دولت های چپگرای ایرانی

دولت های چپگرای ایرانی، دولت هایی بودند که روئسای آنها صراحتاً رویه های اقتصادی تقویت کننده بخش عمومی و محدود کننده بخش خصوصی را جهت کاهش اختلافات طبقاتی و حمایت از طبقه کارگر، ترویج و پیگیری می‌کردند. برخی از روئسای این دولت ها مانند میرحسین موسوی، علاوه بر سیاست‌گذاری چپگرایانه، سابقه عضویت در احزاب سوسیالیست را نیز داشنه اند و برخی دیگر مانند شاپور بختیار، علناً دولت خود را دولت سوسیال دموکرات نامیده بودند.»

در دوران پهلوی

دولت مصدق

در دوران پهلوی، دولت مصدق، به عنوان اولین دولت مرکزی چپگرا و سوسیال دموکرات سکولار در تاریخ ایران نیز شناخته می‌شوند. علاوه بر آنکه گروه های چپ اغلب از مصدق پشتیبانی می‌کردند، خود مصدق نیز به سیاست های کارگری و ضد سرمایه داری اشارتی کرده بود:«من به تمام مقرراتی که حمایت از رنجبر می کند، معتقدم . من غیر از حمایت از این طبقه مرامی ندارم و نمی خواهم کارگر به نفع سرمایه دار زبون و بیچاره شود»

دولت بختیار

دولت بختیار یکی دیگر از دولت هایی بود که مانند دولت مصدق برخاسته از جریان نهضت ملی بود، این دولت بار ها توسط خود بختیار و مفسران سیاسی، یک دولت چپگرای سوسیال دموکرات نامگذاری شد. او گفته بود که همیشه پیرو این (تز) می باشد که اصولاً رژیم سرمایه داری به معنی استعمار و استثمار است.

در دوران جمهوری اسلامی

دولت موسوی

موسوی پیش از نخست وزیری، با گروه‌های چپ اسلامی مانند نهضت خداپرستان سوسیالیست نزدیکی داشت و از جمله کسانی بود که در جلسه‌های سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد تهران حاضر می‌شد. او از جمله افرادی بود که در تأسیس جنبش مسلمانان مبارز که جریانی چپگرا بود با حبیب‌الله پیمان که از سوسیالیست های مشهور مسلمان بود، همکاری کرد. خامنه‌ای که متعلق به جناح راست جمهوری اسلامی بود، با اجبار مجلس و روح الله خمینی مجبور شد علی‌رغم اختلاف نظرات جدی اش با موسوی، او را به عنوان نخست وزیر دولت انتخاب بکند. اختلافات موسوی و خامنه ای تا پایان دولت باقی ماندند و تقریبا تمام آنها به دلیل تمایل شدید موسوی به اقتصاد دولتی و ضدیت او با تقویت سرمایه داری و بخش خصوصی بود. خود خامنه‌ای نیز در خصوص اختلافاتش با سیاست های چپ‌گرایانه دولت موسوی کفته بود :«در دهه‌ی اول، پیشرفت را بسیاری از انقلابیون در الگوی چپ؛ چپ دهه‌ی شصت، یعنی الگوی گرایشمند به سوسیالیسم میدیدند. هر کس هم مخالفت میکرد، یک تهمتی، لکه‌ای، چیزی متوجهش میکردند. یک عده‌ای از مسئولین، دست‌اندرکاران، فعالین عرصه‌ی کار در جمهوری اسلامی، نگاهشان نگاه حاکمیت دولت و مالکیت دولت بود؛ خوب، این نگاه، نگاه غلطی بود. نگاه به پیشرفت کشور از زاویه‌ی دید تفکر شرقیِ سوسیالیستیِ چپ محسوب میشد؛ این غلط بود.»