قربانیان ارمنی در پاکسازی بزرگ
قربانیان ارمنی در پاکسازی بزرگ اشاره به تعدادی از روشنفکران، نویسنده و شاعر، شخصیت‌های سیاسی، مذهبی و نظامی دارد که در طول پاکسازی بزرگ از ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۳ میلادی در زمان حکومت ژوزف استالین کشته شدند.
پیش زمینه
[ویرایش]پاکسازی بزرگ یا تصفیه کبیر به عملیات سرکوب سیاسی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ میلادی به‌طور جزئی تا ۱۹۴۳ میلادی طول کشید گفته می‌شود. از سال ۱۸۳۶ میلادی به موجب فرمانی از طرف دولت مرکزی روسیه تزاری بسیاری از مدارس ارمنی را بستند و در مؤسسات آموزشی باقی‌مانده هم تعلیمات به زبان ارمنی را بسیار محدود کردند. حتی پس از دولت روسیه تزاری یعنی در دوران جماهیر سوسیالیستی شوروی به شیوه‌ای بسیار جدی در امور کلیسای ارمنی به دخالت پرداختند؛ ولی از دوره‌ای که «خورن یکم» جاثلیق اعظم ارمنیان منصوب شد (۱۹۳۲ میلادی) و ارتباط این کلیسا با جماعت ارمنیان پراکنده از فشارهای دولت شوروی تا حدودی کاسته شد[۱]؛ ولی از سال ۱۹۳۸ میلادی با قتل خورن یکم و مصادره اموال کلیسا توسط دولت مرکزی و ممنوع شدن فعالیت کلیسای جامع اچمیادزین این محدودیت‌ها به اوج خود رسید و این محدودیت‌ها باعث شد که ارمنیان به کلیسای زیرزمینی روی بیاورند.[۲]
در سال ۱۹۳۷ میلادی استالین آناستاس میکویان به همراه گئورگی مالنکوف و لاورنتی بریا با یک لیست ۳۰۰ نفری به ایروان برای نظارت بر انحلال حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی) که بیشتر اعضاء آنان از بلشویک‌های قدیمی بودند اعزام شدند؛ بسیاری از رهبران آن حزب قربانی پاکسازی بزرگ شدند. آناستاس میکویان کوشش بسیاری برای آزادی آنان کرد ولی خود او هم توسط دولت به همراه صدها نفر دیگر دستگیر و روانه زندان شدند.[۳]
همچنین دیگر اقلیت‌های قومی که در اتحاد جماهیر شوروی در دوران استالین زندگی می‌کردند، قربانی پاکسازی بزرگ شدند. در سال ۱۹۳۶ میلادی، لاورنتی بریا و استالین، ده‌ها هزار نفر از ارمنیان را به بهانه‌های مختلف اعدام یا به سیبری تبعید کردند؛ آن دو در تلاش بودند که جمعیت ارمنستان را به زیر ۷۰۰٬۰۰۰ نفر برساند تا بهانه‌ای شود تا ارمنستان را به گرجستان ضمیمه (الحاق) کنند.[۲]
قربانیان ارمنی در پاکسازی بزرگ
[ویرایش]| ردیف | تاریخ اعدام و محل | اشخاص | عکس | شغل - سمت |
|---|---|---|---|---|
| ۲۸ مارس ۱۹۳۱ | هوهانس هاخوردیان |  |
سیاستمدار | |
| ۹ ژوئیه ۱۹۳۶ [۴] در تفلیس[۴] | آغاسی خانجیان |  |
دبیر اول حزب کمونیست ارمنستان ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۶ میلادی | |
| ۲۵ اوت ۱۹۳۶[۵] در مسکو[۵] |
واغارشاک تر-واهانیان |  |
انقلابی بلشویک | |
| ۱۹۳۷ | ژرژ آقابکوف |  |
سیاستمدار | |
| ۲۷ ژوئن ۱۹۳۷ | آمادونی وارتاپتیان | سیاستمدار | ||
| ژوئیه ۱۹۳۷[۶] | آکسل باکونتس |  |
شاعر | |
| ۲۱ اوت ۱۹۳۷[۷] | ساهاک در-گابریلیان |  |
انقلابی بلشویک | |
| سپتامبر ۱۹۳۷[۸] | سارگیس کاسیان | انقلابی بلشویک - سیاستمدار[۹] | ||
| ۱۰ سپتامبر ۱۹۳۷ | هایک هوسپیان | فرد نظامی و سیاستمدار | ||
| ۲۰ سپتامبر ۱۹۳۷[۱۰] | لوون کاراخان |  |
انقلابی بلشویک | |
| ۲۲ نوامبر ۱۹۳۷[۱۱] | مُوْسِس سیلیکیان |  |
نظامی - ژنرال | |
| ۲۷ نوامبر ۱۹۳۷ در ایروان[۱۲] |
یقیشه چارنتس |  |
شاعر و فعال مدنی[۱۳] | |
| ۲۷ نوامبر ۱۹۳۷[۱۴] | روبن روبنوف | سیاستمدار | ||
| ۱۰ دسامبر ۱۹۳۷[۱۵] | کریستاپور آراراتیان |  |
نظامی - ژنرال | |
| ۱۱ دسامبر ۱۹۳۷ در مسکو[۱۶] |
هایک بژیشکیان |  |
نظامی - ژنرال | |
| ۱۹۳۷ میلادی | سارگیس لوکاشیان |  |
سیاستمدار | |
| ۱۹۳۸ | آبراهام گولویان | سیاستمدار | ||
| ۱۹۳۸ | مکرتیچ غارداشیان | پزشک و سیاستمدار | ||
| ۱۹ مارس ۱۹۳۸[۱۷] | آشخاربک کالانتار | باستان‌شناس | ||
| ۶ آوریل ۱۹۳۸[۱۸] | خورن یکم |  |
جاثلیق اعظم ارمنیان | |
| ۲۱ آوریل ۱۹۳۸[۱۹] | سورن شادونتس |  |
سیاستمدار | |
| ۲۱ آوریل ۱۹۳۸ | هایکاز کوستانیان | .jpg) |
سیاستمدار | |
| ۱۸ ژوئیه ۱۹۳۸[۲۰][۲۱] | واهان توتوونتس | نویسنده | ||
| ۱ اوت ۱۹۳۸[۲۲] | آلکساندر بکزادیان |  |
سیاستمدار | |
| ۱۹۳۸ میلادی[۲۳] | هوهانس کاچازنونی |  |
اولین نخست‌وزیر اولین جمهوری ارمنستان | |
| ۲۶ فوریه ۱۹۳۹[۲۴][۲۵] | لوون میرزویان |  |
سیاستمدار | |
| ۲۲ دسامبر ۱۹۴۱ | هاکوب هوهانیسیان | بیوشیمی‌دان و شیمی‌دان | ||
| ۱۹۴۳ میلادی[۲۶] | زابل یسایان |  |
استاد ادبیات، رمان‌نویس و مترجم |
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ Matossian. Impact of Soviet Policies, pp. 150, 194.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Bauer-Manndorff, Elisabeth (1981). Armenia: Past and Present. New York: Armenian Prelacy, p. 178.
