پرش به محتوا

دولت علی امینی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دولت علی امینی

کابینه کشور شاهنشاهی ایران
نخست‌وزیر ایران
تاریخ تشکیل۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰
تاریخ انحلال۲۶ تیر ۱۳۴۱
افراد و سازمان‌ها
رئیس کشورمحمدرضا پهلوی
رئیس دولتعلی امینی
پیشینهٔ رئیس دولتسفیر ایران در آمریکا (۱۳۳۷–۱۳۳۴)
وزیر دادگستری (۱۳۳۴)
وزیر دارایی (۱۳۳۴–۱۳۳۲)
وزیر اقتصاد (۱۳۳۱–۱۳۳۰؛ ۱۳۲۹)
شمار وزیرانوزیران: ۱۳
وزیران مشاور: ۳ (آغاز) ← ۴ (پایان)
وزیران کناررفته
(درگذشت/استعفا/برکناری)		۴ وزیر (۳ استعفا، ۱ جابجایی)
شمار اعضا۱۷ وزیر + ۴ وزیر مشاور
پیشینه
پیشیندولت دوم جعفر شریف‌امامی
پسیندولت نخست اسدالله علم

علی امینی در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۰ با جانشینی جعفر شریف‌امامی با حکمی به عنوان نخست‌وزیر ایران منصوب شد.[۱] کابینه وی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ به تصویب رسید.[۲]

ترکیب‌بندی

[ویرایش]

گرچه امینی را «اشرافی ماورا»[۳] و «بسیار مستقل از کنترل شخصی سلطنت» می‌دانستند،[۴] انتصاب وزرای امور خارجه، جنگ، کشور به دستور شاه انجام شد. هر سه نمونه کارها به علاوه وزارت کشاورزی در دولت بعدی تحت اسدالله علم بدون تغییر باقی ماندند.[۵]

از همه بحث برانگیزتر، امینی سه وزارتخانه را به «اصلاح طلبان طبقه متوسط که در گذشته از نفوذ سیاسی شاه و همچنین اقدامات فاسدانه خانواده‌های دارای سرزمین انتقاد کرده بودند» داد.[۶][۷] این سه وزارتخانه وزارتخانه‌های دادگستری، کشاورزی و آموزش و پرورش بودند. نورالدین الموتی، عضو سابق حزب توده که بعداً وارد حلقه نزدیک احمد قوام شد، به عنوان وزیر دادگستری منصوب شد در حالی که وزارت کشاورزی به حسن ارسنجانی رفت که یک رادیکال و یکی دیگر از محافظان قوام بود. محمد درخشش که به عنوان رهبر اتحادیه صنفی معلمان حمایت می‌کرد هم از طرف حزب توده و هم از جبهه ملی حمایت می‌کرد، وزیر آموزش شد. علاوه بر این، وی غلامعلی فریور را به عنوان وزیر صنعت در کابینه خود گنجاند، که رهبر سابق حزب ایران (حزب وابسته به جبهه ملی) بود.[۸]

هیئت دولت

[ویرایش]
مقام نام آغاز تصدی پایان تصدی حزب سیاسی منبع
نخست‌وزیر علی امینی۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۹]
وزیران
وزیر امور خارجه حسین قدس نخعی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۱۲ فروردین ۱۳۴۱ملیون [۱۰]
 غلام‌عباس آرام۱۲ فروردین ۱۳۴۱۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۱]
وزیر بازرگانی علی‌اصغر پورهمایون*۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۳ تیر ۱۳۴۰مردم [۱۰]
 جهانگیر آموزگار۳ تیر ۱۳۴۰۵ خرداد ۱۳۴۱مستقل[۱۲]
 ابوالقاسم کاظمیه*۶ خرداد ۱۳۴۱۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۳]
وزیر بهداری عبدالحسین طبا۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۱۳ خرداد ۱۳۴۰مستقل[۱۰]
 ابراهیم ریاحی۱۳ خرداد ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۴]
وزیر پست و تلگراف و تلفن هوشنگ سمیعی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱ملیون [۱۰]
وزیر جنگ علی‌اصغر نقدی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱نظامی[۱۰]
وزیر دادگستری نورالدین الموتی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مردم [۱۰]
وزیر دارایی عبدالحسین بهنیا۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۵ خرداد ۱۳۴۱مستقل[۱۰]
 جهانگیر آموزگار۵ خرداد ۱۳۴۱۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۵]
وزیر راه جمال گنجی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مردم [۱۰]
وزیر صنایع و معادن غلامعلی فریور۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۴ دی ۱۳۴۰مستقل[۱۰]
 تقی سرلک۴ دی ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۶]
وزیر فرهنگ محمد درخشش۲۵ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۷]
وزیر کار عطاءالله خسروانی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۰]
وزیر کشاورزی حسن ارسنجانی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۰]
وزیر کشور سید محمدصادق امیرعزیزی۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱نظامی[۱۰]
وزیر گمرکات و انحصارات عبدالحسین بهنیا*اردیبهشت ۱۳۴۰؟مستقل
وزیران مشاور
وزیر مشاور در امور اقتصادی علی‌اصغر پورهمایون۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مردم [۱۰]
وزیر مشاور و معاون نخست‌وزیر هادی اشتری۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۰]
وزیر مشاور سید محسن نصر۵ خرداد ۱۳۴۱۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۵]
قائم‌مقام نخست‌وزیر در سازمان برنامه محمدعلی صفی‌اصفیا۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰۵ خرداد ۱۳۴۱مستقل[۱۰][۱۵]
معاونان نخست‌وزیر
معاون اداری علی وثوق۱۳۴۰؟مستقل
معاون محمود رجاء۱۳۴۰۱۳۴۱مستقل
معاون احمد نامدار۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل[۱۸]
رئیس اداره‌کل انتشارات و رادیو نصرت‌الله معینیان۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل
رئیس اداره‌کل هنرهای زیبای کشور مهرداد پهلبد۱ مهر ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱مستقل
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور حسن پاکروان۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰۲۶ تیر ۱۳۴۱نظامی

