خزندگان افغانستان
 | این نوشتار به ویراستاری نیاز دارد. لطفاً تا جایی که ممکن است آن را از نظر دستور زبان، شیوه نگارش، املا و انشا بهتر کنید. (اکتبر ۲۰۲۳) |
تاکنون تحقیقات وسیعی در مورد خزندگان افغانستان انجام نشده است، بااین‌حال، مجموعه‌ای از تحقیقات توسط جانورشناسان و متخصصان از جمله سید امیرحسین یار صورت گرفته است.
آنها در این پژوهش‌ها توانسته‌اند نام و خصوصیات برخی از خزندگان افغانستان را به‌صورت فهرست درآورند و ۱۰۱ گونه از خزندگان را شناسایی کرده و به این فهرست اضافه کنند. که این فهرست شامل ۲۷ نوع مار و ۲۳ نوع سوسماریان است. از این گونه‌ها مارهای زهری، مارهای غیر زهری، کفچه مار، کبرا، سمندر، مار زنگی، سیاه مار و مارهای آبی هستند که در همه نقاط دیده می‌شوند. همچنین لاک‌پشت‌های افغان که دارای ابعاد کوچکی هستند و انواع حشرات و خزندگان در دشت‌های گرم شمال و جنوب‌غربی افغانستان به خصوص هلمند، قندهار، فراه و نیمروز زندگی می‌کنند[۱] و از دیگر خزندگانی که در افغانستان زندگی می‌کند می‌توان گگوی افغانی مارمولک کوچک و دیگر خزندگان را نام برد.
خزندگان بومی افغانستان
[ویرایش]- گگوی افغانی: Asiocolotes levitoni (Squamata Sauria - Gekkonidae) Leviton's Gecko
- ارمیاس افغانستانی: Eremias afghanistanica (Squamata Sauria - Lacertidae) Afghan Racerunner
- ارمیاس آریا: Eremias aria (Squamata Sauria - Lacertidae)
فهرست خزندگان افغانستان
[ویرایش]در مجموع ۱۱۱ گونه خزنده در افغانستان زندگی می‌کند. خزندگان افغانستان عبارتند از مارمولک‌ها، سوسمارها، اژدهار، مارها.
شرح.
| شماره | نام خزنده | نام علمی | به زبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته: Testudines خانواده: Testudinidae
در افغانستان یک نوع سنگ‌پشت خورد زیست می‌نمایند. | ||||||
| ۱ | سنگ‌پشت | Testudo horsfieldii | Russian tortoise |  | ||
| شاخه: Sauria. خانواده: Gekkonidae
در افغانستان از خانواده مارمولک ۱۸ گونه زندگی می‌کنند | ||||||
| ۱ | مارمولک عنکبوتی خانگی | Alsophylax laevis | Persian Spider Gecko |  | ||
| ۲ | جکوی عنکبوتی ایرانی | Agamura persica | blunt tailed spider gecko |  | ||
| ۳ | مارمولک انگشت مستقیم | Alsophylax pipiens | Straight-fingered Geckos | |||
| ۴ | مارمولک کوچک | Bunopus tuberculatus | Bunopus | - | ||
| ۵ | گکوی افغانی | Asiocolotes levitoni | Leviton's Gecko | کمیاب است. | ||
| ۶ | گکوی انگشت ریشه‌دار اورسمان | Crossobamon eversmanni | Eversmann’s Fringe-toed Gecko | - | ||
| ۷ | مارمولک زبر دم | Cyrtopodion fedtschenkoi | Rough-tailed Gecko |  | ||
| ۸ | گکوی انگشت دراز نیکولسکی | Cyrtopodion longipes | Nikolsky’s Long-toad Gecko | - | ||
| ۹ | گکوی سنگی تیغه‌دار | Cyrtopodion scabrum | Keeled Rock Gecko | - | ||
| ۱۰ | گکوی انگشت باریک ترکمنی | Cyrtopodion turcmenicum | Turkmen Thin-toad Gecko | - | ||
| ۱۱ | مارمولک گرشک | Cyrtopodion voraginosum | Leviton & Anderson, 1984) | - | ||
| ۱۲ | مطالعه نشده | Cyrtopodion watsoni | - | |||
| ۱۳ | گکوی انگشت کج خزری | Cyrtopodion caspium | Caspian Bent-toad Gecko | - | ||
| ۱۴ | مارمولک پلنگی | Eublepharis macularius | leopard gecko |  | ||
| ۱۵ | مارمولک شکم زرد خانگی | Hemidactylus flaviviridis | Yellow-bellied House Gecko |  | ||
| ۱۶ | جکوی دم پخ یا (بقه ئی) | Teratoscincus bedriagai | Persian wonder gecko |  | ||
