پرش به محتوا

تقلب در شطرنج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تقلب در شطرنج نقض عمدی قوانین شطرنج یا سایر رفتارهایی است که موجب برتری ناعادلانه شطرنج‌باز می‌شود. تقلب می‌تواند به اشکال مختلف رخ دهد[۱][۲][۳]و می‌تواند قبل، حین یا بعد از بازی انجام شود. تبانی با تماشاگران یا سایر بازیکنان، مشورت با افراد دیگر در حین مسابقه، استفاده از رایانه‌های مهندسی‌شده، دستکاری در قرعه‌کشی یا رتبه‌بندی نهایی و نقض قانون دست‌به‌مهره، مواردی از تقلب در شطرنج هستند. بسیاری از بازیکنان به آنالیز بازی‌های پیشین حریفشان در قبل از بازی با آنها می‌پردازند که این امر تقلب محسوب نمی‌شود.

حتی اگر اقدامی غیرقانونی به صراحت در قوانین اشاره نشده باشد، در ماده ۱۱٫۱ قوانین فدراسیون جهانی شطرنج آمده‌است: «بازیکنان نباید هیچ اقدامی انجام دهند که بازی شطرنج را بی‌اعتبار کند.»[۴][۵] به عنوان مثال، در صورتی که یک شطرنج‌باز، مهره بیرون رفته از بازی را تعمداً به صفحه برگرداند، حرکتی غیرقانونی انجام داده که با مجازات پاداش زمانی به حریف و بازگشت به وضعیت قبلی همراه است.[۶]

فدراسیون جهانی، استفاده از وسایل الکترونیکی و دستکاری مسابقات توسط آنها را در مقررات ضد تقلب خود پوشش داده‌است،[۷] که باید توسط داور اعمال شود. استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی توسط بازیکنان اکیداً ممنوع است. علاوه بر این، دفترچه راهنمای داوری که به داوران تحویل داده می‌شود، شامل دستورالعمل‌های دقیق ضد تقلب برای داوران است. در مسابقات آنلاین به علت عدم وجود داور، از شواهد رفتاری و مقایسه بازی‌ها به وسیله موتورهای مهندسی شده به‌طور جداگانه استفاده می‌شود.[۸]

تبانی

[ویرایش]

در طول فعالیت این رشته، اتهامات زیادی مبنی بر تبانی وجود دارد. در دورهای پایانی مسابقات، بازیکنانی عمداً بازنده شده‌اند تا دوستشان به قهرمانی برسد یا شطرنج‌بازانی که به صورت توافقی در حرکات آغازین بازی پیشنهاد تساوی را قبول می‌کنند.[۹] محققان دانشگاه واشینگتن در سنت لوئیس، بر اساس تجزیه و تحلیل آماری رکوردهای مسابقات در برابر مدل‌های اقتصادی، ادعا کرده‌اند که استادان شطرنج اتحاد جماهیر شوروی ممکن است در مسابقات جهانی شطرنج که از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۴ برگزار شد، تبانی کرده باشند.[۱۰][۱۱] مطالعه دانشگاه واشینگتن از یافته‌های آماری محققان استدلال می‌کند که ممکن است بازیکنان اتحاد جماهیر شوروی با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند تا وضعیت خود را بهبود بخشند.

نظرات در مورد میزان تأثیر تبانی متفاوت است. به عنوان مثال، اگر یک بازیکن مدعی در دور پایانی بازی خود را به تساوی بکشد، ممکن است به رقبای خود اجازه دهد تا با پیروزی در بازی‌های خودشان فرصت قهرمانی را از او بگیرند. در طول جنگ سرد، بازیکنان اتحاد جماهیر شوروی بارها متهم به تبانی شدند. مشهورترین نمونه مورد ادعا در مسابقات انتخابی قهرمانی جهان در ۱۹۶۳ بود. جایی که سه بازیکن صدرنشین اتحاد جماهیر شوروی همه مسابقات دور آخر خود را با تساوی به پایان رساندند.[۱۲][۱۳]

در سال ۲۰۱۱، استاد بین‌المللی شطرنج، گریگ شهید نوشت: «تعیین نتایج پیش از بازی، امری بسیار عادی است، حتی در بالاترین سطوح شطرنج. این امر به‌ویژه در مورد پیشنهادهای تساوی صادق است که در این مورد رازداری وجود دارد.»[۱۴] الکس یرمولینسکی چند سال قبل این موضوع را تا حدی (در زمینه ایالات متحده) مطرح کرده بود و می‌گفت: «آشکار است وقتی بازیکنانی که شانس قهرمانی ندارند، با قرعه دور آخر خود مواجه می‌شوند، چه کاری انجام می‌دهند!»[۱۵] در مورد حادثه‌ای مربوط به مسابقات انتخابی قهرمانی آمریکا در سال ۲۰۰۶ رخ داد، گریگ شهید روش سوئیسی در قرعه‌کشی را عامل ایجاد انگیزه‌های نادرست دانست.[۱۶]

