درگاه:هخامنشیان/گوناگون
گوناگون ۱
دریک سکه ٔزر در دوره هخامنشی، با وزن ۸/۳۵ تا ۸/۴۲ گرم بودهاست. بریک طرف آن نگارهای از یک کماندار هخامنشی در حال دویدن است که کمانی در دست چپ و نیزهای در دست راست دارد. ضرب این سکه را جزو اصلاحات پولی داریوش یکم هخامنشی برشمردهاند، ولی برخی باور دارند که دریک پیش از زمان او هم ضرب میشدهاست. آنچه مسلم است اینک ضرب سکه زر از امتیازهای ویژه شاه بود. گمان میرود تاریخ نخستین ضرب سکه دریک ۵۱۴ پیش از میلاد باشد.
در زمان هخامنشیان هیچیک از ساتراپها و فرمانداران محلی حق نداشتند بدون پروانه داریوش به نام خود سکه زنند، تنها اجازه داشتند با پروانه داریوش سکهٔ نقره بزنند، چرا که ضرب سکهٔ دریک در انحصار مرکز بود.
در دورهٔ ۲۰۰ ساله پادشاهی هخامنشیان، سکههای نیم دریکی و یک چهارم دریکی نیز ضرب شدند.
گوناگون ۲
سیگلوی نام سکههای سیم زمان هخامنشی بودهاست. سیگلویها دارای نقش «کماندار پارسی»اند. این نقش در درازنای دو سده پادشاهی هخامنشیان دگرگونیهایی داشت. از آنجا که سکههای هخامنشی تاریخ ضرب ندارند از روی نشانههادیگر نقشهای مربوط به دوران هر پادشاه را تعیین کردهاند.
سیگلو ۱۰/۷۵ گرم وزن داشته و درای بیش از ٪۹۰ نقره بودهاست، هر سیگلوی برابر با ۲۰ دریک، سکه طلای دروران هخامنشی، بوده است. سکه دریک ۸/۴ گرم وزن داشته و ٪۹۸ طلایی خالص بود است. نسبت ارزش نقره و طلا به صورت ۱:۱۳/۳ بوده است.
همچنین سکه های نیم سیگلویی حدود ۵/۵ گرم وزن داشته اند.
همچنین هر سیگلوی برابر با ۷/۵ اوبولوس، سکه نقره یونانی، بوده است.
گوناگون ۳
پارسی باستان زبان رسمی هخامنشیان و قوم پارس بود که در شاخه زبانهای ایرانی از گروه زبانهای هندوایرانی خانواده زبانهای هندواروپایی قرار میگیرد. این زبان به زبان پارسی میانه تحول یافت که زبان ادبی و رسمی دوران ساسانیان بود و بعدها به زبان پارسی دری یا پارسی نو تبدیل شد. این زبان از زبان ایرانی باستان سرچشمه گرفتهاست.
پارسی باستان در کنار زبان اوستایی تنها زبانهای ایرانی دوران کهن هستند که متن یا کتیبههایی از آنها به جا مانده است. زبان پارسی باستان در جنوب غربی ایران صحبت میشدهاست و قدیمیترین متنی که از آن به جای مانده به قرن ششم پیش از میلاد مربوط میشود.
گوناگون ۴
زبان آرامی عضوی از زبانهای سامی است که بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد.
زبان آرامیها، زبان اداری امپراتوریها و حتی کاهنان بودهاست. زبان اصلی بخش عمدهای از کتابهای آسمانی دانیل و عزرا و زبان کتاب تلمود است. آرامی را زبان عیسی دانستهاند و امروزه هنوز زبان مادری اقلیتهای کوچک متعددی است. امروزه تعدادی از جوامع که بیشتر آنها آشوری هستند به زبان آرامی جدید تکلم میکنند. این زبان اکنون در حال انقراض محسوب میشود.
آرامی از خانواده زبانهای افرو آسیایی است و در میان زبانهای متعدد این خانواده از زیر شاخه سامی محسوب میشود. آرامی قسمتی از گروه زبانهای سامی شمال غرب است که همچنین شامل زبانهای کنعانی مثل زبان عبری میشود.
گوناگون ۵
زبان عیلامی زبان منقرض شده ایلامیان باستان است. این زبان در ایران دوره هخامنشی جایگاه ممتازی داشت. آخرین اثر مکتوب زبان ایلامی به سالهای حکومت اسکندر مقدونی بر ایران برمیگردد. زبان ایلامی در سال ۱۸۹۰ رمزگشایی شد. در این سال وایسباخ (F.H. Weissbach) نخستین دستور زبان آن را ارائهداد. زبان عیلامی از زبانهای پیوندی بوده است.
در دوره هخامنشی، عیلام یکی از ساتراپیهای مهم امپراتوری بود و زبان عیلامی به عنوان زبان دیوانی کاربرد داشت. از زمان داریوش یکم تا اردشیر یکم اسناد اداری تخت جمشید به عیلامی و روی الواح گلی نوشته میشد. این الواح که شمار آنها نزدیک به ۳۰۰۰۰ است، اطلاعات دقیقی از جغرافیا و مردم منطقه پارس به دست ما میدهد.
گوناگون ۶
زبان اکدی (به اکدی:lišānum akkadītum) که گاه آن را زبان بابِلی گویند یک زبان سامی (از خانواده بزرگتر زبانهای آفریقایی-آسیایی) است که در دوران باستان در میانرودان بین آشوریان و بابلیان رایج بود. اکدی نخستین زبان سامی است که برای نوشتن به کار رفت و خط نگارشی آن خط میخی است که از زبان سومری گرفته شده است.
نام زبان اکدی از شهر اکد یکی از مراکز تمدن کهن در جنوب میانرودان گرفته شده است، عنوان اکدی همچنین برای قوم و تمدن اکدی هم به کار میرود. با اینکه خط میخی از سومری وارد زبان اکدی شده است، این زبان وابستگی نزدیکی با زبان سومری ندارد.
گوناگون ۷
در دموکراسی هخامنشیان، رؤسای هفت خانوادهٔ بزرگ پارسی در سال ۵۲۲ پیش از میلاد، با کشتن گئومات مغ که به عنوان بردیا فرزند کوروش بزرگ بر تخت نشسته بود، پادشاهی را به داریوش بزرگ و خاندان هخامنشی بازگرداند.
در جریان نشستی که پس از آن برگزار شد، هوتن (اتانس) از نظام دموکراسی دفاع کرد و در نکوهش نظام حکومتی پادشاهی سخن گفت. مگابیز ضمن تایید انتقادات هوتن به نظام پادشاهی، از نظام اولیگارشی دفاع کرد. اما داریوش از نظام پادشاهی دفاع کرد، و چون نظر چهار نفر دیگر حاضر در جلسه هم موافق با داریوش بود، در نهایت نظام پادشاهی در ایران تداوم یافت.
گوناگون ۸
سنگنبشته خشایارشا در ترکیه در نزدیکی دریاچه وان ترکیه، بر فراز صخرهای و در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین و در نزدیکی یک قلعه واقع شدهاست. این سنگنبشته در اصل توسط داریوش بزرگ آمادهسازی شدهاست اما به دلایلی تکمیل نشده و خالی رها شدهاست، اما خشایارشا پسر داریوش بزرگ، در دوران زمامداری خود آن را تکمیل کرده و به یادگار گذاشتهاست. این کتیبه ۲۷ سطر و ۳ ستون دارد و از چپ به راست و به سه زبان پارسی باستان، اکدی و عیلامی نوشته شدهاست. این سنگنبشته تنها سنگنبشتهٔ هخامنشی است که در خارج از مرزهای کنونی ایران قرار دارد.
گوناگون ۹
گوناگون ۱۰
گوناگون ۱۱
گوناگون ۱۲
گوناگون ۱۳
گوناگون ۱۴
گوناگون ۱۵
گوناگون ۱۶
گوناگون ۱۷
گوناگون ۱۸
گوناگون ۱۹
گوناگون ۲۰
گوناگون ۲۱
گوناگون ۲۲
گوناگون ۲۳
گوناگون ۲۴
گوناگون ۲۵
گوناگون ۲۶
گوناگون ۲۷
گوناگون ۲۸
گوناگون ۲۹
گوناگون ۳۰
گوناگون ۳۱
گوناگون ۳۲
گوناگون ۳۳
گوناگون ۳۴
گوناگون ۳۵
گوناگون ۳۶
گوناگون ۳۷
گوناگون ۳۸
گوناگون ۳۹
گوناگون ۴۰
گوناگون ۴۱
گوناگون ۴۲
گوناگون ۴۳
گوناگون ۴۴
گوناگون ۴۵
گوناگون ۴۶
گوناگون ۴۷
گوناگون ۴۸
گوناگون ۴۹
گوناگون ۵۰
گوناگون ۵۱
گوناگون ۵۲
گوناگون ۵۳
گوناگون ۵۴
گوناگون ۵۵
گوناگون ۵۶
گوناگون ۵۷
گوناگون ۵۸
گوناگون ۵۹
گوناگون ۶۰
گوناگون ۶۱
گوناگون ۶۲
گوناگون ۶۳
گوناگون ۶۴
گوناگون ۶۵
گوناگون ۶۶
گوناگون ۶۷
گوناگون ۶۸
گوناگون ۶۹
گوناگون ۷۰
گوناگون ۷۱
گوناگون ۷۲
گوناگون ۷۳
گوناگون ۷۴
گوناگون ۷۵
گوناگون ۷۶
گوناگون ۷۷
گوناگون ۷۸
گوناگون ۷۹
گوناگون ۸۰
گوناگون ۸۱
گوناگون ۸۲
گوناگون ۸۳
گوناگون ۸۴
گوناگون ۸۵
گوناگون ۸۶
گوناگون ۸۷
گوناگون ۸۸
گوناگون ۸۹
گوناگون ۹۰
گوناگون ۹۱
گوناگون ۹۲
گوناگون ۹۳
گوناگون ۹۴
گوناگون ۹۵
گوناگون ۹۶
گوناگون ۹۷
گوناگون ۹۸
گوناگون ۹۹