ماریه
ماریه دختر قبطیه | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | |
| درگذشت | ۶۳۷ |
| عنوان | مریم قبطی‌ها |
| همسر | محمد |
| فرزندان | ابراهیم بن محمد |
ماریه دختر شمعون قبطیه، همسر محمد و مادر ابراهیم پسر محمد پیامبر اسلام بود که او را مقوقس قبطی حاکم اسکندریه و مصر برای محمد هدیه فرستاد.
وی در قریه (حفن) از توابع انصنا مصر به دنیا آمده بود.
محمد در سال ششم هجرت سفیرانی به کشورهای خارج فرستاد و طی نامه‌هایی فرمانروایان این کشورها را به آیین توحید و اسلام دعوت کرد. نامه‌ای نیز به مقوقس، حاکم مسیحی دست‌نشاندهٔ بیزانس در اسکندریه نوشت و او را به اسلام دعوت نمود. مقوقس نامه‌ای احترام‌آمیز در جواب محمد نوشت و هدایایی برای او فرستاد، اما به دلیل انگیزه‌های سیاسی، اسلام نیاورد.
در میان این هدایا دو کنیز بودند: ماریه و خواهرش سیرین. محمد، سیرین را به یکی از اصحابش بنام حسان بن ثابت بخشید، و ماریه را در مالکیت خود گرفت و او را به همسرش حفصه بخشید، محمد، ماریه را ابتدا در خانهٔ حارثة بن نعمان قرار داد که در مجاورت خانهٔ خودش بود، سپس به او خانه‌ای در نخلستانی در حومهٔ مدینه بخشید.[۲][۳] محمد آن دو را به اسلام دعوت کرد و آن دو نیز مسلمانان شدند. در ذی حجه سال هشتم هجری برای محمد فرزندی به نام ابراهیم آورد که بسیار مورد علاقه محمد بود. ابراهیم در هجدهم ماه رجب سال دهم هجری، در یک و نیم سالگی از دنیا رفت و در بقیع دفن گردید.
ماریه در زمان خلیفهٔ مسلمانان عمر بن خطاب در سال ۱۴ یا سال ۱۶ هجری درگذشت. عمر مردم را به شرکت در تشییع جنازهٔ او فراخواند، جمعیتی انبوه آمدند و او را در کنار فرزند خود ابراهیم به خاک سپردند.
ماجرای افک
در برخی از منابع شیعی مانند تفسیر قمی نقل شده و در آن، تهمت‌زدن عایشه به ماریه قِبطیّه سبب نزول آیه افک معرفی شده است. طبق این گزارش، هنگامی که ابراهیم فرزند پیامبر، فوت کرد، عایشه به ماریه، تهمت زد و ابراهیم را فرزند فردی به نام جَریح دانست. پیامبر بر اساس گفتار عایشه، علی را مأمور کشتن جریح کرد. علی هنگامی که با جریح روبه‌رو شد، دروغ بودن ماجرا را فهمید. این گزارش نیز با اشکالاتی روبه‌رو شده است؛ مانند ناسازگاری با آیات قرآن، دستور پیامبر به قتل متهم بدون بررسی آن و اجرا نشدن حدّ قذف بر تهمت زنندگان.
سوره تحریم
در نظر اکثریت مفسرین آیات اول سوره تحریم در شأن ماریه قبطیه نازل شده است که هشداری بر برخی همسران محمد مانند حفصه و عایشه می باشد که از دستور پیامبر سرپیچی نکنند
اهمیت او برای محمد
[ویرایش]پیامبر برای ماریه، با وجود این که کنیزش بود، اهمیت بسیاری قائل بود و او را گرامی می‌داشت. او نخلستانی در اطراف مدینه را به‌همراه خانه‌ای در آن به او بخشید.[۵] مکان این نخلستان به أم ابراهیم مشهور شد. ماریه نیز محبت زیادی به پیامبر داشت و پس از وفات پیامبر، تا آخر زندگی خود در خانهٔ او و شهر او ماند. چه اهل سنت و شیعه به او به عنوان زنی باایمان، نیکوکار و پاکدامن ارج نهاده‌اند.