ماراتن در المپیک
الگو:Infobox Olympic athletics event ماراتن (ماراتون) در بازی‌های المپیک تابستانی تنها رویداد دوی جاده‌ای است که در مسابقات چند ورزشی برگزار می‌شود. ماراتن مردان از اولین المپیک مدرن، در سال ۱۸۹۶، در برنامه دو و میدانی المپیک حضور داشته است. نزدیک به نود سال بعد، مسابقات بخش زنان در المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس به برنامه اضافه شد.
تاریخچه
[ویرایش]رویداد ماراتن مدرن ایجاد شد و بعدتر از طریق مسابقات المپیک شکل آن اصلاح شد. ایده برگزاری مسابقه ماراتن در اولین المپیک توسط میشل برئال به پیر دو کوبرتن پیشنهاد شد. بر اساس یک افسانهٔ رایج، این ورزش از نبرد ماراتن در یونان باستان الهام گرفته شده، که در آن سربازی به نام فیدیپیدس از شهر ماراتن به آتن دوید تا پیام پیروزی یونانی‌ها بر ایرانیان را به مژده دهد. به پاسداشت این سرباز، ورزشکاران یونان باستان یک دور ۱۸۹۶ را از شهر ماراتون آغاز می‌کردند و در استادیوم پاناتنایک آتن به پایان رسانیدند؛ مسافتی در حدود ۴۰ کیلومتر (۲۵ مایل).[۱] در ۱۰ آوریل ۱۸۹۶، اسپیریدون لوئیس، کِشتی‌بر یونانی، اولین ماراتن المپیک را در ۲ ساعت و ۵۸ دقیقه و ۵۰ ثانیه برنده شد. مسیر بین ماراتن و استادیوم پاناتنایک زمانی که آتن میزبان بازی‌های سال ۲۰۰۴ بود، احیاء شد و مورد استفاده قرار گرفت.
در نسخه‌های اولیه، مسافت مسابقه از ۴۰ تا ۴۲ کیلومتر (۲۵ تا ۲۶ مایل) متغیر بود؛ زیرا معمولاً بر اساس فاصله بین دو نقطهٔ مبدأ و مقصد است که سازمان‌دهندگان مسیر را تعیین می‌کردند. در المپیک ۱۹۰۸ لندن، مسافت استاندارد ۲۶ مایل، ۳۸۵ یارد (۴۲٫۱۹۵ کیلومتر) معرفی شد.[۲] با این حال، تا المپیک ۱۹۲۴ پاریس این فاصله رسماً به استاندارد المپیک تبدیل نشده بود.[۳]
ماراتن المپیک بلافاصله در دنیای غرب محبوبیت پیدا کرد و به سرعت مسابقات طولانی مدت سالانه متعددی از جمله ماراتن بوستون در سال ۱۸۹۷، ماراتن تور پاریس در سال ۱۹۰۲، ماراتن یانکرز در سال ۱۹۰۷ و ماراتن پلی‌تکنیک لندن در سال ۱۹۰۹ افتتاح شدند. این گونه ماراتن‌ها نقش کلیدی در گسترش جنبش دوی جاده ای در سطح بین‌المللی در طول قرن بیستم میلادی ایفا کردند.[۴][۵]
این یک سنت شده است که ماراتن المپیک مردان آخرین رویداد در تقویم بازی‌های روز پایانی المپیک باشد.[۶] برای سال‌ها، از بازی‌های توکیو ۱۹۶۴ به بعد، مسابقه در داخل استادیوم المپیک به پایان می‌رسید. با این حال، در بازی‌های ۲۰۰۴ آتن، خط پایان در استادیوم تاریخی پاناتنایک بود. در بازی‌های لندن ۲۰۱۲، شروع و پایان در مال لندن بود،[۷] و در بازی‌های ۲۰۱۶ ریو، شروع و پایان در سامبادروم بود که جایی است که رژه‌های رقص و کارناوال را غالباً در آنجا تماشا می‌کنند.[۸] در بازی‌های ۲۰۲۰ توکیو، به دلیل نگرانی‌های گرمایی در شهر میزبان، ماراتن به جای توکیو در ساپورو برگزار شد.[۹] اغلب، مدال‌های ماراتن مردان در مراسم اختتامیه اهدا می‌شوند. در سال ۲۰۲۰، هر دو مدال مردان و زنان با هم ارائه شد. در بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، ماراتن زنان آخرین رویداد بود تا برابری جنسیتی و حقوق زنان را نشان دهد.
