پرش به محتوا

درگاه:طبرستان/شهرها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شهرها ۱

درگاه:طبرستان/شهرها/۱

ساری مرکز کنونی استان مازندران و از بزرگترین شهرهای ناحیهٔ شمالی ایران است. ساری به سه منطقهٔ شهری تقسیم می شود و طبق سرشماری ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۶۱٬۲۹۳ نفر برآورد شده‌است. به مردم اهل ساری، سارَوی گفته می‌شود. ساری قدمتی دیرینه دارد و همواره از مهم‌ترین شهرهای طبرستان بوده‌است. فرخان بزرگ و کارن کبیر از افرادی هستند که نامشان به عنوان بنیان‌گذاران ساری در تاریخ آورده شده‌است.

شهرها ۲

درگاه:طبرستان/شهرها/۲

آمل یکی از شهرهای استان مازندران و مرکز شهرستان آمل در ایران است. آمل با ۱۹۷٬۴۷۰ نفر جمعیت (بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵) در جلگهٔ مازندران و در دوسوی رود هراز با ارتفاع ۷۶ متر از سطح دریا در ۵۲ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۲۵ دقیقه عرض شمالی و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب ساری، مرکز استان، ۱۸ کیلومتری جنوب دریای مازندران و ۶ کیلومتری شمال دامنه کوه البرز و ۱۸۰ کیلومتری شمال شرقی تهران قرار دارد. آمل یکی از قدیمی‌ترین شهرهای طبرستان است. برخی بنیان این شهر را به آماردها نسبت می‌دهند و نام شهر را برگرفته از این کلمه می‌پندارند. کوه دماوند، بزرگ‌ترین کوه ایران، امروزه در این شهرستان قرار دارد.

شهرها ۳

درگاه:طبرستان/شهرها/۳ تمیشه نام یکی شهرهای قدیمی در شرق طبرستان بوده‌است. این شهر که در مرزهای شرقی طبرستان و سرحد گرگان بوده، با ساری شانزده فرسخ فاصله داشت. نام این شهر در منابع سده‌های اولیهٔ اسلامی به شکل‌های طَمیس، طَمیسه، طمیش، طَمیشه، طمیسه و تمیشه آمده و گاهی به شکل تمیشه هم در منابع قدیمی فارسی مورد استفاده قرار گرفته. در شاهنامه گفته شده که شهر تمیشه دومین پایتخت فریدون، پس از آمل، بوده‌است. در دورهٔ ساسانیان، انوشیروان در مشرق تمیشه دیوار آجری مار سرخ را ساخت تا از حملهٔ قبایل ترک به طبرستان جلوگیری کند. مسلمانان تمیشه را در سال ۳۰ هجری که مقارن با خلافت عثمان بود، فتح کردند.

شهرها ۴

درگاه:طبرستان/شهرها/۴ کُجور که اکنون از مناطق شهرستان نوشهر در استان مازندران است در فاصله ۶۰ کلومتر از مرکز شهر واقع شده. کجور در تاریخ طبرستان از شهرهای با اهمیتی است که اغلب به همراه رویان، رستمدار و ناتل در مرکزیت حکومت پادوسپانیان قرار داشته. در سال ۷۴۰ هجری برابر با ۱۲۴۰ میلادی استاندار جلال‌الدوله اسکندر شروع به تجدد بنا قلعهٔ شهر کجور کرده بود ولی با تاخت و تاز مغول شهر خراب و ویران شد و در سال ۷۴۶ هجری در اطراف آن شهر بارو کشیدند و بنای آن را تجدید کردند. از نظر جغرافیایی این منطقه بین دو کوه دماوند و علم کوه واقع شده‌است.

شهرها ۵

درگاه:طبرستان/شهرها/۵

نقشه طبرستان و دیلم از اصطخری که در آن آبسکون معین گشته.
نقشه طبرستان و دیلم از اصطخری که در آن آبسکون معین گشته.

آبَسْکون، آبُسْکون یا آبِسْکون جزیره یا بندرگاهی کهن در جنوب شرقی دریای خزر و شمال غربی استرآباد در مصبّ رود گرگان که جغرافیدانان متقدم طول شرقی آن را ۷۹ و ۴۵ و عرض شمالی آن را ۳۷ و ۱۰ یا ۱۵ تعیین کرده‌اند. اکنون محل دقیق آبسکون شناخته نیست و کسانی آبسکون را در محل روستای خواجه نفس کنونی یا جزایر آشوراده می‌دانند، ولی حدس بارتولد که آن را در حدود گمش تپه یا گمیشان می‌داند، با توجه به طول و عرض جغرافیایی این دو منطقه، از اعتبار بیشتری برخوردار است. گذشته از آن، روایات مورخان و جغرافی‌دانان در اینکه آبسکون بندرگاهی بر کران دریا یا یکی از جزایر کاسپین بوده‌است، با یکدیگر اختلاف دارد. به هر حال، برخی آن را جزیره دانسته‌اند که محمد خوارزمشاه به آنجا گریخته تا از دست مغولان در امان بماند. در سده چهارم هجری آبسکون بندری بزرگ و معتبر بود که افزون بر اهمیت بازرگانی و مرکزیت تجارتی، خط دفاعی در برابر ترکمن‌ها هم به شمار می‌رفته، و نیز راه ارتباطی شرق خزر به باب‌الابواب، گیلان، دیلم و بسیاری از سواحل دریای خزر بوده‌است.