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Lea, David (2001), A Political Chronology of the Middle East, Psychology Press, p. 52, ISBN 978-1-85743-115-5
  2. ↑ Steinberg, S., ed. (2016), The Statesman's Year-Book 1962: The one-volume Encyclopaedia of all nations, Springer, p. 1107, ISBN 978-0-230-27091-6
  3. ↑ "Iran between two revolutions" (به انگلیسی).
  4. ↑ Lorentz, John H. (2010), "AMINI, ALI (1904–1992)", The A to Z of Iran, The A to Z Guide Series, vol. 209, Scarecrow Press, pp. 26–27, ISBN 1-4617-3191-7
  5. ↑ Afkhami, Gholam Reza (2008), The Life and Times of the Shah, University of California Press, pp. 226–27, ISBN 978-0-520-25328-5
  6. ↑ Abrahamian, Ervand (1982), Iran Between Two Revolutions, Princeton University Press, pp. 422–23, ISBN 0-691-10134-5
  7. ↑ متولی حقیقی, یوسف (2008-12-21). "دولت امینی و اصلاحات پیشنهادی آمریکا". پژوهش نامه تاریخ. 3 (9): 1–21. ISSN 1735-8221. Archived from the original on 12 May 2021. Retrieved 11 May 2021.
  8. ↑ Chubin, Shahram; Zabih, Sepehr (1974), Iran Between Two Revolutions, University of California Press, pp. 62–63, ISBN 0-691-10134-5
  9. ↑ «دکتر امینی مامور تشکیل کابینه جدید شد». اطلاعات (۱۰۴۹۶): ۱. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  10. ↑ ۱۰٫۰۰ ۱۰٫۰۱ ۱۰٫۰۲ ۱۰٫۰۳ ۱۰٫۰۴ ۱۰٫۰۵ ۱۰٫۰۶ ۱۰٫۰۷ ۱۰٫۰۸ ۱۰٫۰۹ ۱۰٫۱۰ ۱۰٫۱۱ ۱۰٫۱۲ ۱۰٫۱۳ ۱۰٫۱۴ «هیئت وزیران جدید». اطلاعات (۱۰۴۹۹): ۲۴. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  11. ↑ «وزیر جدید خارجه معرفی شد». اطلاعات (۱۰۷۶۵): ۲۰. ۱۴ فروردین ۱۳۴۱ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  12. ↑ «شرفیابی نخست‌وزیر بحضور شاهنشاه». اطلاعات (۱۰۵۳۷): ۲۴. ۴ تیر ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  13. ↑ «سرپرست وزارت بازرگانی». اطلاعات (۱۰۸۰۹): ۲۰. ۶ خرداد ۱۳۴۱ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  14. ↑ «وزیر جدید بهداری». اطلاعات (۱۰۵۱۹): ۲۴. ۱۳ خرداد ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ «وزرای جدید دارائی و مشاور بحضور شاهنشاه معرفی شدند». اطلاعات (۱۰۸۰۸): ۱ و ۱۷. ۵ خرداد ۱۳۴۱ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  16. ↑ «وزیر جدید صنایع و معادن». اطلاعات (۱۰۶۸۹): ۱. ۴ دی ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  17. ↑ «درخشش وزیر فرهنگ شد». اطلاعات (۱۰۵۰۴): ۲۴. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  18. ↑ «سخنگوی دولت». اطلاعات (۱۰۵۰۷): ۲۴. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دولت_علی_امینی&oldid=40609961»