رکوردهای المپیک برای این رشته عبارتند از ۲:۰۶:۲۶ برای مردان که توسط تمیرات تولا در سال ۲۰۲۴ ثبت شد و ۲:۲۲:۵۵ ساعت برای زنان که سیفان حسن در سال ۲۰۲۴ به ثبت رساند. رکورد جهانی ماراتن مردان چندین بار در المپیک بهبود یافته است: در سال‌های ۱۹۰۸، ۱۹۲۰، و سپس در المپیک‌های پی در پی توسط آببه بیکیلا در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۶۴. آببه بیکیلا، والدمار سییرپینسکی و الیود کیپچوگه تنها ورزشکارانی هستند که موفق به کسب دو مدال طلای المپیک در رشتهٔ ماراتن شده‌اند. هیچ ورزشکاری بیش از دو مدال از هر رنگی کسب نکرده است. اتیوپی با ۶ مدال بیشترین مدال طلا را در این مسابقات کسب کرده است، در حالی که کنیا با ۱۵ مدال در مجموع بیشترین مدال را به خود اختصاص داده است.
خلاصه مدال
[ویرایش]مردان
[ویرایش]
مدال آوران چند دوره
[ویرایش]| رتبه | ورزشکار | کشور | المپیکها | طلا | نقره | برنز | جمع |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1= | آببه بیکیلا |  اتیوپی (ETH) |
۱۹۶۰–۱۹۶۴ | ۲ | ۰ | ۰ | ۲ |
| 1= | والدمار سیرپینسکی |  آلمان شرقی (GDR) |
۱۹۷۶–۱۹۸۰ | ۲ | ۰ | ۰ | ۲ |
| 1= | الیود کیپچوگه |  کنیا (KEN) |
۲۰۱۶–۲۰۲۰ | ۲ | ۰ | ۰ | ۲ |
| ۴ | فرانک شورتر |  ایالات متحده آمریکا (USA) |
۱۹۷۲–۱۹۷۶ | ۱ | ۱ | ۰ | ۲ |
| ۵ | مامو وولده | اتیوپی (ETH) |
۱۹۶۸–۱۹۷۲ | ۱ | ۰ | ۱ | ۲ |
| 6= | کارل لیسمونت |  بلژیک (BEL) |
۱۹۷۲–۱۹۷۶ | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
| 6= | اریک وایننا | کنیا (KEN) |
۱۹۹۶–۲۰۰۰ | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
| 6= | بشیر عبدی | بلژیک (BEL) |
۲۰۲۰–۲۰۲۴ | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
بر حسب کشور
[ویرایش]
- تا تاریخ المپیک ۲۰۲۰
| رتبه | کشور | طلا | نقره | برنز | مجموع |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | اتیوپی (ETH) | ۵ | ۱ | ۳ | ۹ |
| ۲ | کنیا (KEN) | ۳ | ۳ | ۲ | ۸ |
| ۳ | ایالات متحده آمریکا (USA) | ۳ | ۲ | ۵ | ۱۰ |
| ۴ |  فرانسه (FRA) | ۳ | ۲ | ۰ | ۵ |
| ۵ |  آفریقای جنوبی (RSA) | ۲ | ۲ | ۰ | ۴ |
| ۶ |  ایتالیا (ITA) | ۲ | ۱ | ۱ | ۴ |
| ۷ |  آرژانتین (ARG) | ۲ | ۱ | ۰ | ۳ |
| ۸ |  فنلاند (FIN) | ۲ | ۰ | ۳ | ۵ |
| ۹ | آلمان شرقی (GDR) | ۲ | ۰ | ۰ | ۲ |
| ۱۰ |  ژاپن (JPN) | ۱ | ۲ | ۲ | ۵ |
| ۱۱ |  کره جنوبی (KOR) | ۱ | ۱ | ۰ | ۲ |
 یونان (GRE) | ۱ | ۱ | ۰ | ۲ | |
| ۱۳ |  اوگاندا (UGA) | ۱ | ۰ | ۰ | ۱ |
 پرتغال (POR) | ۱ | ۰ | ۰ | ۱ | |
 چکسلواکی (TCH) | ۱ | ۰ | ۰ | ۱ | |
| ۱۶ |  بریتانیای کبیر (GBR) | ۰ | ۴ | ۱ | ۵ |
| ۱۷ |  مراکش (MAR) | ۰ | ۲ | ۰ | ۲ |
 هلند (NED) | ۰ | ۲ | ۰ | ۲ | |
| ۱۹ | بلژیک (BEL) | ۰ | ۱ | ۳ | ۴ |
| ۲۰ |  استونی (EST) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ |
 ایرلند (IRL) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
 شیلی (CHI) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
 یوگسلاوی (YUG) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
| ۲۴ |  سوئد (SWE) | ۰ | ۰ | ۲ | ۲ |
 نیوزیلند (NZL) | ۰ | ۰ | ۲ | ۲ | |
