداً به حومه لکسینگتون نقل مکان کردند. در سال ۱۹۵۳ این زوج از هاروارد کمک هزینه سفر به اروپا، از بریتانیا به فرانسه، سوئیس به ایتالیا، و سپس به اسرائیل، جایی که آنها در کیبوتص هاشومر هاتزایر زندگی می‌کردند را دریافت کردند. چامسکی علیرغم لذت بردن از ناسیونالیسم یهودی کشور، از نژادپرستی ضد عرب و در جامعه چپ کیبوتص، از طرفداری از استالینیسم در این کشور وحشت زده شد. در بازدید از شهر نیویورک، چامسکی به دفتر مجله آنارشیست ییدیش فرای آربتر شتیمه رفت و شیفته ایده‌های رودولف رکر شد، مشارکت کننده ای که کارش، چامسکی را با پیوند بین آنارشیسم و لیبرالیسم کلاسیک آشنا کرد. چامسکی متفکران سیاسی دیگر از جمله آنارشیست‌ها میخائیل باکونین و دیگو آباد د سانتیلان، سوسیالیست‌های دموکراتیک جورج اورول، برتراند راسل، و دوایت مک‌دونالد، و آثار مارکسیست‌ها کارل لیبکنشت، کارل کرش، و روزا لوکزامبورگ را مطالعه کرد.خوانش‌های او، او را به مطلوبیت یک جامعه آنارکو سندیکالیستی متقاعد کرد و مجذوب کمون‌های آنارکو سندیکالیستی شد که در طول جنگ داخلی اسپانیا ایجاد شد، همان‌طور که در ادای احترام اورول به کاتالونیا (۱۹۳۸) مستند شده‌است. او مجله چپگرای سیاست را مطالعه کرد که به علاقه او به آنارشیسم و نشریه کمونیستی شورایی مارکسیسم زنده می‌پردازد، اگرچه او ارتدوکسی سردبیر آن، پل ماتیک را رد می‌کرد. او همچنین به ایده‌های مارلنیت اتحادیه لنینیست ایالات متحده، یک گروه مارکسیست-لنینیست ضد استالین، که تحت تأثیر توصیف جنگ جهانی دوم به عنوان یک «جنگ ساختگی» که توسط سرمایه‌داران غربی و اتحاد جماهیر شوروی تحریک شده بود، علاقه داشت. او «هرگز این تز را واقعاً باور نکرد، اما … آنقدر جالب بود که سعی کند بفهمد در مورد چه چیزی صحبت می‌کنند.»

اوایل کار: ۱۹۵۵–۱۹۶۶

چامسکی با دو زبان‌شناس، موریس هله و رومن یاکوبسن، در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) دوست شد، که دومی در سال ۱۹۵۵ سمت استادیاری را برای او در آنجا به دست آورد. در مؤسسه فناوری ماساچوست، چامسکی نیمی از زمان خود را صرف یک پروژه ترجمه ماشینی و نیم دیگر را به تدریس دوره زبان‌شناسی و فلسفه پرداخت. او در رابطه با مؤسسه فناوری ماساچوست می‌گوید: «مکانی کاملاً آزاد و باز، باز برای آزمایش و بدون نیازهای سخت بود. این مکان برای شخصی از علایق و کار خاص من عالی بود.» از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸ او همچنین در دانشگاه کلمبیا به عنوان استاد مهمان استخدام شد. چامسکی‌ها اولین فرزند خود را در همان سال به دنیا آوردند، دختری به نام آویوا. او همچنین اولین کتاب خود را در زمینه زبان‌شناسی به نام ساختارهای نحوی منتشر کرد، اثری که به شدت مخالف روند غالب هریس-بلومفیلد در این زمینه بود. پاسخ‌ها به ایده‌های چامسکی از بی‌تفاوتی تا خصومت متغیر بود، کار او تفرقه‌انگیز بود و باعث «تغییر چشمگیر» در این رشته شد. جان لاینز، زبان‌شناس، بعداً اظهار داشت که ساختارهای نحوی «مطالعه علمی زبان را انقلابی کردند». از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۵۹ چامسکی عضو بنیاد ملی علوم در موسسه مطالعات پیشرفته در پرینستون، نیوجرسی بود.

گنبد بزرگ در مؤسسه فناوری ماساچوست، جایی که چامسکی در سال ۱۹۵۵ شروع به کار کرد.

در سال ۱۹۵۹، چامسکی مروری بر کتاب رفتار کلامی بی‌اف اسکینر در مجله آکادمیک زبان منتشر کرد، که در آن او علیه دیدگاه اسکینر در مورد زبان به عنوان رفتار آموخته شده استدلال کرد. در این بررسی بحث شد که اسکینر نقش خلاقیت انسان را در زبان‌شناسی نادیده گرفت و به تثبیت چامسکی به عنوان یک روشنفکر کمک کرد. چامسکی با هله شروع به تأسیس برنامه تحصیلات تکمیلی مؤسسه فناوری ماساچوست در رشته زبان‌شناسی کرد. در سال ۱۹۶۱ چامسکی به استادی کامل در گروه زبان‌های مدرن و زبان‌شناسی رسید. چامسکی در نهمین کنگره بین‌المللی زبان‌شناسان، که در سال ۱۹۶۲ در کمبریج، ماساچوست برگزار شد، به عنوان سخنران عمومی منصوب شد و او را به عنوان سخنگوی واقعی زبان‌شناسی آمریکایی معرفی کرد. او بین سال‌های ۱۹۶۳ و ۱۹۶۵ در مورد پروژه‌ای با حمایت نظامی «برای ایجاد زبان طبیعی به عنوان زبان عملیاتی برای فرماندهی و کنترل» همفکری کرد. باربارا پارتی، یکی از همکاران این پروژه و شاگرد وقت چامسکی، گفته‌است که این تحقیقات برای ارتش بر این اساس توجیه شده بود که «در صورت وقوع یک جنگ هسته‌ای، ارتباط ژنرال‌ها با برخی از رایانه‌ها که سعی در مدیریت چیزها دارند، محرمانه خواهد بود. و اینکه احتمالاً آموزش رایانه‌ها برای درک انگلیسی آسان‌تر از آموزش برنامه‌نویسی به ژنرال‌ها خواهد بود».

چامسکی در طول این دهه به انتشار ایده‌های زبانی خود، از جمله در جنبه‌هایی از نظریه نحو (۱۹۶۵)، موضوعاتی در نظریه گرامر زایشی(۱۹۶۶)، و زبان‌شناسی دکارتی: فصلی از تاریخ تفکر عقل‌گرا (۱۹۶۶) ادامه داد. او همچنین به همراه هله مجموعه کتاب‌های مطالعات زبان را برای انتشارات هارپر ویرایش کرد. چامسکی در سال ۱۹۶۶ در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، با شروع به کسب اعتبار و افتخارات آکادمیک قابل توجهی برای کار خود، سخنرانی کرد. سخنرانی‌های بکمن او در برکلی جمع‌آوری و در سال ۱۹۶۸ به عنوان زبان و ذهن منتشر شد. علیرغم رشد او، اختلاف فکری بین چامسکی و برخی از همکاران اولیه و دانشجویان دکترا - از جمله پل پست، جان رابرت راس، جرج لیکاف و جیمز دی. مک کاولی - باعث ایجاد یک سری بحث‌های دانشگاهی شد که به عنوان «نزاع‌های زبان‌شناختی» شناخته می‌شوند، اگرچه این جنگ‌ها بیشتر حول محور مسائل فلسفی می‌چرخند تا زبان‌شناسی. چامسکی در این زمان دربارهٔ کارفرمایش صراحتاً گفته‌است که مؤسسه فناوری ماساچوست «یک دانشگاه مستقر در پنتاگون بود. و من در یک آزمایشگاه با بودجه نظامی بودم.» او گفته‌است که دربارهٔ استعفای خود از مؤسسه فناوری ماساچوست در خلال جنگ ویتنام «اندکی فکر» کرده‌است. از آن زمان بحث گسترده‌ای در مورد تأثیرات استخدام چامسکی در مؤسسه فناوری ماساچوست بر ایده‌های سیاسی و زبانی او وجود داشته‌است.

