عملیاتهای منتسب به اسرائیل در ایران
عملیاتهای منتسب به اسرائیل در ایران، فهرستی است از عملیاتهای خرابکارانه شکل گرفته در ایران که در افکار عمومی یا گفتار مقامات ایرانی به اسرائیل نسبت داده شده است. اسرائیل مسئولیت بسیاری از این عملیاتها را به صورت رسمی قبول نکرده است.[۱] مقامات اسرائیل همواره خود را در مواجه با جمهوری اسلامی ایران و عقاید مورد تبلیغ آنها معرفی کردهاند[۲]
مسئولیت عملیاتها[ویرایش]
اسرائیل به ندرت زیر بار مسئولیت اینگونه اقدامها رفته است. با این حال، پیچیدگی بسیاری از عملیاتها، نیازمند ماهها و سالها برنامهریزی، پشتیبانی لجستیک و مالی و از همه مهمتر شبکهای گسترده از جاسوسان، مأموران امنیتی و تیمهای ضربت بوده است. موضوعی که گمانهزنی دربارهٔ حضور یک دولت پشت این حملات را تقویت میکند. به گزارش بیبیسی تنها موردی که در سالهای اخیر اسرائیل مسئولیت آن را به عهده گرفته سرقت «اسناد برنامه هستهای ایران» از مرکزی در تهران بود.[۱]
از نظر بینالمللی[ویرایش]
رونن برگمن، روزنامهنگار در امور نظامی-امنیتی، اسرائیل را در پشت پرده عملیاتهای بسیاری در ایران از جمله ترور دانشمندان هستهای میداند. برخی از رسانههای آمریکایی اما این ترورها را با حمایت اسرائیل و به دست سازمان مجاهدین خلق میدانند. به عقیده این روزنامهنگار از سال ۲۰۱۷ اسرائیل روی سیاست تهاجمیتر علیه ایران حساب باز کرده است.[۱]
ادوارد اسنودن، کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، در مصاحبهای با اشپیگل دربارهٔ بدافزار استاکسنت گفته بود که آمریکا با همکاری اسرائیل این بدافزار را تولید و به تأسیسات هستهای ایران وارد کرده بود. برخی رسانههای آمریکایی میگویند با دستور باراک اوباما از یکسال قبل از توافق هستهای ایران با آمریکا، عملیاتهای خرابکارانه در ایران، متوقف شده است.[۱]
از نظر مقامات جمهوری اسلامی ایران[ویرایش]
تلویزیون ایران با پخش مستندهای تهیه شده از بازداشت شدگان پس از برخی ترورها و عملیاتها در ایران، مسئولیت این عملیات را سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل معرفی کرده است. اعترافاتی که به اعترافهای تحت فشار مشهور شده است.[۱]
از نظر مقامات اسرائیل[ویرایش]
مقامات اسرائیل به فعالیتهای خرابکارانه در ایران اذعان دارند اما همه این فعالیتها را مربوط به خود نمیدانند. بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل در جریان مصاحبهای با یک شبکه رادیویی کشورش، گفت: «اینطور نیست که هر حادثهای که در ایران روی میدهد لزوماً ارتباطی با ما داشته باشد.»[۳] مقامات اسرائیلی عموماً از پاسخ دربارهٔ نقششان در حملات صورت گرفته در ایران، طفره میروند و آن را تکذیب یا تأیید نمیکنند.[۴] یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، از نفوذ در قلب تهران خبر داده است.[۵]
فهرست عملیاتها[ویرایش]
ردیف | تاریخ | عملیات | نتیجه | مسئولیت |
---|---|---|---|---|
۱ | ۱۳۸۵ | ترور اردشیر حسینپور | ترور اردشیر حسینپور دانشمند هستهای ایران از طریق مسمویت رادیواکتیو[۶] | |
۲ | ۱۳۸۶ | انفجار در پارچین[۱] | ||
۳ | ۱۳۸۸ | ترور مسعود علیمحمدی[۱] | یکی از مجریان ترور، توسط نیروهای جمهوری اسلامی بازداشت و به همکاری با اسرائیل اعتراف کرد.[۷] | |
۴ | ۱۳۸۹ | ترور فریدون عباسی[۱] | ||
۵ | ۱۳۸۹ | ترور مجید شهریاری[۱] | مجید شهریاری از دانشمندان هستهای ایران بود که با نصب بمب بر روی ماشینش ترور شد.[۷] | |
۶ | ۱۳۸۹ | ورود استاکسنت به به تاسیسات هستهای ایران در بوشهر[۱] | این بدافزار هیچ ضربه اساسی به تأسیسات هستهای ایران وارد نکرد و منجر به معیوب شدن تعدادی از سانترفیوژهای ایران شد.[۱] | مجله تایمز به نقل از یک مقام امنیتی دست داشتن اسرائیل در این عملیات را اعلام کرد اما ایران آن را یک حادثه دانست.[۱] |
۷ | ۱۳۹۰ | ترور داریوش رضایینژاد[۱] | ||
۸ | ۱۳۹۰ | ترور مصطفی احمدی روشن[۱] | ||
۹ | ۱۳۹۰ | انفجار در زاغه مهمات سپاه پاسداران در شهرستان ملارد[۱] | بر اثر این انفجار ۱۷ نفر از جمله حسین تهرانی مقدم (پدر صنعت موشکی ایران) کشته شدند.[۱] | |
۱۰ | ۱۳۹۵ | آتشسوزیهای ایران در ۱۳۹۵[۱] | پانزده آتشسوزی در تأسیسات پتروشیمی ایران در سال ۱۳۹۵ شکل گرفت که تلفات مالی و جانی داشت.[۱] | مقامات ایرانی وجود ویروس در این پالایشگاهها را تأیید و آمریکا و اسرائیل را مسئول آن معرفی کردند.[۱] |
۱۱ | ۱۳۹۷ | حملات سایبری به تأسیسات ارتباطی[۱] | حمله به تأسیسات وزارت ارتباطات ایران با بدافزار توسعه یافته استاکسنت[۱] | مقامات ایران از نقش اسرائیل خبر دادند[۱] |
۱۲ | ۱۳۹۹ | آتشسوزیها و انفجارهای ایران در ۱۳۹۹[۱] | چندین انفجار در تأسیسات نظامی و صنعتی ایران از جمله تأسیسات هستهای نطنز[۱] | گروهی با عنوان یوزپلنگان وطن مسئولیت برخی از این حملات را قبول کردند اما برخی تحلیلگران از نقش اسرائیل خبر دادهاند.[۱] |
۱۳ | ۱۳۹۹ | حمله سایبری به بندر رجایی در ایران[۸] | حمله سایبری به بندر رجایی با اخلال در روند عادی این بندر مواجه شد.[۸] | مقامات امنیتی اسرائیل و همینطور مقامات ایران، این حمله سایبری را کار اسرائیل دانستهاند.[۸] |
۱۴ | ۱۳۹۹ | ترور ابومحمد المصری[۱] | ترور ابومحمد المصری نفر دوم القاعده به همراه دخترش در تهران[۱] | آسوشیتدپرس مدعی شد که این ترور با همکاری آمریکا و اسرائیل انجام شده است.[۱] |
۱۵ | ۱۳۹۹ | ترور محسن فخریزاده[۱] | ترور محسن فخریزاده از دانشمندان هستهای ایران[۱] | مقامات ایرانی اسرائیل مسئول مستقیم این ترور معرفی کردند و قول به انتقام دادند. نیویورک تایمز به نقل از سه مقام امنیتی این ادعا را تأیید کرد.[۱] |
۱۶ | ۱۴۰۱ | حسن صیادخدایی[۹] | ترور حسن صیادخدایی به ضرب ۵ گلوله در تهران[۹] | روزنامه نیویورک تایمز و خبرگزاری سیانان فاش کردند که این ترور برعهده اسرائیل بوده است.[۹] |
۱۷ | ۱۴۰۲ | ربایش یوسف شهبازی عباسعلیلو[۱۰] | ربایش یوسف شهبازی عباسعلیلو از ایران و انتقال به اسرائیل[۱۰] | خبر این ربایش را یکی از مقامات موساد منتشر کرده است.[۱۰] |
۱۸ | ۱۴۰۲ | انفجار در کرمان[۱۱] | انفجار دو عامل انتحاری در سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان که منجر به مرگ ۹۵ نفر شد[۱۲] | مقامات ایرانی در ابتدا اسرائیل را مسئول این حمله معرفی کردند، اسرائیل دست داشتن در این حمله را تکذیب کرد و یک روز بعد، داعش مسئولیت این انفجار را پذیرفت.[۱۲][۱۳] |
پیامدها[ویرایش]
مقامات ایران بارها خبرهایی از دستگیری جاسوسهای اسرائیلی در ایران را منتشر کردهاند.[۱۴][۱۵]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ ۱٫۱۴ ۱٫۱۵ ۱٫۱۶ ۱٫۱۷ ۱٫۱۸ ۱٫۱۹ ۱٫۲۰ ۱٫۲۱ ۱٫۲۲ ۱٫۲۳ ۱٫۲۴ ۱٫۲۵ ۱٫۲۶ ۱٫۲۷ ۱٫۲۸ ۱٫۲۹ ۱٫۳۰ «نگاهی به عملیاتهای منتسب به اسرائیل در ایران». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «وزیر خارجه جدید اسرائیل: ما در متن جنگ جهانی سوم علیه ایران و اسلام رادیکال هستیم». euronews. ۲۰۲۴-۰۱-۰۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «اسرائیل میگوید «لزوماً» در پشت هر حادثهای در سایتهای هستهای ایران نیست». euronews. ۲۰۲۰-۰۷-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «انفجار در تأسیسات هستهای نطنز؛ احتمال حمله سایبری قوت گرفت». euronews. ۲۰۲۰-۰۷-۰۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «روسای جدید و پیشین موساد: به قلب ایران نفوذ کردیم؛ ایران برنامه سلاح کشتار جمعی دارد». euronews. ۲۰۲۱-۰۶-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ Bergman، Ronen؛ Fassihi، Farnaz (۲۰۲۱-۰۹-۱۸). «دانشمند و ربات قاتل مجهز به هوش مصنوعی و کنترل از راه دور». The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Bergman، Ronen؛ Fassihi، Farnaz (۲۰۲۱-۰۹-۱۸). «دانشمند و ربات قاتل مجهز به هوش مصنوعی و کنترل از راه دور». The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ «حمله سایبری اسرائیل به بندر رجایی؛ فرضیهسازی با کنارک و محموله بنزین». euronews. ۲۰۲۰-۰۵-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ «سیانان به نقل از منابع اطلاعاتی آمریکا: اسرائیل در ترور صیاد خدایی دست داشت». euronews. ۲۰۲۲-۰۶-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ TABNAK، تابناک | (۱۴۰۲/۰۴/۰۹–۰۹:۴۹). «موساد: مغز متفکر عملیات علیه اسرائیل از ایران ربوده شد». fa. دریافتشده در 2024-01-14. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «داعش مسئولیت انفجارهای مرگبار کرمان را برعهده گرفت». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۱-۰۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «دو انفجار پیاپی در مراسم سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان دستکم ۹۵ کشته و ۲۱۱ زخمی برجای گذاشت». euronews. ۲۰۲۴-۰۱-۰۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «داعش مسئولیت انفجارهای مرگبار کرمان را برعهده گرفت». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۱-۰۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «وزارت اطلاعات ایران ۳ نفر را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل بازداشت کرد». euronews. ۲۰۲۲-۰۴-۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «بازداشت دهها کارمند وزارت دفاع».