جنگ‌های هان - شیونگ‌نو

جنگ هان–شیونگ‌نو 漢匈戰爭
امپراتور وو در حال اعزام دیپلمات ژانگ چیان به آسیای مرکزی، غارهای موگای نقاشی دیواری، قرن هشتم میلادی
تاریخ ۱۳۳ قبل از میلاد - ۸۹ پس از میلاد ۹۰–۹۱ پس از میلاد (کارزار تنبیهی) موقعیت چین، مغولستان، سیبری، و آسیای مرکزی امروزی نتایج پیروزی هان تخریب هژمونی استپی شیونگ‌نو و تابعیت شیونگ‌نو جنوبی
طرف‌های درگیر
شیونگ‌نو کیانگ ووهوان	دودمان هان دودمان شین (۹–۲۳ میلادی) نیروهای خراجگزار و متحد: شیونگ‌نو جنوبی کیانگ ووهوان ژیان‌بی ووسون
فرماندهان و رهبران
مودو چانیو جونچن چانیو ییژیکسی چانیو هونی چانیو شیوتو چانیو  † ژیژی چانیو † ...و دیگران	امپراتور وو هان ژنرال وی چینگ ژنرال هو کوبینگ ژنرال دو گو ژنرال بان چائو ژنرال دو شیان ژنرال لی گوانگ † شاهزاده هسین ...و دیگران

جنگ‌های هان-شیونگ‌نو, همچنین به عنوان «جنگ چین و شیونگ‌نو» شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از درگیری‌های نظامی بود که در طول دو قرن (از ۱۳۳ پیش از میلاد تا ۸۹ پس از میلاد) بین دولت چینی امپراتوری هان و کنفدراسیون عشایر کوچ‌نشین شیونگ‌نو رخ داد، اگرچه درگیری‌های گسترده را می‌توان از اوایل ۲۰۰ پیش از میلاد و در اواخر ۱۸۸ پس از میلاد پیگیری کرد.

دودمان یکپارچه چین که تمام ایالت‌های دیگر را تحت فرمان اولین امپراتور فتح کرد، ژنرال منگ تیان را در سال ۲۱۵ پیش از میلاد در لشکرکشی موفق برای اخراج شیونگ‌نو از منطقه اوردو فرستاد. با این حال، جنگ‌های داخلی بعدی پس از فروپاشی سلسله چین، به قبایل شیونگ‌نو که در آن زمان در یک کنفدراسیون بزرگ تحت رهبری مودو چانیو به یک کنفدراسیون بزرگ متحد شده بودند، فرصتی برای حمله دوباره به منطقه اوردوس را داد. پس از تأسیس خاندان هان غربی در سال ۲۰۲ پیش از میلاد، امپراتور گائوزو هان سعی کرد تا از تجاوزهای شیونگ‌نو جلوگیری کند اما خود در طی نبرد بایدنگ در کمینی گرفتار شد و آتش‌بس مورد مذاکره قرار گرفت. پس از آن دهه‌ها «صلح رسمی»، چینی‌ها «اتحادهای ازدواج» را برای دلجویی از شیونگ‌نو، که هنوز هم به‌طور معمول به سرزمین‌های مرزی چین حمله می‌کردند، ارائه کردند. بدین ترتیب جنگ اول هان-شیونگ‌نو پایان یافت.