شهرها ۶

درگاه:طبرستان/شهرها/۶

بقایای جرجان
بقایای جرجان

ورکانه، جرجان یا هیرکانیا (به لاتین: Hyrcania)‏ ولایت یا شهری باستانی در شمال ایران بوده. ولایت جرجان، منطبق با سرزمین هیرکانی در متون و نقشه‌های باستانی، سرزمینی باستانی در ایران شامل ناحیهٔ جنوبی و جنوب شرقی دریای خزر، و کمابیش منطبق با استان گلستان امروزی، که مشتمل بر آبسکون، ناحیهٔ استرآباد (= شهرستان گرگان) و گنبد کاووس که محل قرار گرفتن شهر جرجان است و ناحیه دَهِسْتان در شمال ولایت، بوده‌است. ناحیهٔ دهستان گاهی مستقل و زمانی تابع هیرکانی بود. شهر جرجان که اکنون ویرانه‌های آن در حدود سه کیلومتری مغرب شهر گنبد کاووس قرار دارد، قرن‌ها مرکز ولایات جرجان و طبرستان و گاهی نواحی همجوار به‌شمار می‌آمد. ابن اسفندیار بنای آن را به گرگین میلاد نسبت می‌دهد. مساحت آن چهار فرسنگ و مدت‌ها نشست‌گاه مرزبانان طبرستان بوده‌است. حمداللّه مستوفی بنای شهر را به نبیره سلطان ملکشاه نسبت می‌دهد، اما ظاهراً شهر در دورهٔ سلجوقی فقط بازسازی شده‌است.

شهرها ۷

درگاه:طبرستان/شهرها/۷

بابُل اکنون مرکز شهرستان بابل در استان مازندران است. این شهر تقریبا در ۲۳۰ کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده‌است. بابل حدود ۲ متر از سطح دریاهای آزاد پایین‌تر است. جمعیت آن در شهرستان در سرشماری سال ۸۸ برابر با ۴۸۳٬۲۷۱ نفر بوده و جمعیت شهر بابل ۲۰۱٬۷۸۹ نفراست. شهر بابل امروزه از مهم‌ترین شهرهای استان مازندران می‌باشد. نام باستانی آن مامطیر بوده که یحتمل مورد اشاره مه‌میترا است. در دورهٔ مرعشیان به نام بارفروش ده گسترش یافت و بعدها بارفروش و سرانجام در زمان رضا شاه، به موجب وجود رود بابل، بابل نامیده شد.

شهرها ۸

درگاه:طبرستان/شهرها/۸

سوادکوه یکی از شهرستان‌های استان مازندران است که در ناحیهٔ البرز مرکزی و در مجاورت استان سمنان قرار گرفته ‌است. مهم‌ترین شهر این شهرستان شهر زیراب بوده که دارای بیشترین جمعیت و مساحت در سطح شهرستان می‌باشد. شهر پل سفید مرکز شهرستان می‌باشد. شهرستان سوادکوه از سمت شمال به قائمشهر، از سمت جنوب به فیروزکوه در استان تهران و مهدیشهر در استان سمنان، از سمت غرب به بابل و از سمت شرق به ساری و ارتفاعات دودانگه و دهستان چاشم (شهریارکوه) در سنگسر (مهدیشهر) محدود است. ایالت فرشوادگر که در آثار مورخینی نظیر استرابون، ابن اسفندیار، ظهیرالدین مرعشی و کتاب اوستا از آن یاد شده ترکیبی از واژه‌های طبری فرش به معنی دشت و جلگه، واد به معنی کوه و گر به معنی دریا ذکر شده‌است. در برخی دیگر از منابع تاریخی مانند التدوین آمده که نام قدیم سوادکوه پتشخوارگر و پتشخرگر بوده و فرمانروایان و امرای بسیاری از این منطقه برخاسته و وقایع تاریخی مهمی نظیر ورود و سکونت فریدون پادشاه پیشدادی، پیکار رستم با دیوهای مازندران، محل عبور اسکندر مقدونی و... بوده‌است.

شهرها ۹

درگاه:طبرستان/شهرها/۹

گرگان که سابقاً استرآباد نام داشت، شهری است که مرکز استان گلستان می‌باشد. این شهر دارای تنوع قومیتی فراوانی است ولی بومیان آن از مردم طبری هستند. این شهر در منطقه باستانی جرجان حضور داشته و از مناطق پراهمیت طبرستان بوده‌است. شهر گرگان و منطقه پیرامونش از نیمه سال ۱۳۷۶ خورشیدی از استان مازندران جدا شده و به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شدند. مازندرانیان گرگان با لهجه گرگانی سخن می‌گویند. ترکمن‌ها، سیستانی‌ها، فارس‌ها، ترک‌ها و... هم‌اکنون در این شهر حضور گسترده دارند.