کنشگری و مخالفت ضد جنگ: ۱۹۶۷–۱۹۷۵

برای درک اینکه ایالات متحده به ویتنام جنوبی حمله کرده‌است، نیازی به دانش بسیار گسترده و تخصصی نیست. و در واقع، از هم پاشیدن سیستم توهم و فریب که برای جلوگیری از درک واقعیت معاصر عمل می‌کند، وظیفه ای نیست که نیاز به مهارت یا درک فوق‌العاده ای داشته باشد. این نیاز به نوعی شک و تردید عادی و تمایل به استفاده از مهارت‌های تحلیلی دارد که تقریباً همه افراد دارند و می‌توانند تمرین کنند.

چامسکی در مورد جنگ ویتنام

چامسکی در سال ۱۹۶۲ به تظاهرات علیه دخالت ایالات متحده در جنگ ویتنام پیوست و در گردهمایی‌های کوچک در کلیساها و خانه‌ها در مورد این موضوع صحبت کرد. نقد او در سال ۱۹۶۷ به دخالت ایالات متحده، «مسئولیت روشنفکران»، در میان دیگر مشارکت‌هایش در نشریه نیویورک ریویو آو بوکز، چامسکی را به عنوان یک مخالف عمومی معرفی کرد. این مقاله و سایر مقالات سیاسی در سال ۱۹۶۹ به عنوان بخشی از اولین کتاب سیاسی چامسکی، قدرت آمریکایی و ماندارین‌های جدید جمع‌آوری و منتشر شد. او فعالیت را با کتاب‌های سیاسی دیگری، از جمله در جنگ با آسیا (۱۹۷۰)، پسران پشتی (۱۹۷۳)، به دلایل دولتی (۱۹۷۳)، و صلح در خاورمیانه؟ (۱۹۷۴)، منتشر شده توسط پانتئون بوکز، دنبال کرد. این انتشارات منجر به همراهی چامسکی با جنبش چپ نو آمریکایی شد، اگرچه او کمی به روشنفکران برجسته چپ نو، هربرت مارکوزه و اریک فروم فکر می‌کرد ولی همراهی فعالان را به همراهی روشنفکران ترجیح می‌داد. چامسکی تا حد زیادی توسط مطبوعات جریان اصلی در طول این دوره نادیده گرفته شد.

او همچنین وارد فعالیت‌های جبهه چپ شد. چامسکی از پرداخت نیمی از مالیات خود امتناع کرد، به‌طور علنی از دانشجویانی که از نوشتن پیش نویس سربازی سرباز زدند حمایت کرد و در حین شرکت در یک گردهمایی ضد جنگ در خارج از پنتاگون دستگیر شد. در این مدت، چامسکی با میچل گودمن، دنیس لورتوف، ویلیام اسلون کافین و دوایت مک‌دونالد، گروه ضد جنگ ریزیست (RESIST) را تأسیس کرد. اگرچه چامسکی اهداف اعتراضات دانشجویی ۱۹۶۸ را زیر سؤال برد، اما سخنرانی‌های زیادی برای گروه‌های فعال دانشجویی ایراد کرد و با همکارش لوئیس کامف، دوره‌های کارشناسی را در زمینه سیاست در مؤسسه فناوری ماساچوست مستقل از دپارتمان علوم سیاسی تحت سلطه محافظه‌کاران برگزار کرد. زمانی که فعالان دانشجویی برای توقف تحقیقات تسلیحاتی و ضد شورش در مؤسسه فناوری ماساچوست کمپین کردند، چامسکی با آنها همدل بود اما احساس می‌کرد که تحقیقات باید تحت نظارت مؤسسه فناوری ماساچوست باقی بماند و محدود به سیستم‌های بازدارندگی و دفاعی باشد. در سال ۱۹۷۰ او برای سخنرانی در دانشگاه علم و فناوری هانوی ویتنام از جنوب شرق آسیا بازدید کرد او همچنین از اردوگاه‌های پناهندگان جنگی در لائوس بازدید کرد. در سال ۱۹۷۳ او به رهبری کمیته‌ای به برگزاری بزرگداشت پنجاهمین سالگرد لیگ مقاومت‌های جنگ کمک کرد.

چامسکی به دلیل فعالیت‌های ضدجنگ خود در موارد متعدد دستگیر و در فهرست اصلی مخالفان سیاسی رئیس‌جمهور ریچارد نیکسون قرار گرفت. چامسکی از پیامدهای احتمالی نافرمانی مدنی خود آگاه بود و همسرش شروع به تحصیل برای دکترای زبان‌شناسی خود کرد تا در صورت زندانی شدن یا بیکاری چامسکی از خانواده حمایت کند. شهرت علمی چامسکی او را از اقدامات اداری علیه او بر اساس اعتقاداتش مصون می‌داشت.

کار او در زبان‌شناسی همچنان با دریافت چندین دکترای افتخاری به رسمیت شناخته شد. او همچنین سخنرانی‌هایی عمومی را در دانشگاه کمبریج، دانشگاه کلمبیا (سخنرانی‌های وودبریج) و دانشگاه استنفورد ایراد کرد. حضور او در مناظره سال ۱۹۷۱ با فیلسوف قاره‌ای فرانسوی، میشل فوکو، چامسکی را به عنوان یک چهره نمادین فلسفه تحلیلی معرفی کرد. او به انتشار گسترده‌ای در زمینه زبان‌شناسی ادامه داد و مطالعاتی دربارهٔ معناشناسی در دستور زبان زایشی (۱۹۷۲)، یک نسخه بزرگ‌تر از زبان و ذهن (۱۹۷۲) و تأملاتی در مورد زبان (۱۹۷۵) ارائه کرد. در سال ۱۹۷۴ چامسکی عضو آکادمی بریتانیا شد.

ادوارد اس. هرمان و ماجرای فوریسون: ۱۹۷۶–۱۹۸۰

چامسکی در سال ۱۹۷۷

در اواخر دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، انتشارات زبان‌شناختی چامسکی، کار قبلی او را گسترش داد، شفاف‌سازی کرد و منتقدانش را مورد خطاب قرار داد و نظریه دستوری او را به‌روزرسانی کرد. گفتگوهای سیاسی او اغلب جنجال قابل توجهی ایجاد می‌کرد، به ویژه زمانی که او از دولت و ارتش اسرائیل انتقاد می‌کرد. در اوایل دهه ۱۹۷۰ چامسکی شروع به همکاری با ادوارد اس. هرمان، که او هم انتقاداتی به جنگ ایالات متحده در ویتنام منتشر کرده بود، کرد. آنها با هم «خشونت ضدانقلاب: حمام‌های خون در واقعیت و تبلیغات» را نوشتند، کتابی که از دخالت نظامی ایالات متحده در جنوب شرقی آسیا و ناکامی رسانه‌های جریان اصلی در پوشش آن انتقاد می‌کرد. وارنر مدولار آن را در سال ۱۹۷۳ منتشر کرد، اما شرکت مادرش با محتوای کتاب مخالفت کرد و دستور داد همه نسخه‌های آن از بین بروند.

در حالی که رسانه‌های جریان اصلی از او گریزان بودند، چامسکی از سوی یک شرکت انتشاراتی فعال، ساوث اند پرس، متعلق به مایکل آلبرت، حمایت شد. در سال ۱۹۷۹، ساوت اند خشونت ضدانقلاب اصلاح شده چامسکی و هرمان را به عنوان دو جلدی اقتصاد سیاسی حقوق بشر منتشر کرد، که واکنش‌های رسانه‌های ایالات متحده را به نسل‌کشی کامبوج و اشغال اندونزیایی تیمور شرقی مقایسه می‌کند. این کتاب استدلال می‌کند که از آنجایی که اندونزی متحد ایالات متحده بود، رسانه‌های ایالات متحده وضعیت تیمور شرقی را نادیده گرفتند در حالی که بر رویدادهای کامبوج، دشمن ایالات متحده تمرکز داشتند. پاسخ چامسکی شامل دو گواهی در برابر کمیته ویژه سازمان ملل متحد در مورد استعمار زدایی، تشویق موفقیت‌آمیز رسانه‌های آمریکایی برای پوشش خبری اشغال، و ملاقات با پناهندگان در لیسبون بود. استیون لوکس، آکادمیک مارکسیست، علنا چامسکی را متهم به خیانت به آرمان‌های آنارشیستی خود و توجیه گری برای رهبر کامبوج، پل پوت، کرد. هرمان گفت که این مناقشه «هزینه شخصی جدی» بر چامسکی تحمیل کرد، چامسکی گفت که «روشنفکران سازگار با شرق یا غرب» با عقاید مخالف با تلاش برای «غلبه بر آن با سیل دروغ» برخورد می‌کنند. او انتقاد شخصی را کم‌اهمیت تر از شواهدی می‌دانست که «روشنفکران جریان اصلی جنایات دولت‌های خود را فرونشانی یا توجیه کردند».

