سپرمار
سپرمار (انگلیسی: Asp) یا کفچه‌مار مصری به مارهای زهرآگین دلتای نیل گفته می‌شود.[۱] واژه Asp در واقع واژهٔ انگلیسی‌سازی‌شدهٔ aspis است که در زبان یونانی قدیم به معنای گرزه‌مار (افعی) است.[۲] برخی معتقدند که این واژه یونانی در واقع اشاره‌ای به کبرای مصری است.[۳]
در سرتاسر تاریخ باستانی مصر رومی، سپرمار نشانی از «پادشاهی» بوده‌است.[۴] در مصر باستان و یونان باستان نیز، از زهر بسیار قوی آن برای کشتن محکومانی که شایستگی مرگ با روشی آبرومندانه‌تر از روش‌های عادی اعدام داشتند، استفاده می‌شد.
در افسانه‌های قدیمی پرسئوس پس از کشتن مدوسا، با اسفاده از پوتین‌های بالدارش، سر بریده‌شده وی را نزد پولیدکتس برد، اما حین حرکت بر فراز آسمان مصر، هرجا که قطره‌های خون از سر بریده‌شده به روی زمین می‌ریخت، سپرمارها و اژدهای دوسر به تعداد فراوان ایجاد می‌شد.[۵]
بنا به گفتهٔ پلوتارک، کلئوپاترا تمامی زهرهای کشنده را بر روی محکومان آزمایش کرده بود و به این نتیجه رسیده بود که مرگ با زهر سپرمار، راحت‌ترین روش مرگ بود، چرا که سم آن باعث احساس سنگینی و خواب‌آلودگی می‌شد، بدون آنکه اسپاسم‌های دردناک ایجاد کند.
شهرت سپرمار بیشتر به‌خاطر نقش آن در خودکشی کلئوپاترا به‌دنبال خودکشی مارک آنتونی (همسرش) با افتادن رویِ شمشیر خود بود؛ چرا که به‌دروغ به مارک آنتونی خبر داده بودند که کلئوپاترا خودش را کشته‌است.[۶] البته برخی دیگر می‌گویند که مار مورد نظر افعی شاخدار بیابانی بوده‌است.[۳][۷] در سال ۲۰۱۰ تاریخ‌نکار آلمانی «کریستف شافر» به‌همراه سم‌شناس آلمانی «دیتریش مبس» پس از انجام پژوهش‌ها و بررسی‌های گسترده و دقیق به نتیجه رسیدند که گرچه کلئوپاترا وسوسه شده بود که با سم سپرمار خودش را بکشد، اما در واقع از معجونی از شوکران زهرآلود، اقونیطون و تریاک برای خودکشی استفاده کرده بود.[۸]
با تمام این تفاسیر، عقیدهٔ خودکشی با زهر سپرمار به طرز لاینفکی به کلئوپاترا گره خورده‌است و ویلیام شکسپیر آنرا در نمایشنامهٔ آنتونیوس و کلئوپاترا جاودانه ساخته‌است. اتلو نیز برای بیان تنفرش از دزدمونا در نمایشنامهٔ اتلو، او را فردی «با زبانی سرشار از زهر سپرمار» توصیف می‌کند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Shorter Oxford English Dictionary. Oxford, UK: Oxford University Press. 2007. ISBN 978-0199206872.
- ↑ Gotch AF. 1986. Reptiles – Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. 176 pp. شابک ۰−۷۱۳۷−۱۷۰۴−۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Schneemann, M.; R. Cathomas; S.T. Laidlaw; A.M. El Nahas; R.D.G. Theakston; D.A. Warrell (August 2004). "Life-threatening envenoming by the Saharan horned viper (Cerastes cerastes) causing micro-angiopathic haemolysis, coagulopathy and acute renal failure: clinical cases and review" (PDF). QJM: An International Journal of Medicine. 97 (11): 717–27. doi:10.1093/qjmed/hch118. PMID 15496528. Retrieved 2009-09-04.
Whether Cleopatra used a snake as the instrument of her suicide has been long debated. Some favour the idea that she chose C. cerastes, but its venom is sufficiently potent, rapid and reliable. A more plausible candidate is the Egyptian cobra or 'asp' (Naja haje)
- ↑ "Battle of Actium (31 B.C.)." The Greenhaven Encyclopedia of Ancient Greece. Don Nardo. Ed. Robert B. Kebric. Detroit: Greenhaven Press, 2007. 71-72. World History in Context. Web. 30 Mar. 2016.\
- ↑ Lucan, Pharisaical, (c.61-65), trans. Robert Graves, book IX
- ↑ Crawford, Amy (April 1, 2007). "Who Was Cleopatra? Mythology, propaganda, Liz Taylor and the real Queen of the Nile". Smithsonian.com. Retrieved 4 September 2009.
- ↑ Kinghorn, A. M. (March 1994). "'All joy o' the worm' or, death by asp or asps unknown in act v of Antony and Cleopatra". English Studies. 75 (2): 104–9. doi:10.1080/00138389408598902.
The venomous reptile commonly known today as 'Cleopatra's asp' is a Cobra (Cerastes cornutus)
- ↑ Melissa Gray (2010-06-30). "Poison, not snake, killed Cleopatra, scholar says - Cleopatra died a quiet and pain free death, historian alleges". CNN. Archived from the original on 2012-09-12. Retrieved 2012-04-13.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Asp (reptile)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۰.