| ۱۷ | گکوی دم پخ فلس کوچک | Teratoscincus microlepis | Small-scaled Skink Gecko | - | ||
| ۱۸ | گکوی دم پخ معمولی | Teratoscincus scincus | Common Skink Gecko | - | ||
سوسماران
[ویرایش]| شماره | نام خزنده | نام علمی | به زبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته: Squamata شاخه: Sauri خانواده: Agamidae
از این خانواده با نام اژدهای کوچک نیز یاد می‌کنند اکثر گونه‌های این خانواده در عقب خود ساختمان تاج‌مانند دارند. بعضی از اعضای این خانواده بزرگ می‌باشند. | ||||||
| ۱۹ | مارمولک تغییرکن | Calotes versicolor | Changeable Lizard |  | ||
| ۲۰ | مارمولک رنگه | Laudakia agrorensis | Agror Agama |  | ||
| ۲۱ | شلند بدخشانی | Laudakia badakhshana | Badakhshana Rock Agama | بعداً | ||
| ۲۲ | آگاما قفقازی | Laudakia caucasia | Caucasian agama |  | ||
| ۲۳ | آگاما خراسانی | Laudakia erythrogastra | Asian Rock Agamas |  | ||
| ۲۴ | آگاما هیمالیائی | Laudakia himalayana | Himalayan agama |  | ||
| ۲۵ | آگاما ترکستانی | Laudakia lehmanni | Turkestan Agama | - | ||
| ۲۶ | آگامای صخره‌ای فلس کوچک | Laudakia microlepis | Small-scaled Agama | بعداً | ||
| ۲۷ | آگامای صخره‌ای فلس درشت | Laudakia nupta | Large-scaled (Rock) Agama | بعداً | ||
| ۲۸ | آگاما نورستانی | Laudakia nuristanica | Leviton's Rock Agama | |||
| ۲۹ | آگاما سنگ کشمیری | Laudakia tuberculata | Kashmir Rock Agama |  | ||
| ۳۰ | آگاما کلارکوم | Phrynocephalus clarkorum | no common name | - | ||
| ۳۱ | آگامای سر وزغی | Phrynocephalus euptilopus | Alcock's toad-headed agama | بعداً | ||
| ۳۲ | آگاما سر وزغی لیختن ستاین | Phrynocephalus interscapularis | Lichtenstein's Toadhead Agama |  | ||
| ۳۳ | آگاما زرد خالدار سر وزغی | Phrynocephalus luteoguttatus | Yellow-speckled toad-headed agama |  | ||
| ۳۴ | آگاما سر وزغی دم سیاه | Phrynocephalus maculatus | Blacktail Toadhead Agama | بعداً | ||
| ۳۵ | آگما سر وزغی پت | Phrynocephalus mystaceus | Secret Toadhead Agama | - | ||
| ۳۶ | آگامای سر وزغی راه راه | Phrynocephalus ornatus | Ornate Toadhead Agama | - | ||
| ۳۷ | آگاما رادهی | Phrynocephalus raddei | no name | - | ||
| ۳۸ | آگاما سر وزغی ابلق | Phrynocephalus reticulatus | Reticulated toad-headed agama | - | ||
| ۳۹ | آگامای سر وزغی خاکستری | Phrynocephalus scutellatus | Gray Toad Agama |  | ||
| ۴۰ | آگاما چابک | Trapelus agilis | Steppenagame |  | ||
| ۴۱ | آگاما زمینی افغانی | Trapelus megalonyx | Afghan Ground Agama |  | ||
| ۴۲ | آگاما فارسی | Trapelus ruderatus | Persian Agama | - | ||
| ۴۳ | سوسمار استیپی | Trapelus sanguinolentus | Steppe Agama | | ||
| ۴۴ | خار دم | Uromastyx asmussi | spiny tailed lizard |  | ||
| ۴۵ | سوسمار خاردم هندی | Uromastyx hardwickii | Hardwicke's or Indian spiny-tailed lizard |  | ||
خانواده Anguidae
[ویرایش]| شماره | نام خزنده | نام علمی | به زبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته:Squamata. خانواده: Anguidae
این خانواده دارای ۹۴ گونه می‌باشد که یک نوع آن در افغانستان زیست می‌نماید. این حیوانات تخم گذارند. این خانواده مارمولک دارای طول زیاد مانند مار می‌باشند. | ||||||
| ۴۶ | مارمولک شیشه‌ای (یا لوس مار) | Pseudopus apodus | Scheltopusik |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Scincidae
