زبان‌های آمریکای میانه
زبان‌های آمریکای میانه به زبان‌های بومی منطقه فرهنگی آمریکای میانه گفته می‌شود که جنوب مکزیک، تمام گواتمالا و بلیز و مناطقی از هندوراس و السالوادور و نیکاراگوئه را در بر می‌گیرد. این منطقه با تنوع زبانی گسترده‌ای حاوی چند صد زبان مختلف و هفت خانواده اصلی زبانی است. آمریکای میانه همچنین منطقه‌ای با واپخشی زبانی بالا است و تعامل طولانی مدت بین سخنرانان زبان‌های مختلف طی چندین هزار سال منجر به همگرایی برخی از صفات زبانی در خانواده‌های مختلف زبانی شده‌است. ناحیه همگرایی زبانی آمریکای میانه معمولاً به عنوان منطقه زبانی آمریکای میانه شناخته می‌شود.
زبان‌های آمریکای میانه از جمله اولین زبان‌های دارای سنت‌های مستقل نوشتن هستند. قدیمی‌ترین متون این زبان‌ها مربوط به تقریباً ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح (یعنی اولمک و زاپوتک) هستند، اگرچه بیشتر متون بومی (مانند متون مایایی) مربوط به ۶۰۰ تا ۹۰۰ م. هستند. در پی ورود اسپانیایی‌ها در قرن شانزدهم و ادامه آن تا قرن نوزدهم، بیشتر زبان‌های آمریکای میانه با خط لاتین نوشته می‌شوند.
زبان‌ها
[ویرایش]زبان‌های آمریکای میانه به ۶ خانواده بزرگ مایایی، اتو-مانگویین، میکسه-زوکیایی، توتوناکی، یوتو-آزتک و چیبچی و همچنین چند خانواده کوچک‌تر و زبان منزوی همانند پورپچا، هواوه، تکیستلاتک و میسومالپی تقسیم می‌شوند. در میان این خانواده‌ها، اتو-مانگویین و مایایی هر کدام با بیش از یک میلیون نفر سخنگو، دارای بیشترین تعداد سخنگویان هستند. بسیاری از زبان‌های آمریکای میانه امروز در معرض انقراض یا منقرض‌شده هستند، اما برخی دیگر، از جمله مایایی، ناهواتل، میکستک و زاپوتک، دارای چند صد هزار سخنگو هستند و زنده می‌مانند.
نقشه پراکندگی کنونی
[ویرایش]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mesoamerican languages». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۲۰.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- Mesoamerican Languages Project at the University of Texas
- FAMSI – Mesoamerican Language Texts Digitization Project
- Project for the Documentation of the Languages of Mesoamerica
- Online PDF descriptions of Mesoamerican indigenous languages at the Archivo de Lenguas Indigenas de Mexico (به اسپانیایی)
- Corpus of Maya Hieroglyphic Inscriptions Program at the Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, Harvard University بایگانی‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
- Corpus of Maya Hieroglyphic Inscriptions, Volumes 1–9. Published by the Peabody Museum Press and distributed by Harvard University Press