پرش به محتوا

درگاه:نسل‌کشی ارمنی‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


ویرایش درگاه نسل‌کشی ارمنی‌ها

زن ارمنی در کنار جسد کودکش سوریه-حلب
تعدادی از مشاهیر ارمنی که در استانبول به قتل رسیدند

نسل‌کشی ارمنی‌ها (به ارمنی: Հայոց Ցեղասպանություն؛ به ترکی استانبولی: Ermeni Soykırımı) که گاهی با نام‌های دیگری چون هولوکاست ارامنه، و نیز توسط خود ارمنی‌ها با عنوان جنایت بزرگ (به ارمنی:Մեծ Եղեռն) شناخته می‌شود، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده (نسل‌کشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های زیر کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود. عملیات در قالب کشتارهای دسته‌جمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام می‌پذیرفت. امروزه تعداد کل قربانیان نسل‌کشی ارمنیان به‌طور عام بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. در طی این دوران دیگر گروه‌های قومی منطقه، از جمله آشوریان، یونانیان و کردها نیز به طریقی مشابه مورد حملهٔ ترکان عثمانی قرار گرفتند؛ به گونه‌ای که بسیاری از محققان این رویدادها را نیز بخشی از همان سیاست نابودسازی قومی دولت‌مردان تُرک دانسته‌اند. امروزه این رویداد به‌طور گسترده به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های سده بیستم شناخته می‌شود.

ویرایش نوشتار برگزیده

مصادره اموال ارمنی‌ها در ترکیه در ۲۷ مه ۱، تنها چند هفته پس از آغاز کوچ اجباری ارمنیان، مجلس عثمانی قانون مربوط به تبعیدیان را به قصد تصاحب دارایی‌های آنان تصویب کرد و کوشید تا به غارت دارایی‌های برجای مانده از ارمنیان، پس از تبعید، وجههٔ قانونی دهد. این قانون در ۱۰ ژوئن ۱۹۱۵ تصویب و در ۲۶ سپتامبر ۱۹۱۵ برای اجرا به کمیته‌های محلی مصادرهٔ اموال، در استان‌هایی که کوچ اجباری بومیان در آن‌ها به اجرا درمی‌آمد، ابلاغ شد. این قانون ارمنیان را «مردم کوچ داده شده» و دارایی‌های آنان را «اموال با میل خود رها شده و دارایی‌های بی صاحب» اعلام می‌کرد.

بخش عمده‌ای از مصادره‌های صورت پذیرفته طی نسل‌کشی ارمنیان، پس از تبعید آن‌ها به بیابان‌های سوریه انجام شد که دولت کالاها و دارایی‌های باقی‌مانده از ارمنیان را به عنوان دارایی‌های «رهاشده» اعلام کرد. تقریباً تمام دارایی‌های متعلق به ارمنیان ساکن میهن اجدادی خویش در ارمنستان غربی مصادره و سپس میان جمعیت مسلمان محلی تقسیم شدند.

در سال ۱۹۷۴ میلادی تلاش‌هایی برای ضبط و مصادره آن دسته از دارایی‌های جامعه ارمنیان که پس از اعلام اموال در سال ۱۹۳۶ میلادی به دست آمده بودند، از سر گرفته شد. استدلال مورخان این است که مصادره انبوه دارایی‌های ارمنیان عامل مهمی در شکل‌دادن به پایه‌های اقتصادی جمهوری ترکیه بود و در واقع سرمایه‌ای بود که به اقتصاد ترکیه تزریق شد. این تصاحب موجبات شکل‌گیری یک طبقه بورژوازی جدید و یک طبقه متوسط انحصاری را در ترکیه فراهم آورد.

ویرایش زندگی‌نامه برگزیده
ویرایش تاریخ

عملیات نمسیس (به ارمنی Նեմեսիս գործողություն - به انگلیسی Operation Nemesis)، یک عملیات مخفی بود که برخی اعضاء برجسته فدراسیون انقلابی ارمنی، حکم مرگ رهبران سیاسی دولت عثمانی را به اجرا درآوردند. آنان نقش فعالی در برنامه‌ریزی و دستور صدور قتل‌عام ارمنی‌ها داشته و از سوی دادگاه‌های نظامی ترکی سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۰ محاکمه شده بودند. این عملیات که به عنوان عملیات نمسیس شناخته شد برای تعقیب چنین رهبرانی در سطح جهان ادامه یافت و حد اقل ده نفر از این رهبران کشته شدند. رهبری عملیات بر عهده شاهان ناتالی و آرمن گارو بود. نام عملیات (نمسیس) از الههٔ اساطیر یونان گرفته شده‌است