- ↑ Tucker, Robert (1992). Stalin in Power: The Revolution from Above, 1928-1941. New York: W.W. Norton & Company. pp. 488–489. ISBN 0-393-30869-3.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Adalian 2010, p. 383.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "Советские правители Армении". Noev Kovcheg. February 2009. Archived from the original on 13 March 2019. Retrieved 14 September 2013.
- ↑ Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500-1920: With an Introductory History. Detroit: Wayne State Univ. Press. p. 302. ISBN 978-0-8143-2747-0.
- ↑ "Армяне в «деле Лаврентия Берия»". Noev Kovcheg. October 2009. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ Studies on the Soviet Union, Volumes 6-7, Institute for the Study of the USSR. , 1966, p. 76
- ↑ Adalian 2010, p. 374.
- ↑ Rogovin, Vadim (2009). Stalin's Terror of 1937-1938: Political Genocide in the USSR. Oak Park, MI: Mehring Books. p. 112. ISBN 978-1-893638-04-4.
- ↑ http://hpj.asj-oa.am/5798/
- ↑ Nichanian, Marc (2002). Writers of Disaster: Armenian Literature in the Twentieth Century, Volume 1. Princeton, NJ: Gomidas Institute. p. 2. ISBN 978-1-903656-09-9.
- ↑ Coene, Frederik (2010). The Caucasus: an introduction. London: Routledge. p. 204. ISBN 978-0-415-48660-6.
- ↑ Реабилитация--как это было: Март 1953-февраль 1956 Андрей АртизовМеждунар. фонд "Демократия", 2000 p. 181
- ↑ "Отечество и честь Христофора Араратова". Novoye Vremya. 14 January 2012. Archived from the original on 18 November 2015. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ http://lists.memo.ru/d7/f487.htm Memorial (society)
- ↑ Ter Minassian, Taline (2007). Erevan: la construction d'une capitale à l'époque soviétique (به فرانسوی). Rennes: Presses universitaires de Rennes. p. 44. ISBN 2753503699.
- ↑ Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. p. 179. ISBN 978-1-4039-7467-9.
- ↑ "Шадунц Сурен Константинович". Sakharov Center. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ "Vahan Totovents". writers.am. Archived from the original on 29 March 2019. Retrieved 21 September 2013.
- ↑ "1938 թ. այս օրը վախճանվեց հայ արձակագիր, դրամատուրգ և բանաստեղծ Վահան Թոթովենցը". 1in.am (به ارمنی). 18 July 2012. Archived from the original on 27 September 2013. Retrieved 21 September 2013.
- ↑ "1937 К 75-летию великого террора". Kommersant. 19 November 2012. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ Walker 1990, p. 424.
- ↑ "Мирзоян Левон Исаевич". Sakharov Center. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ "Мирзоян Левон Исаевич". دانشنامه بزرگ شوروی. Retrieved 25 September 2013.
- ↑ Ruth Bedevian. "Zabel Yessayan Biography". Armenianhouse. Retrieved 10 October 2011.
منابع
[ویرایش]- Manoukian, A.S. "Հայաստանի հասարակական-քաղաքական գործիչները ստալինյան բռնությունների տարիներին [Armenian public-political figures in the years of Stalin repressions]". Lraber Hasarakakan Gitutyunneri (به ارمنی) (1): 27–41. Archived from the original on 24 February 2021. Retrieved 17 November 2015.
- Walker, Christopher J. (1990). The Survival of a Nation. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-04944-7. Archived from the original on 13 July 2012.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link) - Adalian, Rouben Paul (2010). Historical dictionary of Armenia. Lanham, MD: Scarecrow Press. p. 239. ISBN 978-0-8108-7450-3. Charents was rehabilitated in a speech given by Anastas Mikoyan in Yerevan on 11 March 1954, in a presage of the political and cultural thaw that followed the death of Stalin a year earlier and anticipating the Khrushchev speech announcing de-Stalinization a year earlier.