کتاب‌شناسی

• Barfield, Thomas J. (1981). "The Hsiung-nu Imperial Confederacy: Organization and Foreign Policy". The Journal of Asian Studies. 41 (1): 45–61. doi:10.2307/2055601. JSTOR 2055601. S2CID 145078285.
• Barfield, Thomas J. (2001). "The Shadow Empires: Imperial State Formation Along the Chinese-Nomad Frontier". Empires: Perspectives from Archaeology and History. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-77020-0.
• Baumer, Christoph (2003). Southern Silk Road: In the Footsteps of Sir Aurel Stein and Sven Hedin (2nd ed.). Orchid Press. ISBN 978-974-8304-38-0.
• Beckwith, Christopher I. (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15034-5.
• Bielenstein, Hans (1986). "Wang Mang, the Restoration of the Han Dynasty, and Later Han". The Cambridge History of China, Volume 1: The Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24327-0.
• Boulnois, Luce (2004). Silk Road: Monks, Warriors & Merchants on the Silk Road (Translated ed.). Hong Kong: Odyssey. ISBN 978-962-217-720-8.
• Bowman, John S. (2000). Columbia Chronologies of Asian History and Culture. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11004-4.
• Chang, Chun-shu (1966). "Military Aspects of Han Wu-ti's Northern and Northwestern Campaigns". Harvard Journal of Asiatic Studies. 26: 148–173. doi:10.2307/2718463. JSTOR 2718463.
• Chang, Chun-shu (2007a). The Rise of the Chinese Empire, Volume 1: Nation, State, and Imperialism in Early China, ca. 1600 B.C. – A.D. 8. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11533-4.
• Chang, Chun-shu (2007b). The Rise of the Chinese Empire, Volume 2: Frontier, Immigration, & Empire in Han China, 130 B.C. – A.D. 157. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11534-1.
• Cheng, Dalin (2005). "The Great Wall of China". Borders and Border Politics in a Globalizing World. Lanham: SR Books. ISBN 0-8420-5103-1.
• Christian, David (1998). A History of Russia, Central Asia, and Mongolia. Oxford: Blackwell Publishers. ISBN 978-0-631-20814-3.
• Cosmo, Nicola Di (1999). "The Northern Frontier in Pre-Imperial China". The Cambridge History of Ancient China. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-47030-7.
• Cosmo, Nicola Di (2002). Ancient China and its Enemies: The Rise of Nomadic Power in East Asian History. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-77064-5.
• Crespigny, Rafe de (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23 - 220 AD). Leiden: Brill Publishers. ISBN 978-90-04-15605-0.
• Crespigny, Rafe de (2009). "The Western Han Army". The Military Culture of Later Han. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03109-8.
• Deng, Yinke (2007). History of China (Translated ed.). Beijing: China Intercontinental Press. ISBN 978-7-5085-1098-9.
• Gernet, Jacques (1996). A History of Chinese Civilization (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-49781-7.
• Golden, Peter B. (2011). Central Asia in World History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-515947-9.
• Graff, David A. (2002). Medieval Chinese Warfare, 300 – 900. London, New York City: Routledge. ISBN 0-415-23955-9.
• Grousset, René (2002). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia (8th print ed.). New Brunswick: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-1304-1.
• Guo, Xuezhi (2002). The Ideal Chinese Political Leader: A Historical and Cultural Perspective. Westport: Praeger Publishers. ISBN 978-0-275-97259-2.
• Haar, Barend J. ter (2009). Het Hemels Mandaat: De Geschiedenis van het Chinese Keizerrijk (به هلندی). Amsterdam: Amsterdam University Press. ISBN 978-90-8964-120-5.
• Higham, Charles F.W. (2004). Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations. New York: Facts On File. ISBN 978-0-8160-4640-9.
• Hulsewé, Anthony François Paulus (1979). China in Central Asia: The Early Stage, 125 B.C. -A.D. 23. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-05884-2.
• Lewis, Mark Edward (2000). "The Han Abolition of Universal Military Service". Warfare in Chinese History. Leiden: Brill Publishers. ISBN 978-90-04-11774-7.
• Lewis, Mark Edward (2007). The Early Chinese Empires: Qin and Han. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02477-9.
• Loewe, Michael (1986). "The Former Han Dynasty". The Cambridge History of China, Volume 1: The Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24327-0.
• Loewe, Michael (2006). The Government of the Qin and Han Empires: 221 BCE - 220 CE. Indianapolis: Hackett Publishing Company. ISBN 978-0-87220-818-6.
• Loewe, Michael (2009). "The Western Han Army". Military Culture in Imperial China. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03109-8.
• Lovell, Julia (2006). The Great Wall: China Against the World, 1000 BC-AD 2000. New York: Grove Press. ISBN 978-0-8021-4297-9.
• Millward, James A. (1998). Beyond the pass: Economy, Ethnicity, and Empire in Qing Central Asia, 1759-1864. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-2933-8.
• Millward, James (2006). Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-13924-3.
• Morton, William Scott; Lewis, Charlton M. (2005). China: Its History and Culture (4th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 0-07-141279-4.
• Psarras, Sophia-Karin (2004). "Han and Xiongnu: A Reexamination of Cultural and Political Relations (II)". Monumenta Serica. 52: 37–93. doi:10.1080/02549948.2004.11731409. ISSN 0254-9948. JSTOR 40727309. S2CID 193415523.
• Sima, Qian; Watson, Burton (translator) (1993). Records of the Grand Historian: Han Dynasty II (Revised ed.). Hong Kong: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-08167-2. {{cite book}}: |author2= has generic name (help)
• Spakowski, Nicola (1999). Helden, Monumente, Traditionen: Nationale Identität und historisches Bewußtsein in der VR China (به آلمانی). Hamburg: Lit. ISBN 978-3-8258-4117-1.
• Tanner, Harold Miles (2009). China: A History. Indianapolis: Hackett. ISBN 978-0-87220-915-2.
• Torday, Laszlo (1997). Mounted Archers: The Beginning of Central Asian History. Edinburgh: Durham Academic Press. ISBN 1-900838-03-6.
• Tucker, Spencer C.; et al. (2010). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East. Santa Barbara: ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-667-1.
• Whiting, Marvin C. (2002). Imperial Chinese Military History: 8000BC-1912AD. Lincoln: iUniverse. ISBN 978-0-595-22134-9.
• Wintle, Justin (2002). The Rough Guide: History of China. London: Rough Guides. ISBN 978-1-85828-764-5.
• Wu, Shu-hui (2013). "Debates and Decision-Making: The Battle of the Altai Mountains (Jinweishan 金微山) in AD 91". Debating War in Chinese History. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-22372-1.
• Yamashita, Michael; Lindesay, William (2007). The Great Wall: From Beginning to End. New York: Sterling Publishing. ISBN 978-1-4027-3160-0.
• Yü, Ying-shih (1967). Trade and Expansion in Han China: Study in the Structure of Sino-barbarian Economic Relations. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-01374-2.
• Yü, Ying-shih (1986). "Han Foreign Relations". The Cambridge History of China, Volume 1: The Ch'in and Han Empires, 221 B.C. - A.D. 220. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24327-0.
• Yü, Ying-shih (1994). "The Hsiung-nu". The Cambridge History of Early Inner Asia. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-24304-9.
• Yü, Ying-shih (2002). "Nomads and Han China". Expanding Empires: Cultural Interaction and Exchange in World Societies from Ancient to Early Modern Times. Wilmington: Scholarly Resources. ISBN 978-0-8420-2731-1.
• Zadneprovskiy, Y.A. (1999). "The Nomads of Northern Central Asia After the Invasion of Alexander". History of Civilizations of Central Asia, Volume 2 (1st Indian ed.). Delhi: Motilal Banarsidass Publishing. ISBN 81-208-1408-8.

برای مطالعهٔ بیشتر

• Yap, Joseph P. (2019). The Western Regions, Xiongnu and Han, from the Shiji, Hanshu and Hou Hanshu. شابک ‎۹۷۸−۱۷۹۲۸۲۹۱۵۴.