شهرها ۱۰

درگاه:طبرستان/شهرها/۱۰

بهشهر شهری در شرق استان مازندران است. این شهر در دوره صفویه توسط شاه عباس کبیر ساخته شد و عباس آن را «اشرف البلاد» به معنای بهترین ِمناطق نام نهاده بود. این نام بعدها به صورت «اشرف» خلاصه شد و پس از انقلاب به ظن ارتباط نام شهر با اشرف پهلوی، آن را به صورت ترجمه شده «بهشهر» درآوردند. شهرستان بهشهر دارای قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان در هزاره‌های باستان است که از جمله سایت‌های اینچنینی در گوهر تپه و غار هوتو قرار دارند. بهشهر همچنین در دوران معاصر دارای عمارت‌های زیبایی شده که برخی از آنان مانند عباس آباد و کاخ صفی‌آباد گردشگران بسیاری را جذب می‌کنند.

شهرها ۱۱

درگاه:طبرستان/شهرها/۱۱ تنکابن شهری در غرب استان مازندران است که مردم آن به دو زبان مازندرانی و گیلکی سخن می‌گویند. این شهر پیش‌تر در زمان دودمان پهلوی «شهسوار» نامیده می‌شود. مرکبات این شهر سوغاتی شناخته شده‌ای در سطح کشور هستند. تنکابن دارای مناظر طبیعی بسیاری است و جنگل‌ها و سواحل اطراف آن سالانه هزاران گردشگر را جذب خود می‌کنند. این شهر که از دوره مرعشیان به صورت کنونی درآمده، در دوره مشروطه از خواستگاه‌های انقلابیونی همچون محمدولی‌خان بوده‌است.

شهرها ۱۲

درگاه:طبرستان/شهرها/۱۲ قصران از نظر تاریخی ناحیه‌ای بزرگ و کوهستانی است و در شمال جلگهٔ ری قرار دارد و سرزمینی است که محدوده ای از خاور به باختر میان کوه دماوند تا طالقان و از جنوب به شمال میان شهر ری باستان تا مرز مازندران را دربردارد و تهران پایتخت ایران که اکنون بدین پایه از اعتبار و عظمت رسیده‌است در گذشته بخشی کوچک از قصران به‌شمار می‌آمده‌است و خود قصران نیز یکی از شهرستان‌های عمدهٔ ری قدیم بوده‌است.

شهرها ۱۳

شهرها ۱۴

شهرها ۱۵

شهرها ۱۶

شهرها ۱۷

شهرها ۱۸

شهرها ۱۹

شهرها ۲۰

شهرها ۲۱

شهرها ۲۲

شهرها ۲۳

شهرها ۲۴

شهرها ۲۵

شهرها ۲۶

شهرها ۲۷

شهرها ۲۸

شهرها ۲۹

شهرها ۳۰

شهرها ۳۱

شهرها ۳۲

شهرها ۳۳

شهرها ۳۴

شهرها ۳۵

شهرها ۳۶

شهرها ۳۷

شهرها ۳۸

شهرها ۳۹

شهرها ۴۰

شهرها ۴۱

شهرها ۴۲

شهرها ۴۳

شهرها ۴۴

شهرها ۴۵

شهرها ۴۶

شهرها ۴۷

شهرها ۴۸

شهرها ۴۹

شهرها ۵۰

شهرها ۵۱

شهرها ۵۲

شهرها ۵۳

شهرها ۵۴

شهرها ۵۵

شهرها ۵۶

شهرها ۵۷

شهرها ۵۸

شهرها ۵۹

شهرها ۶۰

شهرها ۶۱

شهرها ۶۲

شهرها ۶۳

شهرها ۶۴

شهرها ۶۵

شهرها ۶۶

شهرها ۶۷

شهرها ۶۸

شهرها ۶۹

شهرها ۷۰

شهرها ۷۱

شهرها ۷۲

شهرها ۷۳

شهرها ۷۴

شهرها ۷۵

شهرها ۷۶

شهرها ۷۷

شهرها ۷۸

شهرها ۷۹

شهرها ۸۰

شهرها ۸۱

شهرها ۸۲

شهرها ۸۳

شهرها ۸۴

شهرها ۸۵

شهرها ۸۶

شهرها ۸۷

شهرها ۸۸

شهرها ۸۹

شهرها ۹۰

شهرها ۹۱

شهرها ۹۲

شهرها ۹۳

شهرها ۹۴

شهرها ۹۵

شهرها ۹۶

شهرها ۹۷

شهرها ۹۸

شهرها ۹۹