| ۲۶ |  آلمان (GER) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ |
 اتحاد شوروی (URS) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 برزیل (BRA) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 جیبوتی (DJI) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 مجارستان (HUN) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
| مجموع (۳۰ کشور) | ۳۰ | ۲۹ | ۲۹ | ۸۸ | |
زنان
[ویرایش]
مدال آوران چند دوره
[ویرایش]| رتبه | ورزشکار | کشور | المپیک | طلا | نقره | برنز | جمع |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | والنتینا یگورووا |  تیم متحد (EUN) روسیه (RUS) |
۱۹۹۲–۱۹۹۶ | ۱ | ۱ | ۰ | ۲ |
| ۲ | رزا موتا | پرتغال (POR) |
۱۹۸۴–۱۹۸۸ | ۱ | ۰ | ۱ | ۲ |
| ۳ | کاترین ندربا | کنیا (KEN) |
۲۰۰۴–۲۰۰۸ | ۰ | ۲ | ۰ | ۲ |
| ۴ | یوکو اریموری | ژاپن (JPN) |
۱۹۹۲–۱۹۹۶ | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
بر حسب کشور
[ویرایش]
- تا تاریخ the 2020 Olympics
| رتبه | کشور | طلا | نقره | برنز | مجموع |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | کنیا (KEN) | ۲ | ۴ | ۱ | ۷ |
| ۲ | ژاپن (JPN) | ۲ | ۱ | ۱ | ۴ |
| ۳ | اتیوپی (ETH) | ۲ | ۰ | ۱ | ۳ |
| ۴ |  رومانی (ROM) | ۱ | ۱ | ۰ | ۲ |
| ۵ | ایالات متحده آمریکا (USA) | ۱ | ۰ | ۲ | ۳ |
| ۶ | پرتغال (POR) | ۱ | ۰ | ۱ | ۲ |
| ۷ | تیم متحد (EUN) | ۱ | ۰ | ۰ | ۱ |
| ۸ | روسیه (RUS) | ۰ | ۱ | ۱ | ۲ |
| ۹ |  استرالیا (AUS) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ |
 بحرین (BRN) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
 نروژ (NOR) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ | |
| ۱۲ | آلمان شرقی (GDR) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ |
| نیوزیلند (NZL) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 چین (CHN) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
| مجموع (۱۴ کشور) | ۱۰ | ۱۰ | ۱۰ | ۳۰ | |
بازی‌های درونی
[ویرایش]بازی‌های بین‌المللی ۱۹۰۶ در آتن برگزار شد و در آن زمان رسماً به عنوان بخشی از سری بازی‌های المپیک شناخته شد، با این هدف که بازی‌هایی در یونان در فواصل دو ساله بین المپیک‌های بین‌المللی برگزار شود. با این حال، این طرح هرگز به نتیجه نرسید و کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) بعداً تصمیم گرفت این بازی‌ها را به عنوان بخشی از سری رسمی المپیک به رسمیت نشناسد. برخی از مورخان ورزش نتایج این بازی‌ها را به عنوان بخشی از المپیک تلقی می‌کنند.[۱۵]
در این رویداد یک ماراتن مردان به طول ۴۱٫۸۶ ک‌م برگزار شد و بیلی شرینگ از کانادا برنده این رقابت شد. جان سوانبرگ، نایب قهرمان مسابقه شد و ویلیام فرانک آمریکایی برنده مدال برنز شد.[۱۶]
| بازی‌ها | طلا | نقره | برنز |
| آتن ۱۹۰۶ |
 بیلی شرینگ (CAN)
|
جان سونبرگ (SWE)
|
ویلیام فرانک (USA)
|
منابع
[ویرایش]- Participation and athlete data
- Martin, David and Roger Glynn. 2000. The Olympic Marathon: The History and Drama of Sport's Most Challenging Event. Human Kinetics; Champaign, Illinois.
- Athletics Men's Marathon Medalists. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
- Athletics Women's Marathon Medalists. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
- Olympic record progressions
- Mallon, Bill (2012). TRACK & FIELD ATHLETICS - OLYMPIC RECORD PROGRESSIONS. Track and Field News. Retrieved on 2014-03-12.
- Specific
- ↑ Athletics at the 1896 Athina Summer Games: Men's Marathon. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
- ↑ Athletics at the 1908 London Summer Games: Men's Marathon. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
- ↑ Athletics at the 1924 Paris Summer Games: Men's Marathon. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
- ↑ Longest Running Marathons. Association of Road Racing Statisticians. Retrieved on 2014-03-12.
- ↑ Lovett, Charlie (1997). Prologue: The Legend. Marathon Guide. Retrieved on 2014-03-12.
- ↑ "Marathon Race". Marathon Run Museum. Archived from the original on 22 August 2016. Retrieved 21 August 2016.
- ↑ "Mapping out the London Olympic Marathon course". The AZ Blog. 31 July 2012. Retrieved 21 August 2016.
- ↑ "Visualizing the Rio Olympic Marathon Course". Runner's World. 5 August 2016. Retrieved 21 August 2016.
- ↑ INC, SANKEI DIGITAL (2021-08-08). "大迫、服部は先頭集団 男子マラソン５キロ通過". 産経ニュース (به ژاپنی). Retrieved 2021-08-08.
- ↑ Sometimes listed as representing Luxembourg.
- ↑ "Paris 1900 marathon men Results - Olympic athletics". olympics.com. IOC. Retrieved 21 March 2024.
- ↑ Arriving without correct documents, a French immigrant to the United States آلبر کوره is inconsistently listed as performing in a mixed team in the four mile team race (with four undisputed Americans) and performing for the US in the marathon. Currently, the IOC attributes his medal in the marathon to France and in the team race to a mixed team.
- ↑ "St. Louis 1904 Athletics Marathon Men Results". International Olympic Committee. Retrieved 2022-01-31.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Both Sohn Kee-chung and Nam Sung-yong were from Korea. The IOC attributes both medals to Japan due to Korea being a Japanese colony at the time. All Korean Olympians during the Japanese colonial rule could only participate in the games as a representative of Japan and had to compete with Japanese names instead of their original Korean names. However, some sources still refer to Son Kee-chung as the first Korean to win an Olympic marathon today.
- ↑ 1906 Athina Summer Games. Sports Reference. Retrieved on 2014-01-26.
- ↑ Athletics at the 1906 Athina Summer Games: Men's Marathon. Sports Reference. Retrieved on 2014-03-12.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- IAAF marathon homepage
- Official website - Athletics
- Olympic athletics records from Track & Field News