ویرایش آثار هنری
فرش یتیمان ارمنی

قالی یتیمان ارمنی هم‌چنین مشهور به قالی یتیمان غزیر یک فرش ارمنی است که توسط دختران یتیم پناهجویی که از نسل‌کشی ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ ، جان سالم به‌در برده بودند، در روستای غزیر، لبنان بافته شد. این قالی به نشانه قدردانی از سوی بنیاد کمک‌رسانی خاور نزدیک در سال ۱۹۲۵، به جان کالوین کولیج، سی‌امین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا اهدا شد. چهارصد دختر نوجوان ارمنی، به تشویق یاکوپ کونتسلر، در نوبت‌های شبانه‌روزی اقدام به بافت قالی‌ای کردند که قرار بود پس از اتمام به مردم آمریکا تقدیم شود. چهارصد دختر یتیم ارمنی طی ۱۸ ماه کار مستمر ۴٬۴۰۴٬۲۶۶ بار گره بر تارهای قالی زدند تا نقش‌هایی از گل و گیاه و حیوانات خیالی باغ عدن را بر پود آن بی‌آفرینند. قالی یتیمان ارمنی در مالکیت کاخ سفید قرار دارد.


ویرایش نوشتارهای برگزیده
ویرایش نگاره برگزیده
ویرایش گفتار برگزیده
ویرایش رویدادها درباره نسل‌کشی ارمنی‌ها

صدمین سالگرد نسل‌کشی ارمنی‌ها (به ارمنی Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելից) مراسم یادبودی است که در روز جمعه ۲۴ آوریل ۲۰۱۵ در ایروان پایتخت کشور ارمنستان برگزار شد. این نسل‌کشی که نسل‌کشی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده خوانده می‌شود، تحت کنترل امپراتوری عثمانی در بین سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ انجام شد و نزدیک به یک و نیم میلیون ارمنی در آن به رهبری ترکان جوان کشته‌شدند. هم‌چنین بایگانی ملی ارمنستان کتابی را با عنوان «نسل‌کشی ارمنی‌ها در ترکیه عثمانی: خاطرات بازماندگان» به چاپ رسانده که دربردارنده عکس و سند از شاهدان این نسل‌کشی است. این کتاب در سه جلد چاپ شده‌است

ویرایش آیا می‌دانید
ویرایش فرهنگ و هنر
حرام‌زاده استانبول

حرام‌زاده استانبول (انگلیسی: The Bastard of Istanbul) رمانی است به قلم الیف شافاک نویسنده پرفروش ترک که در اصل به زبان انگلیسی نگاشته شده‌است و در سال ۲۰۰۶ توسط Viking Adult به چاپ رسیده‌است. این کتاب داستان خانواده‌ای اهل ترکیه و خانواده‌ای ارمنی-آمریکایی را از زاویه دید چهار نسل از زنان روایت می‌کند. داستانی دربارهٔ هنجارهای جامعه، رازهای خانوادگی و نیاز مبرم به گفتگو و البته مفهوم فراموشی است؛ فراموشی جمعی که ترکیه به‌طور کل دچار آن شده‌است. «شافاک» به خاطر اشاره به نسل‌کشی ارمنی‌ها، در رمان دوم خود «حرامزاده استانبول» از سوی دادگاه ترکیه به جرم اهانت به ترک بودن متهم شد. پرونده او در ژوئن ۲۰۰۶ بسته شد، ولی چند ماه بعد، دوباره باز و وی با احتمال سه سال زندان روبه‌رو شد. مترجم و ناشر او هم با همین مجازات روبه‌رو شدند، اما در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۶ به‌خاطر کمبود مدرک، پرونده او بسته شد. این کتاب توسط گلناز غبرائی به فارسی برگردانده شده و در سال ۱۳۹۷ نشر مهری، لندن به چاپ رسیده‌است

ویرایش ویکی‌پروژه‌ها
ویرایش آن‌چه می‌توانید انجام دهید
ویرایش رده‌ها
ویرایش سراسرنما
ویرایش درگاه‌های وابسته
ویرایش در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا