میرناصر تیلاوی
میرناصر اول تیلاوی | |
---|---|
درباری صفویه و رئیس ایل چگنی | |
پیشین | میرجنت |
فرزند(ان) | میرغیضی |
دودمان | آل خورشید |
پدر | میرجنت |
میرناصر تیلاوی یکی از درباریان صفویه، رئیس ایل چگنی و جد خوانین ایل طولابی میباشد.[۱][۲][۳][۴] او فرزند ارشد میرجنت و از نوادگان میرمحمدی بیست و سومین اتابک لر کوچک است.[۵][۶]
پس از مرگ میرقیصرخانه نیدل و میرجنت در جنگ با شاه عباس صفوی، برای جلوگیری از تنش مجدد میان بازماندگان آل خورشید و والیان فیلی، شاه صفوی نوادگان میرجنت را به بینالنهرین تبعید میکند.[۷][۸] اما پس از ده سال به دلیل لیاقت میرناصر و نسبت فامیلی میرناصر با همسر شاه عباس (همسر شاه عباس صفوی عمه پدربزرگ میرناصر بودهاست)[۹] او را به اصفهان فرا میخواند. ایرج کاظمی نویسنده برجسته در کتاب «میرنوروز» مینویسد:
طایفه طولابی از اعقاب میرناصر فرزند میرجنت بوده و آنچه نوشته شده از بینالنهرین به این منطقه آمده و تقریباً در ششصد سال قبل زمانی که اصفهان مرکزیت داشته با سلاطین وقت ارتباط و تقرب داشتهاست.[۱۰]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Shahabbas%26mirnaser.jpg/220px-Shahabbas%26mirnaser.jpg)
ریاست ایل چگنی
[ویرایش]شاه عباس صفوی میرناصر را به ریاست چگنی منصوب و روانه لرستان میکند. علی محمد ساکی از نویسندگان و مورخان مشهور لرستان در صفحه ۱۹۳ کتاب «جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان» مینویسد:
طایفه طولابی از نسل میرناصر پسر میرجنت بودهاند و از حدود بینالنهرین به این سرزمین کوچ کردهاند و دربار صفویه، میرناصر را با سمت ریاست، روانه چگنی ساختهاست. اینان در سماق سکونت اختیار کردهاند.[۱۱]
محمدرضا والیزاده معجزی در کتاب «تاریخ ایلات و طوایف لرستان» در این مورد مینویسد:
میرناصر پسر میرجنت نیای خوانین طولابی است و چون میرناصر مردی لایق بود مورد توجه و عنایت خاص شاه عباس صفوی واقع شده و او را به سمت ریاست طوایف چگنی به لرستان فرستاده و او در محل معروف به سماق سکونت گزیده.[۱۲]
بهمن آزادی چگنی نیز در کتاب «تاریخ معاصر چگنی» به میرناصر اشاره میکند و مینویسد:
خوانین طولابی را از نسل میرناصر پسر میرجنت میدانند. آنها از نزدیکان اتابکان لر بودهاند.[۱۳]
لقب تیلاوی
[ویرایش]در زبان ترکی اوغوز «تیل آو» به معنی بزرگ ، بهادر و حاکم است.[۱۴] شاه عباس یکم صفوی به دلیل لیاقت و رشادت میرناصر به او این لقب را داد.[۱۵] نام امروزی طولابی شکل تغییر یافته «تیلاوی» و ترجمه اشتباه یک لغت ترکی به فارسی است که البته در برخی مناطق هنوز با نام تیلاوی شناخته میشود.[۱۶]
نوادگان میرناصر
[ویرایش]خانوادههای زیر از نوادگان میرناصر اول میباشند که لقب تیلاو بمعنای امیر و بهادر را از دربار صفوی دریافت نمود و به عنوان خوانین ایل طولابی محسوب میشوند:
- خانوادههای باقری طولابی، تیموری طولابی، بهادری طولابی که فرزندان میرناصر هستند.
- خانواده میرناصری ، تشمال ایل تیلاوی از شاخه میرناصر دوم فرزند میراحمد در ایلام هستند .
- سایر خانواده های ایل تیلاوی :
- خانوادههای طولابی، دارابی، دباغ، تیلاوی، بهادری، زرین قدم، سام نژاد، سلاطی (ساکن باباعباس)، احمدی، حیاتی، کاویانی، قوامی و پیروزنژاد و (نیکان و تیلاوی ساکن خوزستان) که از شاخه علیمحمدخان معروف به پیروز هستند.
- خانوادههای طولابی، عزتی، توحیدی، کریم زاده، احمدی و سعیدی از شاخه کایدوند و خانوادههای زمانی، زریان، سبزی پور، طلایی، فیضیان، مقدم، فرهمند، فیروزی و کاشف که از شاخه ابراهیم وند یا اورام خانی هستند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ساکی، علی محمد (۱۳۴۳). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. محمدی. صص. ۱۹۳. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.
- ↑ کاظمی، ایرج (۱۳۷۶). مشاهیر لر، بررسی پیشینه تاریخی، اجتماعی، و ساختار شهر خرمآباد. خرمآباد: افلاک. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۴۳۱۰۰۳.
- ↑ ایزدپناه، حمید (۱۳۷۶). تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۲-۷۸۰۲-۸.
- ↑ آزادی چگنی، بهمن (۱۳۸۷). تاریخ معاصر چگنی: بررسی جغرافیای تاریخی؛ سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی چگنی. تهران: سیفا. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۰-۵۵۲۲-۱.
- ↑ میر، نصرت لله (۱۳۸۷). تاریخ پانصدساله لرستان. خرمآباد: شاپورخواست. صص. ۱۲۵. شابک ۹۷۸۹۶۴۲۷۰۷۰۵۸.
- ↑ مهدی صبور صادقزاده (۲۰۱۸-۱۰-۲۶). «اتابک محمدی لرکوچک». تقویم تاریخ صبور - مستند سازی ابنیه تاریخی. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
- ↑ بدلیسی، شرف خان (۱۳۸۷). شرفنامه، تاریخ مفصل کردستان. تهران: اساطیر. شابک ۹۷۸۹۶۵۱۲۴۷۸۴۲.
- ↑ عالم آرای عباسی، اسکندر بیگ ترکمان
- ↑ «: زنان شاه عباس بزرگ». daneshnameh.roshd.ir. بایگانیشده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
- ↑ کاظمی، ایرج (۱۳۹۰). میرنوروز. خرمآباد: افلاک. شابک ۹۷۸۹۶۴۱۸۶۰۳۳۴.
- ↑ ساکی، علی محمد (۱۳۴۳). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. محمدی. صص. ۱۹۳. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.
- ↑ والیزادهمعجزی، محمدرضا (۱۳۹۷). تاریخ ایلات و طوایف لرستان. اردی بهشت جانان. شابک ۹۷۸۶۰۰۷۸۲۲۱۳۵.
- ↑ آزادی چگنی، بهمن (۱۳۸۷). تاریخ معاصر چگنی: بررسی جغرافیای تاریخی؛ سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی چگنی. تهران: سیفا. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۰-۵۵۲۲-۱.
- ↑ «What does Tilav mean?». www.definitions.net. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
- ↑ «تیلاو - ویکیواژه». fa.wiktionary.org. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
- ↑ 10 (۲۰۱۷-۰۶-۲۰). «تیلاو، زید، انجیره، بیشه دراز و میان تنگ روستای گردشگری میشوند». ایرنا. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.