هراتی (طایفه)

طایفه هراتی، یکی از طوایف بزرگ سیستانی در استان سیستان و بلوچستان است. سرداران و خوانین طایفه بزرگ هراتی سیستان کربلایی حاج جانبیک خان هراتی نماینده وقت از طرف حکومت سیستان و بیرجند بود درآن زمان سیستان زیر نظر بیرجند اداره می‌شد.. مالیات طایفه هراتی.خزاعی.میر. میرشاه . کول . توسط این سردار جمع آوری و به حکومت وقت بیرجند تحویل داده می‌شد از اشخاص مورد اعتماد حکومت بودن .. تیره محمد خیل سردار زادگان این طایفه بودن کسانی همچون جانبیک خان و پدرش سردار مرتضی خان و پدرش سردار محمدخان و پدرش سردار علیخان و نصرالله و پدرش حاجی خان اینها از سرداران اصیل سیستان بودن که مورد اعتماد حکومت وقت سیستان بودن

پیشینه

ریشه این طایفه‌ی بزرگ به رزیق و مصعب بن رزیق و از آنها به طاهر ذوالمنینین و طاهریان میرسد این خاندان بزرگ چون دیگر خاندان های سیستانی نسب خود را به رستم و منوچهر پادشاه اساطیری ایران میرسانند این طایفه به علت نامش بارها مورد تحریف عده ای قرار گرفتن و چون در گذشته موالی(بنده) خاندان خزاعی بودند لقب خزاعی به خود گرفتن و ارتباط فامیلی با طایفه خزاعی عرب که از بزرگان مکه بودند ایجاد کردند که با قدرت گرفتن طاهریان از آنها جدا شدند و خود را از این ننگ آزاد کردند امروزه این دو طایفه از هم جدا هستند اما برخی تحریف گران آنها را یکی جا زدند که دروغی بیش نیست.

در گذشته های دور تراز حکومت طاهریان شغل اصلی این طایفه کشاورزی و دامپروری بوده اما امروزه علاوه بر کشاورزی و دامپروری در تمامی زمینه های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی فعالیت دارند و بزرگانی مثل: سلمان هراتی شاعر پرآوازه ی قرن معاصر و سردار حسن هراتی اسکندری سردار شهید دفاع مقدس را پرورش داده است.

کوچ این طایفه از سیستان به هرات و گرفتن لقب هراتی در زمان ملک سلیمان کیانی حاکم ظالم سیستان است.بعداز اینکه درگیری شدیدی میان سربازان ملک سلیمان و بازماندگان طاهریان در گرفت به دستور حشمت الملک خزیمه خزاعی یا (حشمت الملک) (حاکم خراسان) که خودش از وابستگان نزدیک طایفه هراتی بود در هرات مستقر شدند و شخصی بنام کریم از این طایفه را مسئول جمع آوری مالیات برای حکومت خودش کرد و او را به روستاهای مرزی هرات فرستاد تا بدین ترتیب مالیات حکومتش را تامین کنند حدود ۱۰ سال گروهی از این طایفه در آن منطقه مامور جمع آوری مالیات بوده اند و بعداز آرام شدن سیستان به موطن اصلی خود یعنی سیستان بازگشته اند. این طایفه یکی از اصیل ترین طوایف سیستانی است که ریشه اشون به میری های سیستان و طاهریان میرسد که شجره نامه هاشون موجود می باشد. *دلایل درگیری هراتی ها با ملک سلیمان کیانی به شرح زیر است :

*دلایل درگیری هراتی ها با ملک سلیمان

۱. گرفتن مالیاتهای سنگین از مردم ۲. ندادن باج و خراج این طایفه به ملک سلیمان "طوایف هم ریشه با این طایفه طوایف هراتیکول .کول .خزاعی .میر.میری .عرب خزاعی .عرب صاحبی . درگی. میرخزیمه.خزیمه .میرخزاعی "طوایف هم پیمان با این طایفه از قدیم الایام تا بحال طوایف میرشاه .میری .خزاعی . کول . بارانی . نخعی . ملائ . "جمعی از معتمدین طایفه در حال حاضر ،حاج گلمحمدهراتی اسکندری. حاج محمد هراتی فرزند خانی.حاج ابراهیم هراتی صادق . حاج رضا هراتی فرزند محمدخان فرزند ملا رستم . حاج حسین پورمرتضی ابن نورمحمد ابن جانبیک خان . حاج علی گل هراتی دوم فرزند علیمراد . حاج احمد خزاعی فرزند نایب رضا.حسن هراتی مقدم فرزند غلامحسین حاج محمد هراتی ابن سعیدخان ابن نوران خان ابن مرتضی خان ابن محمدخان معتمد طایفه هراتی در خراسان میباشد

                                          *جمعی از سران وبزرگان طایفه در گذشته به ترتیب .(  سردار علی خان و پسرش سردار محمد خان  و پسرش سردار مرتضی خان و پسرش سردار جانبیک خان .  خاطرات این سرداران بزرگ  هنوز بر زبانها در میان طایفه جاری میشود  ) بعد از فوت این سرداران بزرگ  طایفه به صورت محله ای و تیره ای اداره شده است . کدخدا علی بزرگ تیره اکرم ( کرم) و روستای کربلایی قربان .  کدخدا محمد ناظر بزرگ روستای فیروزه ای و حتی سر آبیار روستای فیروزه ای و کیخا  . کدخدا ملا کریم هراتی روستای فیروزه ای.  کدخدا علم هراتی فرزند نورمحمد  واقعا مردی تعصبی قدرتمند و بانی اتحاد در بین طوایف سیستان بود.نورمحمدپورمرتضی فرزند جانبیک خان معتمد تیره خودش در روستای تمبکا،فیروزه ای ،ده صادق بود.

محل زندگی

محل سکونت این طایفه در سیستان .روستای تمبکا . فیروزه ای . آس قاضی . سهراب غلامی . محمدآباد هراتی . صادق . شهرک میر . کربلائی قربان . کربلائی میرخان هراتی . میرخان حاجی هراتی . حاجی حسین . کیخا(جماعت جانبیک وجماعت میرزا )شهرک گلخانی . لورگ باغ. روستای سادکی ( جماعت وظیفه دان هراتی ) "محل سکونت این طایفه در استانهای دیگر استان گلستان خصوصا شهر کلاله . گالیکش .استان مازندران شهر ساری ( نوادگان شیرو یا شیرمحمد کربلائی مرتضی).استان خراسان مشهد . گلبهار .چناران . روستای دستگرد چناران . بجنورد روستای قلعه قشن . جاجرم . تربت حیدریه . نیشابور . استان لرستان . اصفهان . یزد (هرات یزد) کرمان .

منابع

• زادسروان سیستان- رئیس الذاکرین-چ۱۳۷۰ –مشهد