| ||||||
| ۴۷ | اسکینک چشم ماری دوخط | Ablepharus bivittatus | Twin-striped Skink |  | ||
| ۴۸ | سوسمار | Ablepharus grayanus | تنها در افغانستان وجود دارد | - | ||
| ۴۹ | اسکینک چشم ماری آسیایی | Ablepharus pannonicus |  | |||
| ۵۰ | Edward Blyth (1810 - 1873) | Eumeces blythianus | مطالعات وسیع صورت نگرفته |  | ||
| ۵۱ | اسکینک اشنایدر | Eumeces schneideri | Berber skink | | ||
| ۵۲ | آلپ پنجاب سقنقور | Eurylepis taeniolatus | Alpine Punjab Skink | - | ||
| ۵۳ | اسکینک راه راه چمنزار | Eutropis dissimilis | Striped Grass Skink | - | ||
| ۵۴ | اسکینک ماری یا کوتاه | Ophiomorus brevipes | short legged snake skink | - | ||
| ۵۵ | اسکینک ماری چیرنو | Ophiomorus chernovi | Chernov's Snake Skink | -- | ||
| ۵۶ | اسکینک ماسه‌ای سه‌انگشتی | Ophiomorus tridactylus | Three-toed Snake Skink | به‌شکل مار است. | ||
| ۵۷ | اسکینک علفزار طلائی | Trachylepis aurata | Goldstreifenskink, Goldmabuye | سوسمارخوردطلائی | ||
خانواده: لسرتایدها
[ویرایش]| راسته:Squamata. خانواده: Lacertidae در بعضی گونه‌های این خانواده بکرزائی یا تولید مثل بدون لقاح صورت می‌گیرد.
| ||||||
| ۵۸ | سوسمار انگشت ریشه‌دار بلانفورد | Acanthodactylus blanfordii | Blanford's Fringe-fingered Lizard |  | ||
| ۵۹ | سوسمار فرینج انگشت هندی | Acanthodactylus cantoris | Indian Fringe-fingered Lizard | دو انگشت عقبی بزرگ و کج است. | ||
| ۶۰ | سوسمار انگشت ریشه‌دار | Acanthodactylus micropholis | persian fringe toed lizard | - | ||
| ۶۱ | لاسرتای بیابانی مشبک | Eremias acutirostris | reticulate desert lacerta | - | ||
| ۶۲ | لسرتاید افغانستانی | Eremias afghanistanica | Afghan Racerunner | تحقیقات کامل نیست | ||
| ۶۳ | سوسمار آریا | Eremias aria | Eremias (Ommateremias) aria — BISCHOFF 1978 |  | ||
| ۵۴ | ارمیاس سیستان | Eremias fasciata | Sistan Racerunner | ۳ انگشت دارد و راه راه است | ||
| ۶۵ | ارمیاس مشبک | Eremias grammica | Reticulate Racerunner | -- | ||
| ۶۶ | ارمیاس راه راه | Eremias lineolata | Striped Racerunner | -- | ||
| ۶۷ | ارمیاس خال سیاه | Eremias nigrocellata | - | |||
| ۶۸ | ارمیاس فارس | Eremias persica | Persian Racerunner | -- | ||
| ۶۹ | ارمیاس رجالی | Eremias regeli | - | - | ||
| ۷۰ | ارماس اسکریپتا | Eremias scripta | - | تا کنون پژوهش نشده | ||
| ۷۱ | ارمیاس آسیای مرکزی | Eremias velox | Central Asian Racerunner |  | ||
| ۷۲ | سوسمار خال خورد | Mesalina guttulata | Small-spotted Lizard |  | ||
| ۷۳ | مسالینای دم دراز ایرانی | Mesalina watsonana | Persian long-tailed Lizard | |||
| ۷۴ | سوسمار چشم ماری اردنی | Ophisops jerdonii | Jerdon's Snake-Eye |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Varanidae .
| ||||||
| ۷۵ | بزمچه بنگالی | Varanus bengalensis | The Bengal monitor |  | ||
| ۷۶ | بزمجه بیابانی | Varanus griseus | desert monitor |  | ||
راسته: Squamata زیرراسته: Serpentes یا مارها
[ویرایش]| شماره | نام خزنده | نام علمی | به زبان انگلیسی | الگو | ||
| راسته: Squamata. زیرراسته: Serpentes خانواده: Leptotyphlopidae
| ||||||
| ۷۷ | مار نخی سندی | Myriopholis blanfordi | Sindh Thread Snake |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Typhlopidae .
