فهرست کلانشهرهای ایران
کشور ایران دارای ۱۹ کلانشهر است که شامل ۹ کلانشهر رسمی و ۱۰ کلانشهر غیررسمی می‌باشد. در ایران، شهرهایی که بالای یک میلیون جمعیت دارند کلانشهر شناخته می‌شوند.[۱] فهرست این کلان‌شهرها همراه با جمعیت آن‌ها به شرح زیر است:[۲][۳][۴][۵][۶][۷]
بر اساس مصوبۀ هیأت وزیران مؤرخۀ ۱۷ آبان ۱۳۹۶ سمت شهرداری کلانشهرهای بالای ۱ میلیون نفر «مدیریت سیاسی» محسوب شده و با مقامات موضوع بند (ه) ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری همتراز شده‌است. این بدین معنی‌ست که شهرداری کلانشهرهای بالای ۱ میلیون نفر جمعیت همتراز با «معاون وزیر» هستند.[۸]
کلانشهرهای ایران
ابهام در تعریف کلانشهر
در تعریف بین‌المللی کلانشهر که توسط سازمان ملل متحد آورده شده کلانشهر یا مادر شهر به شهرهایی گفته می‌شود که بیش از ۴ میلیون نفر جمعیت داشته باشند. از این رو از دیدگاه تعریف بین‌المللی در ایران تنها شهر تهران به عنوان کلانشهر شناخته می‌شود. درعین حال همان‌طور که تعریف مفهوم شهر در کشورهای مختلف متفاوت می‌باشد، تقسیم‌بندی انواع شهرها نیز برحسب سطح فعالیت‌ها، میزان جمعیت پذیری و حوزه نفوذ شهر در کشورهای گوناگون با یکدیگر یکسان نیست.[۱۷] اما در ادبیات رایج کشور ایران اصطلاح کلانشهر معادل مادرشهر (متروپلیس) است و به شهرهایی اطلاق می‌شود که حداقل یک میلیون نفر جمعیت داشته و واجد مرکزیتی اقتصادی - سیاسی که در مقیاس ناحیه‌ای یا ملی از موقعیتی مرکزی برخوردار باشد.[۱۸] تعریف کلانشهر در سال ۱۳۸۷ توسط محمد سعیدی‌کیا وزیر وقت مسکن و شهرسازی در شورای عالی شهرسازی و معماری اصلاح شد و طبق آن شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفر کلانشهر محسوب می‌شوند.[۱۹] به دلیل نداشتن تعریف حقوقی واحد از کلانشهر در ایران فقط شهرهای بالای یک میلیون نفر می‌توانند از مزایای قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. با تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری شهرهای زیر یک میلیون نفر می‌توانند به صورت قانونی و رسمی کلانشهر شوند اما نمی‌توانند از قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. اکنون شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه به صورت رسمی کلانشهر محسوب می‌شوند.[۲۰]
جستارهای وابسته
یادداشت‌ها
- ↑ به موجب مصوبه دولت و شورای عالی شهرسازی، نقاط جمعیتی کرهرود و سنجان به شهر اراک الحاق شدند. جمعیت جدید حاصل از جمعیت سه شهر اراک، سنجان و کرهرود است
پانویس
- ↑ «کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». شبکه ایران. ۱۳ شهریور ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وبگاه رسمی مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۸۹.
- ↑ «کلانشهرهای ایران». پرتال کلانشهرهای ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۸۹.
- ↑ «کرمان کلانشهر شد». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «اراک به جمع کلانشهرهای کشور پیوست». روزنامه خراسان. ۳ بهمن ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۱.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ [www.sko.ir/Sarshomari1390/Shahrhaye_IRAN.xls «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰»] مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران). ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. - ↑ خبرگزاری سازمان تبلیغات اسلامی (مهرنیوز): تصویب همترازی شهرداران برخی کلان‌شهرها با مقامات ارشد کشور، نوشته‌شده در ۲۷ آبان ۱۳۹۶؛ بازدید در ۱ دی ۱۴۰۳.
- ↑ ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ «پورتال کلانشهرهای ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
- ↑ «پورتال شهرداری مشهد» (PDF).[پیوند مرده]
- ↑ «دیوان عدالت اداری حکم منتفی شدن الحاق خوراسگان به اصفهان را لغو کرد». ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران). ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
- ↑ شهرداری اصفهان (آبان ۱۳۹۲). «آمارنامه اصفهان ۱۳۹۱، فصل دوم: جمعیت» (PDF). شهرداری اصفهان. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
- ↑ ایسنا. «کرمانشاه کلانشهر شد».
- ↑ «مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص الحاق نقاط جمعیتی سنجان و کرهرود به شهر اراک». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۹ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «اراک کلانشهر شد/ قطار اراک ـ مشهد روزانه می‌شود». فارس نیوز. ۱۲ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
- ↑ «شهر ساری کلانشهر شد - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۹.
- ↑ «کلانشهر ایرانی در ابهام». پایگاه اطلاع‌رسانی معماری و شهرسازی ایران. ۳ آذر ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۳. از پارامتر ناشناخته
|تاریخ پیوند=صرف‌نظر شد (کمک); بیش از یک پارامتر|نشانی=و|پیوند=داده‌شده است (کمک) - ↑ «کلانشهر:منطقه کلانشهری:مادرشهر:مگاسیتی:منظومه شهری». سایت مرجع مدیریت شهری. ۷ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «تعریف کلانشهر در شورای عالی شهرسازی اصلاح شد». شبکه اطلاع‌رسانی ساختمان ایران. ۲۵ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۳. از پارامتر ناشناخته
|تاریخ پیوند=صرف‌نظر شد (کمک); بیش از یک پارامتر|نشانی=و|پیوند=داده‌شده است (کمک) - ↑ ناصری، یوسف (۲۰۱۳-۰۹-۰۴). «روزنامه ایران92/6/13: کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۱۰.
منابع
- مرکز آمار ایران
- وبگاه کلانشهرهای ایران
- روزنامهٔ ایران
- «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
- کلانشهر شدن اراک به تصویب رسید - ایسنا
- همدان کلانشهر شد - جام جم آنلاین ۱۹ مرداد ۱۳۸۸
- بندرعباس به جمع کلانشهرهای ایران پیوست-خبرگزاری موج-۱بهمن ۱۳۹۸
| جمعیت بالای چهار میلیون نفر |  | |
|---|---|---|
| جمعیت بالای یک میلیون نفر | ||
| جمعیت بالای پانصدهزار نفر | ||
| مرتبط | ||