چامسکی مدت‌ها بود که علناً نازیسم و به‌طور کلی توتالیتاریسم را مورد انتقاد قرار داده بود، اما تعهد او به آزادی بیان باعث شد تا از حق رابرت فوریسون مورخ فرانسوی برای دفاع از موضعی که به‌طور گسترده به عنوان انکار هولوکاست شناخته می‌شود، دفاع کند. بدون اطلاع چامسکی، درخواست او برای آزادی بیان فوریسون به عنوان مقدمه ای برای کتاب ۱۹۸۰ مختصری در دفاع در برابر کسانی که مرا متهم به جعل تاریخ می‌کنند (Mémoire en défense contre ceux qui m'accusent de falsifier l'histoire) منتشر شد. چامسکی به دلیل دفاع از فوریسون به‌طور گسترده محکوم شد، و مطبوعات جریان اصلی فرانسه، چامسکی را متهم کردند که خود یک منکر هولوکاست است و از انتشار رد رد اتهامات خود امتناع کرده‌است. بعدها ورنر کوهن، جامعه‌شناس، با انتقاد از موضع چامسکی، تحلیلی از این ماجرا با عنوان شرکای نفرت: نوآم چامسکی و انکارکنندگان هولوکاست منتشر کرد. ماجرای فوریسون تأثیری ماندگار و مخرب بر حرفه چامسکی، به ویژه در فرانسه داشت.

نقد پروپاگاندا و امور بین‌الملل: ۱۹۸۰–۲۰۰۱

در سال ۱۹۸۵، در طول جنگ کنترا نیکاراگوئه - که در آن ایالات متحده از نیروهای کنتراها علیه دولت ساندینیستا حمایت می‌کرد - چامسکی به ماناگوئه سفر کرد تا با سازمان‌های کارگری و پناهندگان درگیری ملاقات کند و سخنرانی‌های عمومی در مورد سیاست و زبان‌شناسی ارائه دهد. بسیاری از این سخنرانی‌ها در سال ۱۹۸۷ با عنوان در مورد قدرت و ایدئولوژی: سخنرانی‌های ماناگوئه منتشر شد. در سال ۱۹۸۳ او مثلث سرنوشت را منتشر کرد که استدلال می‌کرد که ایالات متحده به‌طور مداوم از درگیری اسرائیل و فلسطین برای اهداف خود استفاده کرده‌است. در سال ۱۹۸۸، چامسکی از سرزمین‌های فلسطینی دیدن کرد تا تأثیرات اشغال اسرائیل را ببیند.

چامسکی و هرمان در تولید رضایت: اقتصاد سیاسی رسانه‌های جمعی مدل پروپاگاندای رسانه‌ها را برای درک رسانه‌های جریان اصلی ترسیم می‌کنند. آنها استدلال می‌کردند که حتی در کشورهایی که سانسور رسمی ندارند، اخبار از طریق پنج فیلتر سانسور می‌شود که به شدت بر نحوه چگونه و چطور ارائه اخبار تأثیر می‌گذارد. الکس کری با الهام از این کتاب آن را در سال ۱۹۹۲ به فیلمی اقتباس شده تبدیل کرد. در سال ۱۹۸۹، چامسکی توهم‌های ضروری: کنترل فکر در جوامع دموکراتیک را منتشر کرد، که در آن پیشنهاد می‌کند که یک دموکراسی ارزشمند مستلزم آن است که شهروندانش در برابر رسانه‌ها و فرهنگ فکری نخبگانی که به دنبال کنترل آنها هستند، دفاع فکری از خود انجام دهند. در دهه ۱۹۸۰، شاگردان چامسکی زبان‌شناسان برجسته‌ای شدند که به نوبه خود، نظریه‌های زبان‌شناختی او را گسترش دادند و تجدید نظر کردند.

در دهه ۱۹۹۰، چامسکی فعالیت سیاسی را تا حد زیادی نسبت به قبل گسترش داد. او با حفظ تعهد خود به آرمان استقلال تیمور شرقی، در سال ۱۹۹۵ از استرالیا دیدن کرد تا به دستور انجمن امدادی تیمور شرقی و شورای ملی مقاومت تیمور شرقی دربارهٔ این موضوع صحبت کند. سخنرانی‌هایی که او در مورد این موضوع ارائه کرد با عنوان قدرت‌ها و چشم‌اندازها در سال ۱۹۹۶ منتشر شد. در نتیجه تبلیغات بین‌المللی که چامسکی ایجاد کرد، زندگی‌نامه‌نویس او ولفگانگ اسپرلیخ معتقد بود که او بیش از هرکس دیگری جز جان پیلگر روزنامه‌نگار تحقیقی برای کمک به استقلال تیمور شرقی فعالیت کرد. پس از استقلال تیمور شرقی از اندونزی در سال ۱۹۹۹، نیروهای بین‌المللی حافظ صلح به رهبری استرالیا وارد تیمور شرقی شدند. چامسکی به این موضوع انتقاد داشت و معتقد بود که این امر برای تضمین دسترسی استرالیا به ذخایر نفت و گاز تیمور شرقی تحت معاهده جدایی تیمور طراحی شده‌است.

انتقاد از جنگ عراق و بازنشستگی از مؤسسه فناوری ماساچوست: ۲۰۰۱–۲۰۱۷

چامسکی در حمایت از جنبش تسخیر در سال ۲۰۱۱

پس از حملات ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱، چامسکی مورد مصاحبه گسترده قرار گرفت. سون استوریز پرس (Seven Stories Press) این مصاحبه‌ها را در اکتبر آن سال گردآوری و منتشر کرد. چامسکی استدلال می‌کرد که جنگ علیه تروریسم یک تحول جدید نیست، بلکه ادامه سیاست خارجی ایالات متحده و لفاظی‌های همزمان حداقل از دوران ریگان بوده‌است. او در سال ۲۰۰۱ سخنرانی یادبود دی.تی. لاکداوالا (D.T. Lakdawala) را در دهلی نو ایراد کرد، و در سال ۲۰۰۳ به دعوت انجمن محققان اجتماعی آمریکای لاتین از کوبا بازدید کرد. هژمونی یا بقا در سال ۲۰۰۳ منتشر شد و آنچه را که او «راهبرد کلان امپراتوری» ایالات متحده نامید، بیان کرد و جنگ عراق و دیگر جنبه‌های جنگ علیه تروریسم را نقد کرد. چامسکی در این دوره با نظم بیشتری به تورهای بین‌المللی پرداخت.

چامسکی در مورد اکولوژی، اخلاق و آنارشیسم بحث می‌کند.

چامسکی در سال ۲۰۰۲ از مؤسسه فناوری ماساچوست بازنشسته شد، اما به انجام تحقیقات و سمینارها در دانشگاه به عنوان یک استاد بازنشسته ادامه داد. در همان سال او برای شرکت در محاکمه یک ناشر که به خاطر چاپ یکی از کتاب‌های چامسکی به خیانت متهم شده بود، از ترکیه دیدن کرد. چامسکی اصرار داشت که خوانده باشد و در میان توجه رسانه‌های بین‌المللی، دادگاه‌های امنیتی در روز اول اتهام را کنار گذاشتند. چامسکی در آن سفر از مناطق کردنشین ترکیه بازدید کرد و به نفع حقوق بشر کردها سخن گفت. او که از طرفداران مجمع اجتماعی جهانی بود، در کنفرانس‌های آن در برزیل در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ شرکت کرد و همچنین در رویداد انجمن در هند شرکت کرد.

چامسکی از جنبش تسخیر حمایت کرد و در ابن مورد سخنرانی کرد، او دو اثر تسخیر (۲۰۱۲)، رساله چاپی، و تسخیر: تأملاتی در مورد جنگ طبقاتی، شورش و همبستگی (۲۰۱۳) را چاپ کرد که تأثیر جنبش را شرح می‌داد. چامسکی رشد جنبش را به این تصور نسبت داد که حزب دموکرات منافع طبقه کارگر سفیدپوست را کنار گذاشته‌است. در مارس ۲۰۱۴، چامسکی به عنوان یک عضو ارشد به شورای مشورتی بنیاد صلح عصر هسته‌ای پیوست، سازمانی که از خلع جهانی سلاح هسته‌ای حمایت می‌کند. مستند کتاب مرثیه‌ای برای رؤیای آمریکایی در سال ۲۰۱۵ نظرات او را در مورد سرمایه‌داری و نابرابری اقتصادی از طریق «آموزش ۷۵ دقیقه ای» خلاصه می‌کند.

دانشگاه آریزونا: ۲۰۱۷–تاکنون

در سال ۲۰۱۷، چامسکی یک دوره کوتاه مدت سیاست را در دانشگاه آریزونا در توسان تدریس کرد و بعداً به عنوان استاد پاره وقت در بخش زبان‌شناسی آنجا، با وظایف خود از جمله تدریس و سمینارهای عمومی استخدام شد. حقوق او از طریق کمک‌های خیریه تأمین می‌شود.

چامسکی اعلامیه زبان مشترک کروات‌ها، صرب‌ها، بوسنیایی‌ها و مونته‌نگرویی‌ها را در سال ۲۰۱۸ امضا کرد.

نظریه زبان‌شناسی

آنچه به عنوان پژوهش صرفاً زبانی آغاز شد؛. از طریق دخالت در علل سیاسی و همذات پنداری با سنت فلسفی قدیمی‌تر، به تلاشی برای تدوین یک نظریه کلی دربارهٔ انسان منجر شد. ریشه‌های این امر در نظریهٔ زبان‌شناختی آشکار است؛. کشف ساختارهای شناختی مشترک برای نوع بشر، اما فقط برای انسان (نوع خاص)، به آسانی به تفکر ویژگی‌های غیرقابل انکار انسانی منجر می‌شود.

ادوارد مارکوت در مورد اهمیت نظریه زبانی چامسکی

اساس نظریه زبان‌شناختی چامسکی در زبان‌شناسی زیستی نهفته‌است، مکتب زبان‌شناختی که معتقد است اصول زیربنای ساختار زبان از نظر زیست‌شناختی در ذهن انسان تنظیم شده‌اند و از این رو به‌طور ژنتیکی به ارث رسیده‌اند. او استدلال می‌کند که همه انسان‌ها بدون توجه به تفاوت‌های فرهنگی-اجتماعی، ساختار زبانی زیربنایی یکسانی دارند. چامسکی با اتخاذ این موضع، روان‌شناسی رفتارگرایانه افراطی بی‌اف اسکینر را رد می‌کند، که رفتار (از جمله صحبت کردن و تفکر) را محصولی کاملاً آموخته‌شده از تعاملات بین ارگانیسم‌ها و محیط‌هایشان می‌دید. بر این اساس، چامسکی استدلال می‌کند که زبان یک تکامل تکاملی منحصر به فرد نوع بشر است و از شیوه‌های ارتباطی که توسط هر گونه حیوانی استفاده می‌شود متمایز است. دیدگاه ذات‌گرایی و درون‌گرای چامسکی به زبان با مکتب فلسفی «خردگرایی» سازگار است و با دیدگاه ضد ذات گرایانه و بیرونی زبان منطبق با مکتب فلسفی «تجربه گرایی» که مدعی است همه دانش‌ها از جمله زبان، از محرک‌های بیرونی می‌آید، در تضاد است.

گرامر جهانی

چامسکی در سال ۲۰۰۴

از دهه ۱۹۶۰، چامسکی معتقد است که دانش نحوی حداقل تا حدی ذاتی است، به این معنی که کودکان فقط باید ویژگی‌های خاص زبانی زبان مادری خود را بیاموزند. او استدلال خود را بر مشاهدات مربوط به اکتساب زبان انسان استوار می‌کند و «فقر محرک» را توصیف می‌کند: شکاف عظیمی بین محرک‌های زبانی که کودکان در معرض آن قرار می‌گیرند و شایستگی زبانی غنی که آنها به دست می‌آورند. برای مثال، اگرچه کودکان تنها در معرض یک زیرمجموعه بسیار کوچک و متناهی از گونه‌های نحوی مجاز در زبان اول خود قرار می‌گیرند، اما به گونه‌ای توانایی بسیار سازمان‌یافته و منظم برای درک و تولید بی‌نهایت جملات، از جمله جملاتی که قبلاً هرگز نداشته‌اند، به دست می‌آورند. به آن زبان گفته شده‌است. چامسکی برای توضیح این موضوع استدلال کرد که داده‌های اولیه زبانی باید به ظرفیت زبانی ذاتی ضمیمه شوند. علاوه بر این، در حالی که یک نوزاد انسان و یک بچه گربه هر دو قادر به استدلال استقرایی هستند، اگر دقیقاً در معرض همان داده‌های زبانی قرار گیرند، انسان همیشه توانایی درک و تولید زبان را به دست می‌آورد، در حالی که بچه گربه هرگز هیچ‌کدام از این توانایی‌ها را به دست نمی‌آورد. چامسکی از این تفاوت در ظرفیت به عنوان ابزار اکتساب زبان یاد کرد و پیشنهاد کرد که زبان شناسان باید هم تعیین کنند که آن دستگاه چیست و چه محدودیت‌هایی را بر دامنه زبان‌های ممکن انسانی اعمال می‌کند. ویژگی‌های جهانی که از این محدودیت‌ها ناشی می‌شوند، «گرامر جهانی» را تشکیل می‌دهند. بسیاری از محققان دستور زبان جهانی را به دلیل غیرممکن بودن تکاملی مبنای ژنتیکی آن برای زبان، فقدان ویژگی‌های جهانی بین زبان‌ها، و ارتباط اثبات نشده بین ساختارهای ذاتی/جهانی و ساختارهای زبان‌های خاص به چالش کشیده‌اند. محقق مایکل توماسلو نظریه چامسکی در مورد دانش نحوی فطری را به عنوان مبتنی بر نظریه و نه مشاهده رفتاری به چالش کشیده‌است. اگرچه این نظریه از دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ تأثیرگذار بود، نظریه بومی گرای چامسکی در نهایت توسط جریان اصلی جامعه تحقیقاتی اکتساب زبان کودکان به دلیل ناسازگاری آن با شواهد تحقیقاتی رد شد. همچنین توسط زبان شناسانی از جمله رابرت فریدین، جفری سامپسون، جفری کی پولوم و باربارا شولتس استدلال شد که شواهد زبانی چامسکی برای آن نادرست بوده‌است.

مواضعِ سیاسی

مقالهٔ اصلی: مواضع سیاسی نوآم چامسکی

زندگیِ شخصی

چامسکی با کارول دوریس شتس (چامسکی) در سال ۱۹۴۹ ازدواج کرد و این ازدواج تا زمان مرگ همسرش در سال ۲۰۰۸ ادامه یافت. آن‌ها با یکدیگر سه فرزند دارند: آویوا (زادهٔ ۱۹۵۷)، دایان (زادهٔ ۱۹۶۰) و هری (زادهٔ ۱۹۶۷). وی در سال ۲۰۱۴ با والریا واسرمن ازدواج کرد.

آثار

نوشته‌ها

مقالهٔ اصلی: کتاب‌شناسی نوآم چامسکی

فیلم‌شناخت

• (Manufacturing consent) جعل رضایت: نوآم چامسکی و رسانه‌ها -(۱۹۹۲)

نوآم چامسکی خودش این فیلم را در آن زمان ندید، چرا که معتقد بود که رسانه‌ها نمی‌توانند آنطور که باید و شاید پیام فیلم را به مخاطب انتقال دهند: «اگر رسانه‌ها بتوانند کسی را بیاورند که سخن بگوید، عالی است، ولی به این معنی نیست که کسی که سخنرانی کرده‌است رهبر است؛ ولی این نکته در فیلم جا نمی‌افتد – چیزی که جا می‌افتد این است که مردم با تصور اینکه سخنران همه‌کاره است، می‌پرسند «چگونه می‌توانم به جنبش شما بپیوندم؟» […] در واقع، کسانی که در مسند قدرت هستند […] می‌خواهند که مردم فکر کنند که رهبران بزرگ این چیزها را راه میندازند، و بعد کاری که هرکس باید بکند اینست که از آن‌ها پیروی کند. این یکی از راه‌های تحقیر کردن مردم است […].»

• (The Corporation) ابرشرکت-(۲۰۰۳)
• (Noam Chomsky - Rebel Without A Pause) نوآم چامسکی: شورشیِ خستگی ناپذیر-(۲۰۰۳)
• (Peace Propaganda & the Promised Land) صلح، تبلیغات و سرزمین موعود: رسانه‌های آمریکا و منازعه فلسطین-اسرائیل-(۲۰۰۴)
• (Lake of Fire) دریاچه آتش-(۲۰۰۶)
• (Four Horsemen) چهار سوار (آخرالزمان)-(۲۰۱۲) دارندهٔ بیش از بیست عنوان و جایزهٔ بین‌المللی ازآن میان ایران
• (?Is The Man Who Is Tall Happy) آیا مردی که قدش بلنده، خوشحاله؟ -(۲۰۱۳)
• (Requiem for the American Dream) مرثیه‌ای بر رؤیای آمریکایی -(۲۰۱۵)
• (We Are Many) ما عده‌مان زیاد است-(۲۰۱۴)
• (The Brainwashing of My Dad) چگونه پدرم را شستشوی مغزی دادند-(۲۰۱۶)

جستارهای وابسته

• جنبش اشغال
• وراثت چامسکی
• دستور جهانی
• دستور گشتاری
• زبان‌شناسی زایشی
• دستور زایشی
• برنامه کمینه‌گرا
• مدل تبلیغات

پانویس

منابع

• چومسکی - اندرو لاینز - ترجمه احمد سمیعی - نشر خوارزمی- (۱۳۵۷)
• نحو در چارچوب نظریهٔ قبض زبانی چامسکی - اندرو رادفورد - ترجمهٔ سیدمحمدرضا هاشمی، علی خزاعی‌فر - نشر تیهو (۱۳۸۳)
• چامسکی و انقلاب زبان‌شناسی - رضا نیلی پور - نشر دانژه (۱۳۸۷)
• بررسی توانش زبانی از دیدگاه ابن‌خلدون و چامسکی - روح‌الله صیادی نژاد - نشر مرسل (۱۳۹۴)
• چامسکی و جهانی شدن - جرمی فاکس - ترجمهٔ محسن محمودی - نشر مهرگان خرد (۱۳۹۴)
• چامسکی به زبان خودمانی - دیوید کاگزول - ترجمهٔ محسن عسکری٫ مهراوه صمدی‌رحیم٫ نیلوفر صالحی‌منش - نشر آفتاب البرز (۱۳۹۵)
• پادشاهی سخن (The Kingdom of Speech) - تام وُلف - انتشارات راندوم هاوس (۱۳۹۵/۲۰۱۶)
• رمزگشاییِ چامسکی: علم و سیاست‌ورزی انقلابی (Decoding Chomsky: Science and revolutionary politics) - کریس نایت - انتشارات دانشگاه ییل (۱۳۹۵/2016)
• فلسفهٔ چامسکی - مورتون وینستون - ترجمهٔ احمدرضا تقاء - نشر نو (۱۳۹۸)

• Adams, Tim (November 30, 2003). "Noam Chomsky: Thorn in America's side". The Guardian. Archived from the original on May 16, 2008. Retrieved May 8, 2016.
• Aeschimann, Eric (May 31, 2010). "Chomsky s'est exposé, il est donc une cible désignée". Libération (به فرانسوی). Archived from the original on September 26, 2012. Retrieved June 8, 2010. Chomsky a été violemment blessé du fait qu'une partie des intellectuels français aient pu le croire en accord avec Faurisson, en contradiction avec tous ses engagements et toute sa vie.
• Albert, Michael (2006). Remembering Tomorrow: From the politics of opposition to what we are for. Seven Stories Press. pp. 97–99. ISBN 978-158322742-8.
• Allott, Nick; Knight, Chris; Smith, Neil, eds. (2019). The Responsibility of Intellectuals - Reflections by Noam Chomsky and Others after 50 years (PDF). London: UCL Press. ISBN 978-1787355514. Archived (PDF) from the original on September 5, 2019. Retrieved September 5, 2019.
• Antony, Louise M.; Hornstein, Norbert, eds. (2003). Chomsky and His Critics. Malden, MA: Blackwell Publishing. p. 295. ISBN 978-0-631-20021-5 – via Internet Archive.
• "Archbishop Desmond Tutu to speak to Litndeb". January 9, 2009. Archived from the original on May 11, 2011. Retrieved May 10, 2016.
• "Author, activist Noam Chomsky to receive award". University of Wisconsin–Madison. March 29, 2010. Archived from the original on December 9, 2015. Retrieved May 10, 2016.
• Babe, Robert E. (2015). Wilbur Schramm and Noam Chomsky Meet Harold Innis: Media, Power, and Democracy (به انگلیسی). Lexington Books. ISBN 978-1-4985-0682-3.
• Baroni, M.; Callegari, L., eds. (1982). Musical grammars and computer analysis. Firenze: Leo S. Olschki Editore. pp. 201–218. ISBN 978-882223229-8.
• Barsky, Robert F. (1997). Noam Chomsky: A Life of Dissent. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-02418-1.
• Barsky, Robert F. (2007). The Chomsky Effect: A Radical Works Beyond the Ivory Tower. MIT Press. p. 107. ISBN 978-026202624-6 – via Internet Archive.
• Baughman, Judith S.; Bondi, Victor; Layman, Richard; McConnell, Tandy; Tompkins, Vincent, eds. (2006). "Noam Chomsky". American Decades. Detroit, MI: Gale. Archived from the original on February 14, 2022. Retrieved July 12, 2019.
• Birnbaum, Jean (June 3, 2010). "Chomsky à Paris: chronique d'un malentendu". Le Monde des Livres. Le Monde (به فرانسوی). Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved June 8, 2010. Le pays de Descartes ignore largement ce rationaliste, la patrie des Lumières se dérobe à ce militant de l'émancipation. Il le sait, et c'est pourquoi il n'y avait pas mis les pieds depuis un quart de siècle.
• Bobanović, Paula (April 14, 2018). "Chomsky: Hrvati, Srbi i Bošnjaci govore isti jezik" [Chomsky: Croats, Serbs and Bosniaks Speak the Same Language]. Express.hr (به صرب و کرواتی). Zagreb. Archived from the original on August 7, 2018. Retrieved July 9, 2018.
• Boden, Margaret A. (2006). Mind As Machine: a History of Cognitive Science. Oxford University Press. ISBN 978-019924144-6 – via Internet Archive.
• de Bot, Kees (2015). A History of Applied Linguistics: From 1980 to the Present. Routledge. ISBN 978-113882065-4.
• Braun, Stuart (2018). "Dissident intellectual Noam Chomsky at 90". Deutsche Welle. Archived from the original on October 5, 2021. Retrieved August 29, 2019.
• "British Academy announces 2014 prize and medal winners". British Academy. July 24, 2014. Archived from the original on October 19, 2017. Retrieved July 30, 2017.
• Bronner, Ethan (May 17, 2010). "Israel Roiled After Chomsky Barred From West Bank". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on August 14, 2021. Retrieved May 4, 2016.
• Burris, Greg (August 11, 2013). "What the Chomsky-Žižek debate tells us about Snowden's NSA revelations". The Guardian. Archived from the original on October 16, 2021. Retrieved June 12, 2018.
• Butterfield, Andrew; Ngondi, Gerard Ekembe; Kerr, Anne, eds. (2016). "Chomsky hierarchy". A Dictionary of Computer Science. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-968897-5. Archived from the original on April 28, 2021. Retrieved August 24, 2019.
• Campbell, Duncan (October 18, 2005). "Chomsky is voted world's top public intellectual". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on June 15, 2013. Retrieved December 20, 2019.
• "Chomsky". inventio-musikverlag.de. Archived from the original on August 5, 2016. Retrieved May 11, 2016.
• "Chomsky Amid the Philosophers". University of East Anglia. Archived from the original on November 13, 2013. Retrieved January 8, 2014.
• Chomsky, Noam. "The 'Chomskyan Era' (excerpted from The Architecture of Language)". Chomsky.info. Archived from the original on September 23, 2015. Retrieved January 3, 2017.
• Chomsky, Noam (1991). Kasher, Asa (ed.). Linguistics and Cognitive Science: Problems and Mysteries. Oxford: Blackwell. p. 50.
• Chomsky, Noam (1996). Class Warfare: Interviews with David Barsamian. Pluto Press. pp. 135–136. ISBN 978-074531137-1.
• Chomsky, Noam (May 18, 2016). "Is the US Ready for Socialism? An Interview With Noam Chomsky". Truthout. Interviewed by C.J. Polychroniou. Archived from the original on August 17, 2021. Retrieved July 19, 2019. also available, in part, on chomsky.info بایگانی‌شده در مارس ۸, ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine.
• "Chomsky: Saudi Arabia is the "Center of Radical Islamic Extremism" Now Spreading Among Sunni Muslims". Democracy Now!. May 17, 2016. Archived from the original on April 15, 2021. Retrieved July 29, 2016.
• Chomsky, Noam; Knight, Chris; Rose, Hilary; Lears, Jackson (May–August 2017). "Responses to Jackson Lears on Chomsky". London Review of Books. 39 (9). ISSN 0260-9592. Archived from the original on February 4, 2022. Retrieved February 4, 2022.
• Christiansen, Morten H.; Chater, Nick (October 2010). "Language as shaped by the brain". Behavioral and Brain Sciences. 31 (5): 489–509. doi:10.1017/S0140525X08004998. ISSN 1469-1825. PMID 18826669.
• Cipriani, Enrico (2016). "Some reflections on Chomsky's notion of reference". Linguistics Beyond and within. 2: 44–60. doi:10.31743/lingbaw.5637. ISSN 2450-5188.
• Cohn, Werner (1995) [First published 1985]. Partners in Hate: Noam Chomsky and the Holocaust Deniers. Cambridge, MA: Avukah Press. ISBN 978-0-9645897-0-4.
• Cowley, Jason (May 22, 2006). "New Statesman – Heroes of our time – the top 50". New Statesman. Archived from the original on December 27, 2006. Retrieved December 9, 2015.
• Davis, Martin; Weyuker, Elaine J.; Sigal, Ron (1994). Computability, complexity, and languages: fundamentals of theoretical computer science (2nd ed.). Boston: Academic Press, Harcourt, Brace. p. 327. ISBN 978-0-12-206382-4 – via Internet Archive.
• "Denied Entry: Israel Blocks Noam Chomsky from Entering West Bank to Deliver Speech". Democracy Now!. May 17, 2010. Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved May 4, 2016.
• Dovey, Dana (December 7, 2015). "Noam Chomsky's Theory Of Universal Grammar Is Right; It's Hardwired Into Our Brains". Medical Daily. Archived from the original on November 12, 2021. Retrieved August 4, 2017.
• "The Erdös Number Project". Oakland University. November 21, 2017. Archived from the original on October 22, 2018. Retrieved December 18, 2017.
• "Erich-Fromm-Preis: Noam Chomsky in Stuttgart geehrt". Stuttgarter Zeitung (به آلمانی). Deutsche Presse-Agentur. March 23, 2010. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved August 22, 2019.
• Evans, Nicholas; Levinson, Stephen C. (October 2009). "The myth of language universals: Language diversity and its importance for cognitive science". Behavioral and Brain Sciences. 32 (5): 429–448. doi:10.1017/S0140525X0999094X. ISSN 1469-1825. PMID 19857320.
• Feinberg, Harriet (February 1999). "Elsie Chomsky: A Life in Jewish Education" (PDF). Cambridge, Mass.: Brandeis University. Archived from the original (PDF) on May 11, 2008. Retrieved January 10, 2019.
• Ferguson, Joe. "Tickets on sale for Tucson talk on nuclear war with Noam Chomsky, Daniel Ellsberg". Arizona Daily Star. Archived from the original on August 14, 2021. Retrieved July 27, 2018.
• Fernald, Anne; Marchman, Virginia A. (2006). "Language learning in infancy". In Traxler, Matthew; Gernsbacher, Morton Ann (eds.). Handbook of Psycholinguistics. Academic Press. pp. 1027–1071. ISBN 978-008046641-5.
• Flint, Anthony (November 19, 1995). "Divided Legacy". The Boston Globe. p. 25. ISSN 0743-1791. ProQuest 290754647.
• Flood, Alison (February 24, 2020). "As Hay festival opens in the UAE, authors condemn free speech abuses". The Guardian. Archived from the original on August 17, 2021. Retrieved February 24, 2020.
• Fox, Margalit (December 5, 1998). "A Changed Noam Chomsky Simplifies". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved February 22, 2016.
• Friesen, Norm (2017). The Textbook and the Lecture: Education in the Age of New Media. Johns Hopkins University Press. ISBN 978-1421424347.
• Fulton, Scott M., III (March 20, 2007). "John W. Backus (1924–2007)". BetaNews. Archived from the original on April 22, 2014. Retrieved January 8, 2014.
• Gendzier, Irene (2017). "15: Noam Chomsky and the Question of Palestine/Israel: Bearing Witness". In McGilvray, James (ed.). The Cambridge Companion to Chomsky (2nd ed.). Cambridge University Press. pp. 314–329. ISBN 978-1316738757.
• Glaser, John (November 18, 2012). "It is not a war. It is murder". antiwar.com. Archived from the original on November 8, 2017. Retrieved June 13, 2019.
• Gold, Daniel M. (January 28, 2016). "Review: Noam Chomsky Focuses on Financial Inequality in 'Requiem for the American Dream'". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on August 17, 2021. Retrieved June 1, 2016.
• Golumbia, David; Jones, Peter; Levidow, Les; Newmeyer, Frederick & others (March–November 2018). "Debate on Chomsky's linguistics at Open Democracy". Open Democracy. Archived from the original on February 7, 2022. Retrieved February 7, 2022.
• Gould, S. J. (1981). Official Transcript for Gould's deposition in McLean v. Arkansas. Archived from the original on February 18, 2015. Retrieved January 8, 2014.
• Graham, George (2019). "Behaviorism". In Zalta, Edward N. (ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2019 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Archived from the original on December 19, 2021. Retrieved July 19, 2019.
• Greif, Mark (2015). The Age of the Crisis of Man: Thought and Fiction in America, 1933–1973. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-14639-3.
• Hamans, Camiel; Seuren, Pieter A. M. (2010). "Chomsky in search of a pedigree". In Kibbee, Douglas A. (ed.). Chomskyan (R)evolutions. John Benjamins. pp. 377–394. ISBN 978-9027211699. Archived from the original on November 28, 2021. Retrieved December 23, 2020.
• Harbord, Shaun (1994). "Extracts form 'An historian's appraisal of the political writings of Noam Chomsky'". In Otero, Carlos Peregrín (ed.). Noam Chomsky: Critical Assessments, Volumes 2–3. Taylor & Francis. p. 487. ISBN 978-0-415-10694-8. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved May 31, 2019.
• Harlow, S. J. (2010). "Transformational Grammar: Evolution". In Barber, Alex; Stainton, Robert J. (eds.). Concise Encyclopedia of Philosophy of Language and Linguistics. Elsevier. pp. 752–770. ISBN 978-0-08-096501-7 – via Internet Archive.
• Harris, R. Allen (2010). "Chomsky's other Revolution". In Kibbee, Douglas A. (ed.). Chomskyan (R)evolutions. Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins Publishing Company. pp. 237–265. ISBN 978-90-272-1169-9 – via Internet Archive.
• Harris, Randy Allen (2021). The Linguistics Wars: Chomsky, Lakoff, and the Battle over Deep Structure. Oxford University Press. ISBN 978-0199740338. Archived from the original on February 14, 2022. Retrieved February 7, 2022.
• Harwood, Lori (November 21, 2016). "Noam Chomsky to Teach Politics Course In Spring". UA News. Archived from the original on June 13, 2020. Retrieved February 4, 2017.
• Hjelmslev, Louis (1969) [First published 1943]. Prolegomena to a Theory of Language. University of Wisconsin Press. ISBN 0299024709.
• "Honorary Members of IAPTI". International Association of Professional Translators and Interpreters. Archived from the original on January 18, 2017. Retrieved December 26, 2016.
• "Honors & Awards". Soundings. Fall 2002. Archived from the original on March 8, 2021. Retrieved May 12, 2016.
• Hornstein, Norbert (2003). "Minimalist Program". International Encyclopedia of Linguistics. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513977-8. Archived from the original on April 28, 2021. Retrieved August 24, 2019.
• Horowitz, David (September 26, 2001). "The Sick Mind of Noam Chomsky". Salon. Archived from the original on May 6, 2013.
• Hudson, John (August 13, 2013). "Exclusive: After Multiple Denials, CIA Admits to Snooping on Noam Chomsky". Foreign Policy. Archived from the original on December 11, 2021. Retrieved December 7, 2016.
• Hutton, Christopher (April 30, 2020). "Linguistics and the state: How funding and politics shape a field". International Journal of the Sociology of Language. 2020 (263): 31–36. doi:10.1515/ijsl-2020-2079. S2CID 219168139. Archived from the original on February 7, 2022. Retrieved February 7, 2022.
• Huxley, John (June 2, 2011). "Sydney Peace Prize goes to Chomsky". The Sydney Morning Herald. Archived from the original on August 14, 2021. Retrieved December 23, 2015.
• "IEEE Computer Society Magazine Honors Artificial Intelligence Leaders". Digital Journal. August 24, 2011. Archived from the original on March 31, 2019. Retrieved September 18, 2011.
• "Interview: Noam Chomsky Speaks Out On Education and Power". Soundtracksforthem. September 20, 2005. Archived from the original on May 13, 2011. Retrieved May 10, 2016.
• "Israel: Chomsky ban 'big mistake'". Al Jazeera. May 20, 2010. Archived from the original on October 14, 2019. Retrieved May 4, 2016.
• "IWW Biography". Industrial Workers of the World. Archived from the original on March 17, 2016. Retrieved May 9, 2016.
• Jaggi, Maya (January 20, 2001). "Conscience of a nation". The Guardian. Archived from the original on January 11, 2015. Retrieved May 11, 2016.
• "Jamia Millia Islamia named a complex honoring Noam Chomsky". Jamia Millia Islamia. May 3, 2007. Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved May 3, 2007.
• Kalman, Matthew (January 19, 2014). "Palestinians Divided Over Boycott of Israeli Universities". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved June 29, 2019.
• Kay, Jonathan (May 12, 2011). "The Monomania of an Anti-American Prophet". Commentary. Archived from the original on January 7, 2016.
• Keller, Katherine (November 12, 2007). "Writer, Creator, Journalist, and Uppity Woman: Ann Nocenti". Sequential Tart. Archived from the original on September 4, 2015. Retrieved July 27, 2013.
• Knight, Chris (2016). Decoding Chomsky: Science and Revolutionary Politics. Yale University Press. ISBN 978-0300228762.
• Knight, Chris (March 12, 2018a). "When the Pentagon Looked to Chomsky's Linguistics for their Weapons Systems". 3 Quarks Daily. Archived from the original on November 25, 2021. Retrieved March 14, 2018.
• Knuth, Donald (2002). "Preface". Selected Papers on Computer Languages. Center for the Study of Language and Information. ISBN 978-1-57586-381-8.
• Knuth, Donald E. (2003). "Preface: a mathematical theory of language in which I could use a computer programmer's intuition". Selected Papers on Computer Languages. p. 1. ISBN 1-57586-382-0 – via Internet Archive.
• Knuth: Selected Papers on Computer Languages. Stanford University. 2003. ISBN 1575863812. Archived from the original on August 20, 2018. Retrieved August 10, 2011.
• Koerner, E. F. K. (1978). "Towards a historiography of linguistics". Toward a Historiography of Linguistics: Selected Essays. John Benjamins. pp. 21–54.
• Koerner, E. F. K. (1983). "The Chomskyan 'revolution' and its historiography: a few critical remarks". Language & Communication. 3 (2): 147–169. doi:10.1016/0271-5309(83)90012-5.
• "Lecture 6: Evolutionary Psychology, Problem Solving, and 'Machiavellian' Intelligence". School of Psychology, Massey University. 1996. Archived from the original on January 17, 2007. Retrieved September 4, 2007.
• "Let me introduce myself – leafcutter bee Megachile chomskyi from Texas". Pensoft. Archived from the original on February 14, 2022. Retrieved May 10, 2016.
• Lukes, Steven (November 7, 1980). "Chomsky's betrayal of truths" (PDF). The Times Higher Education Supplement (THES). Archived (PDF) from the original on April 12, 2019. Retrieved March 7, 2018 – via libcom.org.(facsimile copy of Lukes's THES article, together with some of the correspondence it provoked, including from Ralph Miliband, Ken Coates and others, with Chomsky's response)
• Lyons, John (1978). Noam Chomsky (revised ed.). Harmondsworth: Penguin. ISBN 978-0-14-004370-9 – via Internet Archive.
• MacCorquodale, Kenneth (January 1970). "On Chomsky's review of Skinner's Verbal Behavior". Journal of the Experimental Analysis of Behavior. 13 (1): 83–99. doi:10.1901/jeab.1970.13-83. ISSN 0022-5002. PMC 1333660.
• Mace, Mikayla. "Linguist Noam Chomsky joins University of Arizona faculty". Arizona Daily Star. Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved July 27, 2018.
• Macintyre, Donald (May 17, 2010). "Chomsky refused entry into West Bank". The Independent. Archived from the original on June 12, 2018. Retrieved June 12, 2018.
• McGilvray, James (2014). Chomsky: Language, Mind, Politics (second ed.). Cambridge: Polity. ISBN 978-0-7456-4989-4.
• McNeill, David (February 22, 2014). "Noam Chomsky: Truth to power". The Japan Times. Archived from the original on November 24, 2021. Retrieved June 12, 2018.
• Milne, Seumas (November 7, 2009). "'US foreign policy is straight out of the mafia'". The Guardian. Archived from the original on December 16, 2021. Retrieved June 3, 2017.
• Nettelfield, Lara J. (2010). Courting Democracy in Bosnia and Herzegovina. Cambridge University Press. ISBN 978-0521763806. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved August 30, 2019.
• "Nikolic presented the Sretenje Order" Николић уручио Сретењско ордење. Politika (به صربی). February 15, 2015. Archived from the original on February 5, 2021. Retrieved January 27, 2021.
• "Noam Chomsky". MIT Linguistics Program. 2002. Archived from the original on September 17, 2015. Retrieved January 3, 2017 – via chomsky.info.
• "Noam Chomsky". Contemporary Authors Online. Biography in Context. Detroit, MI: Gale. 2016. Archived from the original on February 14, 2022. Retrieved July 12, 2019.
• "Noam Chomsky Awarded 2011 US Peace Prize". US Memorial Peace Foundation. Archived from the original on March 9, 2021. Retrieved January 7, 2020.
• "Noam Chomsky Joins NAPF Advisory Council". Nuclear Age Peace Foundation. March 1, 2014. Archived from the original on August 15, 2021. Retrieved July 27, 2018.
• "Noam Chomsky on Life & Love: Still Going at 86, Renowned Dissident is Newly Married". Democracy Now!. March 3, 2015. Archived from the original on June 10, 2021. Retrieved May 11, 2016.
• O'Grady, Cathleen (June 8, 2015). "MIT claims to have found a "language universal" that ties all languages together". Ars Technica. doi:10.1073/pnas.1502134112. Archived from the original on December 15, 2021. Retrieved June 14, 2017.
• "The one hundred most influential works in cognitive science". Center for Cognitive Sciences, Minnesota State University. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved November 29, 2015.
• Ortiz, Aimee (August 28, 2017). "Chomsky joins University of Arizona faculty". The Boston Globe. Archived from the original on December 20, 2018. Retrieved October 24, 2017.
• Otero, Carlos Peregrín (2003). "Editor's notes to Selection 4 ("Perspectives on language and mind")". Chomsky on Democracy & Education. By Chomsky, Noam. Otero, Carlos Peregrín (ed.). Psychology Press. p. 416. ISBN 978-0415926324. Archived from the original on August 18, 2021. Retrieved August 20, 2019.
• Páez, Nadia (2019). "Systematics of Huicundomantis, a new subgenus of Pristimantis (Anura, Strabomantidae) with extraordinary cryptic diversity and eleven new species". ZooKeys (868): 1–112. doi:10.3897/zookeys.868.26766. ISSN 1313-2970. PMC 6687670. PMID 31406482.
• Partee, Barbara H. (2015). "Asking What a Meaning Does: David Lewis's Contribution to Semantics". In Loewer, Barry; Schaffer, Jonathan (eds.). A Companion to David Lewis. Blackwell Companions to Philosophy. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 978-1118388181. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved February 8, 2020.
• Persson, Ingmar; LaFollette, Hugh, eds. (2013). The Blackwell Guide to Ethical Theory (2nd ed.). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-51426-9.
• Pilkington, Ed (May 16, 2010). "Noam Chomsky barred by Israelis from lecturing in Palestinian West Bank". The Guardian. Archived from the original on August 17, 2021. Retrieved May 4, 2016.
• "Press release: Séan MacBride Peace Prize 2017" (PDF). Berlin: International Peace Bureau. September 6, 2017. Archived (PDF) from the original on February 25, 2021. Retrieved December 9, 2017.
• Prickett, Stephen (2002). Narrative, Religion and Science: Fundamentalism Versus Irony, 1700–1999. Cambridge University Press. p. 234. ISBN 978-0-521-00983-6 – via Internet Archive.
• "Prospect/FP Top 100 Public Intellectuals Results". Foreign Policy. October 15, 2005. Archived from the original on October 25, 2005. Retrieved November 30, 2015.
• Pullum, Geoffrey; Scholz, Barbara (2002). "Empirical assessment of stimulus poverty arguments" (PDF). The Linguistic Review. 18 (1–2): 9–50. doi:10.1515/tlir.19.1-2.9. S2CID 143735248. Archived (PDF) from the original on February 3, 2021. Retrieved December 22, 2020.
• Rabbani, Mouin (2012). "Reflections on a Lifetime of Engagement with Zionism, the Palestine Question, and American Empire: An Interview with Noam Chomsky". ژورنال مطالعات فلسطین. 41 (3): 92–120. doi:10.1525/jps.2012.XLI.3.92. Archived from the original on August 3, 2012.
• Radick, Gregory (2007). The Simian Tongue: The Long Debate about Animal Language. University of Chicago Press. ISBN 978-0226702247 – via Internet Archive.
• Rai, Milan (1995). Chomsky's Politics. Verso. ISBN 978-1-85984-011-5 – via Internet Archive.
• Robinson, Paul (February 25, 1979). "The Chomsky Problem". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on December 23, 2021. Retrieved December 20, 2019.
• Rohrmeier, Martin (2007). Spyridis, Georgaki; Kouroupetroglou, Anagnostopoulou (eds.). "A generative grammar approach to diatonic harmonic structure" (PDF). Proceedings of the 4th Sound and Music Computing Conference: 97–100. Archived (PDF) from the original on August 14, 2021. Retrieved November 29, 2015.
• Ruiter, J. P. de; Levinson, Stephen C. (October 2010). "A biological infrastructure for communication underlies the cultural evolution of languages". Behavioral and Brain Sciences. 31 (5): 518. doi:10.1017/S0140525X08005086. hdl:11858/00-001M-0000-0013-1FE2-5. ISSN 1469-1825.
• "SASA Member". Serbian Academy of Sciences and Arts. October 30, 2003. Archived from the original on March 4, 2016.
• Searle, John R. (June 29, 1972). "A Special Supplement: Chomsky's Revolution in Linguistics". The New York Review of Books. Archived from the original on March 21, 2015. Retrieved January 8, 2014.
• Sengupta, Kim (May 12, 2015). "Turkey and Saudi Arabia alarm the West by backing Islamist extremists the Americans had bombed in Syria". The Independent. Archived from the original on May 13, 2015. Retrieved September 6, 2017.
• Seuren, Pieter A. M. (1998). Western linguistics: An historical introduction. Wiley-Blackwell. ISBN 0-631-20891-7.
• Sipser, Michael (1997). Introduction to the Theory of Computation. PWS Publishing. ISBN 978-0-534-94728-6 – via Internet Archive.
• Slife, Brent D. (1993). Time and Psychological Explanation: The Spectacle of Spain's Tourist Boom and the Reinvention of Difference. SUNY Press. p. 115. ISBN 978-0-7914-1469-9 – via Internet Archive.
• Smith, Neil (2004). Chomsky: Ideas and Ideals. Cambridge University Press. p. 185. ISBN 978-0521546881 – via Internet Archive.
• Sperlich, Wolfgang B. (2006). Noam Chomsky. Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-269-0 – via Internet Archive.
• Steedman, Mark J. (October 1, 1984). "A Generative Grammar for Jazz Chord Sequences". Music Perception. 2 (1): 52–77. doi:10.2307/40285282. JSTOR 40285282.
• Swartz, Aaron (May 15, 2006). "The Book That Changed My Life". Raw Thought. Archived from the original on November 17, 2013. Retrieved January 8, 2014.
• Szabó, Zoltán Gendler (2010). "Chomsky, Noam Avram (1928–)". In Shook, John R. (ed.). The Dictionary of Modern American Philosophers. Continuum. ISBN 978-0-19-975466-3. Archived from the original on April 27, 2021. Retrieved August 24, 2019.
• Tanenhaus, Sam (October 31, 2016). "Noam Chomsky and the Bicycle Theory". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on October 18, 2021. Retrieved October 31, 2016.
• Thornbury, Scott (2006). An A–Z of ELT (Methodology). Oxford: Macmillan Education. p. 234. ISBN 978-1405070638.
• Tomasello, Michael (January 1995). "Language is not an instinct". Cognitive Development. 10 (1): 131–156. doi:10.1016/0885-2014(95)90021-7. ISSN 0885-2014.
• Tomasello, Michael (2003). Constructing a Language: A Usage-Based Theory of Language Acquisition. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01030-7.
• Tomasello, Michael (October 2009). "Universal grammar is dead". Behavioral and Brain Sciences. 32 (5): 470–471. doi:10.1017/S0140525X09990744. ISSN 1469-1825. S2CID 144188188.
• "Tool Module: Chomsky's Universal Grammar". The Brain From Top To Bottom. McGill University. Archived from the original on September 10, 2017. Retrieved December 24, 2015.
• Tymoczko, Tom; Henle, Jim (2004). Sweet Reason: A Field Guide to Modern Logic. Springer Science & Business Media. p. 101. ISBN 978-0-387-98930-3. Archived from the original on April 28, 2021. Retrieved October 28, 2016.
• "U.S., Britain ignored 'culture of terrorism': Chomsky". The Hindu. November 4, 2001. Archived from the original on December 24, 2016. Retrieved March 21, 2016.
• "Viggo Mortensen's Spoken Word & Music CDs". Archived from the original on December 15, 2010. Retrieved May 10, 2016.
• Vučić, Nikola (March 27, 2018). "Noam Chomsky potpisao Deklaraciju o zajedničkom jeziku" [Noam Chomsky Has Signed the Declaration on the Common Language] (به صرب و کرواتی). Sarajevo: N1. Archived from the original on May 1, 2018. Retrieved June 6, 2018.
• Weaver, Matthew (January 14, 2016). "Chomsky hits back at Erdoğan, accusing him of double standards on terrorism". The Guardian. Archived from the original on November 13, 2021. Retrieved January 14, 2016.
• Weidenfeld, Lisa (August 29, 2017). "Noam Chomsky Is Leaving MIT for the University of Arizona". Boston Magazine. Archived from the original on August 17, 2021. Retrieved June 10, 2019. Chomsky has been at MIT since 1955, and retired in 2002.
• Weiner, Tim (December 10, 1995). "The C.I.A.'s most Important Mission: Itself". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on May 10, 2021. Retrieved February 18, 2017.
• Younge, Gary; Hogue, Kat Keene (July 6, 2012). "Noam Chomsky: 'The Occupy movement just lit a spark' – video". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on August 16, 2021. Retrieved April 22, 2016.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• صفحهٔ چامسکی در Z Space
• ترجمه فارسی بخشی از آثار از چامسکی (و درباره او)
• مصاحبه نوام چامسکی با روزنامه آلمانی فرانکفورتر روندشاو، مترجم: لطفعلی سمینو
• مصاحبه با چامسکی درباره آنارشیسم