| ||||||
| ۷۸ | مار کرمی شکل | Typhlops vermicularis | European blind snake |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Boidae
| ||||||
| ۷۹ | کور مار خالدار | Eryx elegans | Central Asian sand boa |  | ||
| ۸۰ | بوای ریگی | Eryx johnii | Indian sand boa | .jpg) | ||
| ۸۱ | بوای شنی خورد | Eryx miliaris | Dwarf sand boa |  | ||
| ۸۲ | مار تاتاری | Tartar sand boa | Eryx tataricus |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Colubridae
| ||||||
| ۸۳ | مار آلو سر | Boiga trigonata | common cat snake |  | ||
| ۸۴ | گوند مار | Elaphe dione | Steppes Ratsnakes | |||
| ۸۵ | مار پلنگی | Hemorrhois ravergieri | spotted whip snake |  | ||
| ۸۶ | مار گرگی | Lycodon striatus | northern wolf snake |  | ||
| ۸۷ | مار سر درفشی شنی | Lytorhynchus maynardi | Awl-headed Sand Snake | در هلمند افغانستان | ||
| ۸۸ | مار درفشی | Lytorhynchus ridgewayi | ندارد | - | ||
| ۸۹ | مار آبی چلیپر | Natrix tessellata | Dice snake |  | ||
| ۹۰ | لوس مار | Oligodon taeniolatus | Variegated Kukri Snake | - | ||
| ۹۱ | مار خالدار صحراریسر | Platyceps karelini | Spotted Desert Racer | - | ||
| ۹۲ | مار زیبا غیرسمی | Platyceps rhodorachis | Braid Snake, Jan’s Cliff Racer | - | ||
| ۹۳ | - | Platyceps ventromaculatus | Hardwicke's Rat Snake | - | ||
| ۹۴ | مار خطی باریک | Psammophis leithii | Pakistani Ribbon snake | - | ||
| ۹۵ | تیر مار | Psammophis lineolatus | Steppe Ribbon Racer | - | ||
| ۹۶ | تیر مار شوکری | Psammophis schokari | Schokari Sand Racer |  | ||
| ۹۷ | مار کوچک فارسی | Pseudocyclophis persicus | Persian dwarf Snake | - | ||
| ۹۸ | مار موش‌خور خاوری | Ptyas mucosa | Dhaman or Oriental Ratsnake |  | ||
| ۹۹ | شتر مار کلیفورد | Spalerosophis diadema | Clifford's diadem Snake | - | ||
| ۱۰۰ | افعی پلنگی | Telescopus rhinopoma | Cat Snake | - | ||
| ۱۰۱ | مار آبی آسیائی | Xenochrophis piscator | Asiatic Water Snake |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Elapidae
| ||||||
| ۱۰۲ | کریت مار هندی | Bungarus caeruleus | Common Krait |  | ||
| ۱۰۳ | کبرا | Naja naja | Indian Cobra |  | ||
| ۱۰۴ | کفچه مار | Naja oxiana | Caspian cobra |  | ||
| راسته: Squamata. خانواده: Viperidae
| ||||||
| ۱۰۵ | مار جعفری | Echis carinatus | saw-scaled viper |  | ||
| ۱۰۶ | کک مار | Eristicophis macmahoni | McMahon-Viper |  | ||
| ۱۰۷ | افعی سایبریائی | Gloydius halys | Halys pit viper |  | ||
| ۱۰۸ | افعی آسیای مرکزی | Gloydius intermedius | Central Asian pit viper | - | ||
| ۱۰۹ | گرزه مار | Macrovipera lebetina | Levantine Viper |  | ||
| ۱۱۰ | مار شاخدار | Pseudocerastes persicus | Persian horned Viper | - | ||
پیوند به بیرون
[ویرایش]- category "Reptail of Afghanistan" رده خزندگان افغانستان ویکی‌پدیای انگلیسی
پانویس
[ویرایش]- ↑ «خزندگان افغانستان نوشته جان ام ریگن در مورد انواع مارها و چلپاسه‌ها». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۲.
منابع
[ویرایش]- حیات وحش در افغانستان نوشته ویکی پیدیای انگلیسی
- حیات وحش در افغانستان نوشته جان ام. ریگن در وبگاه Northwest Wildlife Online[۲]
- جغرافیای طبیعی افغانستان نوشته سفارت کبرا ایران در افغانستان معلومات در مورد جهیل‌ها [۳]
- فهرست خزندگان ایران در وبگاه پرژن پیت یا انجمن‌های تخصصی حیوانات خانگی [۴]
- نوشتار درمورد حیات وحش جهان در وبگاه The Reptile Database [۵]