قانون دست به مهره

[ویرایش]

در شطرنج، اگر یک بازیکن، در زمان حرکت خود، مهره‌ای را لمس کند و قصدش مرتب کردن مهره‌ها نباشد و آن را هنگام مرتب‌کردن اعلام نکرده باشد، باید با آن مهره حرکت کند و نمی‌تواند با مهره‌ای دیگر آن حرکت را انجام دهد. اجرای این قوانین اغلب هنگامی دشوار است که تنها شاهد خود دو بازیکن باشند. با این وجود، نقض این قوانین تقلب محسوب می‌شود و جزای آن در صورت اثبات، پاداش زمانی به حریف و تذکر به بازیکن خاطی است.[۱۷][۱۸]

در یک نمونه معروف، گری کاسپاروف در سال ۱۹۹۴ پس از رهاسازی لحظه ای یک مهره، حرکت خود را علیه یودیت پولگار تغییر داد. کاسپاروف در ادامه بازی برنده شد. مقامات مسابقات فیلم ویدیویی بازی را در اختیار داشتند که ثابت می‌کرد دست او مهره را رها کرده‌است، اما آنها از انتشار شواهد خودداری کردند. یک عامل مهم در مورد پولگار این بود که او یک روز صبر کرد تا شکایت کند و چنین ادعاهایی باید در طول بازی مطرح شود. نوار ویدئویی نشان داد که کاسپاروف مهره را برای ۰٫۲۵ ثانیه رها کرد. روبرت سولسو، روان‌شناس شناختی اظهار داشت که ۰٫۲۵ ثانیه زمان بسیار کوتاهی برای تصمیم‌گیری آگاهانه است.[۱۹]

حادثه معروف دیگر در بازی بین میلان متولوویچ و ایستوان بیلک در مسابقات انتخابی قهرمانی جهان ۱۹۶۹ در سال ۱۹۶۷ رخ داد.[۲۰] متولوویچ یک حرکت بازنده را انجام داد و مهره را رها کرد. اما بعد از یک ثانیه با گفتن J'adoube «من مرتب می‌کنم» - که قبل از مرتب کردن مهره‌ها در مربع آنها باید اعلام شود - آن را پس گرفت. حریف او به داور شکایت کرد اما نهایتاً حرکت ثانویه او مورد تأیید داور قرار گرفت. این حادثه متولوویچ را ملقب به J'adoubović کرد.[۲۱]

حرکت غیرقانونی

[ویرایش]
abcdefgh
8
b8 black rook
e8 black rook
b7 white rook
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
b6 black king
b5 white bishop
d5 black knight
c3 white pawn
f3 white pawn
c2 white king
g2 white pawn
h2 white pawn
b1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
کارلسن - اینارکیف، سیاه حرکت می‌کند بعد از حرکت
27. Rxb7+.

27. ...Ne3+??

28. Kd3[۲۲]

یک بازیکن می‌تواند یک حرکت غیرقانونی انجام دهد و امیدوار است حریف متوجه آن نشود. قوانین شطرنج مجازات متفاوتی برای انجام یک حرکت غیرقانونی در طول زمان در نظر گرفته‌است. اگر بازیکن حرکت غیرقانونی انجام دهد، حریفش متوجه آن بشود با اعتراض اعلام می‌کند و اگر متوجه آن نشود و حرکت دیگری را انجام دهد، حق اعتراض را به بازیکن خاطی اولیه می‌دهد. جزای این نوع تخلف در مسابقات فکری استاندارد، جریمه زمانی و در مسابقات رعدآسا، باخت در حق حریفِ بازیکن معترض است. استفاده عمدی از یک حرکت غیرقانونی در بازی‌های سطح بالا نادر است و در مسابقات رعدآسا (Blitz) رواج دارد.

تقلب با تکنولوژی

[ویرایش]

برای تقلب در شطرنج از فناوری به روش‌های مختلف استفاده شده‌است. در بازی‌های اینترنتی، بازیکن متقلب همزمان با بازی خود، از یک دستگاه با آدرس آی‌پی متفاوت وارد نرم‌افزارهای مهندسی شده شطرنج می‌شود تا بهترین حرکات را استخراج کرده و انجام دهد. این گونه تخلفات با استناد به شواهد رفتاری توسط برگزارکنندگان مسابقات آنلاین، قابل تشخیص است.[۲۳]

  • در مسابقات المپیاد FIDE ۲۰۱۰ در خانتی مانسیسک، سه بازیکن تیم فرانسه با یکدیگر فرایند تقلب در طول مسابقات را برنامه‌ریزی کردند. در طول این فرایند، قرار بود تا سیریل مارزولو از راه دور بهترین حرکت ممکن را به وسیله انجین یافته و آن را در هر نوبت به موبایل مخفی مربی تیم توسط پیام‌کوتاه (SMS) ارسال کند. با فاش شدن این ترفند، سباستین فلر «مربی تیم» دو سال و نه ماه، سیریل مارزولو یک سال و شش ماه و آرنو هوچارد «بازیکن تیم» نیز سه سال از سوی کمیته اخلاق فدراسیون بین‌المللی شطرنج (FIDE) محروم شدند.[۲۴][۲۵][۲۶]
  • رسوایی‌های بوریسلاو ایوانف در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ در جهان شطرنج مورد توجه قرار گرفت و شائبه تقلب ابتدا در مسابقات آزاد زادار و سپس در کیوسندیل مطرح شد. او توسط فدراسیون شطرنج بلغارستان به مدت چهار ماه محروم شد، اگرچه این ممنوعیت به دلیل اثبات تقلب نبود بلکه رفتار بی ادبانه ایوانف در قبال افرادی که اتهام را مطرح کردند، منجر به آن شد.[۲۷][۲۸] پس از وقفه‌های مختلف، با بررسی مسابقات اخیرش به وسیله انجین و تطابق با داده‌های آن، او توسط فدراسیون شطرنج بلغارستان برای همیشه محروم شد.[۲۹]
  • در تورنمنتی تحت عنوان یاسی ۲۰۱۴، وسلی ورمولن با مشورت به وسیله تلفن همراه در توالت دست به تقلب زد. با تشکیک داوران، جرم خود را پذیرفت و سرانجام از سوی فدراسیون شطرنج هلند و FIDE به مدت یک سال محروم شد.[۳۰][۳۱][۳۲]
  • در آوریل ۲۰۱۵، گایوز نیگالیدزه، استاد بزرگ گرجی از حضور در ادامه مسابقات شطرنج آزاد دبی محروم شد؛ زیرا مقامات متوجه شدند او در مواقع حساس، صندلی بازی را ترک کرده و در سالن سرویس بهداشتی مسابقات با تلفن هوشمند مشغول به تقلب می‌شد.[۳۳][۳۴] فدراسیون جهانی، عنوان استاد بزرگ را از وی گرفتند و به مدت سه سال از مسابقات محروم کردند اگرچه به او اجازه داده شد عنوان استاد بین‌المللی (IM) خود را حفظ کند.[۳۵]
  • در فوریه ۲۰۱۶، سرگئی اصلانوف به دلیل پنهان‌سازی تلفن هوشمند در توالت در زیر یک کاشی شل در پشت لوله تخلیه سیفون، از مسابقات آزاد مسکو اخراج شد. او به جرم خود اعتراف کرد، متعاقباْ بخشیده شد و فقط یک سال از فعالیت خود معلق شد.[۳۶][۳۷][۳۸]
  • در ژوئیه ۲۰۱۹، ایگورس راوسیس در حین مسابقات آزاد استراسبورگ، به همراه تلفن همراه در توالت دستگیر شد.[۳۹][۴۰] او با اعتراف به تقلب، بازنشستگی خود را از شطرنج اعلام کرد.[۴۱]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Cheating Accusations in Mental Sports, Too". The New York Times. 2006-08-08. Retrieved 2007-01-01.
  2. ↑ "FIDE Handbook B. Permanent Commissions / 11. FIDE Online Arena Regulations / FIDE Online Arena Anti-cheating policy". FIDE. Retrieved 10 July 2020.
  3. ↑ "FIDE Handbook B. Permanent Commissions / 11. FIDE Online Arena Regulations / FIDE Online Arena Anti-cheating policy". FIDE. Retrieved 10 July 2020.
  4. ↑ https://www.fide.com/FIDE/handbook/LawsOfChess.pdf
  5. ↑ "FIDE Laws of Chess taking effect from 1 January 2018". FIDE. Retrieved 12 July 2020.
  6. ↑ Gijssen, Geurt. "Unusual Events or Are There Still Normal Games?" (PDF). The Chess Cafe. Retrieved 30 July 2012. (see answer to question by J. Roberts on p. 8)
  7. ↑ "FIDE Handbook A. Administrative Subjects / 09. Anti-Cheating Regulations". FIDE. Retrieved 12 July 2020.
  8. ↑ "FIDE Handbook B. Permanent Commissions / 11. FIDE Online Arena Regulations / FIDE Online Arena Anti-cheating policy". FIDE. Retrieved 10 July 2020.
  9. ↑ "The Scandal of 1880, Part One" (PDF). 28 February 2006. Archived from the original (PDF) on 28 February 2006. Retrieved 8 August 2017.
  10. ↑ "Cheating in world chess championships is nothing new, study suggests". Archived from the original on 26 May 2014. Retrieved 2007-01-01.
  11. ↑ "Did the Soviets Collude? A Statistical Analysis of Championship Chess 1940–64". SSRN 905612. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)
  12. ↑ King of the Board: The Soviet Collusion Against Bobby Fischer
  13. ↑ Did the Soviets collude? A statistical analysis of championship chess 1940-1978
  14. ↑ Shahade, Jennifer. "The United States Chess Federation - Greg on Chess: the Trouble with Round-Robins". www.uschess.org. Retrieved 8 August 2017.
  15. ↑ "Reality Check - The Daily Dirt Chess News Blog". www.chessninja.com. Retrieved 8 August 2017.
  16. ↑ "Cheating Heart Attack - The Daily Dirt Chess News Blog". www.chessninja.com. Retrieved 8 August 2017.
  17. ↑ "When the man in the street hears of someone cheating at chess...usually involve a violation of article 7 of the Laws of Chess, usually called the 'touch-move' rule.", Lombardy & Daniels, p. 102
  18. ↑ "He stuttered, J'adoube, and moved another piece instead, which is commonly known as cheating.", Evans, p. 307
  19. ↑ Evans, pp. 284–85
  20. ↑ "Milan Matulovic vs Istvan Bilek (1967)". www.chessgames.com. Retrieved 8 August 2017.
  21. ↑ Hooper and Whyld, p. 252, says "...he played in the Sousse Interzonal in which, after a little cheating (see j'adoube), he came ninth." p. 185 (the "j'adoube" entry) says: "...withdrew a losing move saying "Ich spreche j'doube"; this ruse went unpunished...."
  22. ↑ Magnus Carlsen vs Ernesto Inarkiev World Blitz Championship (2017) (blitz), Riyadh KSA, rd 1, Dec 29
  23. ↑ "How To Catch A Chess Cheater". NPR. Retrieved 30 August 2014.
  24. ↑ "Sanctions confirmées par la FIDE". Europe Échecs. 2012-07-29.
  25. ↑ "FIDE Ethics Commission suspends Hauchard, Feller and Marzolo". chessdom. 30 July 2012. Retrieved 22 November 2014.
  26. ↑ "Cheating chess champ banned". connexionfrance. Archived from the original on 24 July 2011. Retrieved 29 March 2011.
  27. ↑ "bTV Репортерите: Борислав Иванов - виновен до доказване на противното". Archived from the original on 9 October 2017. Retrieved 8 August 2017.
  28. ↑ (http://www.motion.bg), Developed by Motion Limited. "Съдът оневини благоевградския шахматист Борислав Иванов". www.e-79.com. Archived from the original on 13 August 2021. Retrieved 8 August 2017.
  29. ↑ ""Серийният измамник" Борислав Иванов е изключен от българския шахмат". Retrieved 8 August 2017.
  30. ↑ Iasi Open 2014 بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  31. ↑ "Nieuwsoverzicht - Schaakbond". www.schaakbond.nl. Archived from the original on 14 September 2014. Retrieved 8 August 2017.
  32. ↑ FIDE Ethics Commission Decision 6/2014
  33. ↑ Holly Yan. "Chess grandmaster cheats … from the bathroom". CNN. Retrieved 8 August 2017.
  34. ↑ FIDE: Dubai bans Georgian Chess Champion Caught Cheating at Dubai Open Chess Tournament, 14 April 2015
  35. ↑ FIDE Ethics commission, Case n. 7/2015: Allegations of Cheating against GM Nigalidze in Dubai Open, 2015 بایگانی‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, 4 December 2015
  36. ↑ "Sergej betrügt mit Smartphone auf der Toilette (German)". Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 8 August 2017.
  37. ↑ "Уличённый в читерстве на Moscow Open Сергей Асланов отделался мягким наказанием - chess-news.ru". chess-news.ru. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 8 August 2017.
  38. ↑ "Виновен в ошибках, но не в преступлении - chess-news.ru". chess-news.ru. Archived from the original on 3 April 2016. Retrieved 8 August 2017.
  39. ↑ McGourty, Colin (12 July 2019). "GM Igors Rausis allegedly caught cheating". Chess24.com. Retrieved 12 July 2019.
  40. ↑ Dorn, Sara (13 July 2019). "Chess grandmaster allegedly caught cheating on toilet during tournament". New York Post. Retrieved 13 July 2019.
  41. ↑ Chess grandmaster admits to cheating with phone on toilet during tournament, in the Guardian; published 13 July 2019; retrieved 13 July 2019
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تقلب_در_شطرنج&oldid=40443347»