تاهیتیایی‌ها
 دختران تاهیتیایی | |
| کل جمعیت | |
|---|---|
| ح. ۱۸۵٬۰۰۰ (مردمان بومی تاهیتی در سراسر دنیا) | |
| مناطق با جمعیت چشمگیر | |
 پلی‌نزی فرانسه ۱۷۸٬۱۳۳(فقط در تاهیتی، سرشماری اوت ۲۰۰۷ ) | |
 ایالات متحده آمریکا | ۵٬۰۶۲ (۲۰۱۰)[۱] |
 نیوزیلند | ۱٬۷۳۷ (۲۰۱۸)[۲] |
| زبان‌ها | |
| تاهیتیایی، فرانسوی | |
| دین | |
| اکثریت مسیحیت (کالوینیسم و کلیسای کاتولیک) اساطیر تاهیتی و جزایر انجمن (اقلیت) | |
| قومیت‌های وابسته | |
| سایر پلی‌نزیایی‌ها (به ویژه بومیان هاوایی و بومیان راپانوئی) | |
تاهیتیایی‌ها (به فرانسوی: Tahitiens) یا مائوهی‌ها (به تاهیتیایی: Māʼohi)، مردم بومی پلی‌نزیایی‌تبار تاهیتی و سیزده جزیره دیگر در جزایر انجمن واقع درپلینزی فرانسه هستند. جمعیت در نظر گرفته شده این افراد همچنین ممکن است شامل باشندگان مدرن این جزایر با اجداد مختلط پلی نزیایی و فرانسوی‌تبار(به فرانسوی: demis) باشد. تاهیتیایی‌ها پس از مائوری‌ها، ساموایی‌ها و بومیان هاوایی، بزرگ‌ترین گروه قومی درمیان مردمان پُلی‌نزیایی هستند.[۳]
سابقه تاریخی
[ویرایش]دوره و آداب و رسوم پیش از وروداروپائیان
[ویرایش]اولین مهاجران پُلی‌نِزیایی در حدود سال ۴۰۰ پس از میلاد، دریانوردان و مهاجرانی ساموایی بودند که از طریق جزایر کوک وارد تاهیتی شدند. در طول نیم قرن، روابط زیادی بین جزایر به همراه تجارت، و ازدواج وجود داشت. در پی این مهاجرت‌ها گسترده زندگی مردمان پُلی‌نِزیایی تا جزایر هاوایی و از آنجا تا راپانوئی توسعه یافت.
مردمان مستقرشده در تاهیتی، زمین‌ها را برای کشت روی خاک‌های حاصلخیز آتشفشانی پاکسازی کرده و بَلَم‌های ماهیگیری ساختند.[۴] اولین ابزارهای کشف شده از ایشان از سنگ، استخوان، صدف یا چوب ساخته شده بود.
مردمان تاهیتی به سه طبقه اجتماعی (کاست)طبقه‌بندی می‌شدند. اشراف و برگزیدگان (آری) (به تاهیتیایی: ariʼ)،[۵] راآتیرا (به تاهیتیایی: raʼatira) و ماناهونه (به تاهیتیایی: manahune).[۶] تعداد افراد طبقه اجتماعی اشراف و برگزیدگان (آری) به نسبت اندک شمار بود، در حالی که ماناهونه‌ها بخش عمده ای از جمعیت را تشکیل داده و شامل افرادی را شامل می‌شد که نقش‌های اساسی در جامعه داشتند.[۷] تخمین زده شده که در زمان اولین تماس با اروپایی‌ها در سال ۱۷۶۷، جمعیت تاهیتی به احتمال زیاد حدود ۱۱۰٬۰۰۰ بوده یا حتی به ۱۸۰٬۰۰۰ نفر رسیده باشد.[۸] سایر جزایر انجمن احتمالاً ۱۵٬۰۰۰ الی ۲۰٬۰۰۰ نفر را در خود جای داده بودند.[۹]
بومیان تاهیتی شبانه روز را به دو دوره روشنایی روز (به تاهیتیایی: ao)و تاریکی (به تاهیتیایی: pō) تقسیم نموده بودند.[۱۰] همچنین مفهومی از هراس‌های شدید به نام مِه‌ها مِه‌ها (به تاهیتیایی: mehameha) در میان ایشان وجود داشت که به عنوان احساسات عجیب و غریب ترجمه شده است.[۱۱]پزشکان بومی با گیاه دارویی آشنا بودند که تائاتا رائو (به تاهیتیایی: taʼata rāʼau )یا تائاتا راپائو (به تاهیتیایی: taʼata rapaʼau) نامیده می‌شدند. در قرن نوزدهم طب اروپایی در میان بومیان تاهیتی رواج یافته و به طب سنتی ایشان افزوده شد. مشهورترین پزشک سنتی در تاهیتی، تیورای (به تاهیتیایی: Tiurai)، از اشراف و برگزیدگان (آری) (به تاهیتیایی: ariʼ)بود، در سن ۸۳ سالگی در جریان شیوع آنفلوآنزا در تاهیتی در سال ۱۹۱۸ درگذشت.
دوران استعمار
[ویرایش]
استعمار تاهیتی در زمان رقابت بر سر منابع واقع در اقیانوس آرام، مابین کشورهای استعمارگر اروپایی از جمله فرانسه و بریتانیا رخ داد. همچنین در این زمان بین مردمان تاهیتی و جزایر مجاور جنگ و رقابت وجود داشت.[۱۲][۱۳]مشخص نیست که کدام کشتی اروپایی برای اولین بار به جزیره تاهیتی رسیده است، اما اغلب ناوچه اچ‌ام‌اس دلفین، به فرماندهی کاپیتان بریتانیایی ساموئل والیس در ۱۸ ژوئن ۱۷۶۷ (۲۷ خرداد ۱۱۴۶ خورشیدی) به این عنوان شناخته می‌شود. او ابتدا توسط گروهی از مردم تاهیتی، مورد استقبال قرار گرقته و ایشان با وی به تجارت پرداختند.[۱۴] اما تفاوت‌های فرهنگی منجر به خطاها و سوتفاهمات فاحشی در ارتباط مابین بریتانیایی‌ها و اهالی جزیره شد که منجر به نبردی در خلیج ماتاوای بین بومیان تاهیتی با سیصد قایق جنگی و ناوچه اچ‌ام‌اس دلفین شد. که نهایتاً بریتانیایی‌ها، از ناوچه با توپ و تفنگ به قایق‌های تاهیتیایی‌ها شلیک نمودند.[۱۲] رئیس بومیان تاهیتی اوبریا (پورئا) پس از این نبرد، از طرف مردم خود تقاضای ترک مخاصمه نمود و در ۲۷ ژوئیه ۱۷۶۷، وقتی والیس تاهیتی را ترک نمود، بین بریتانیایی‌ها و تاهیتیایی‌ها، روابط صلح آمیز برقرار بود. چند ماه بعد فرانسوی‌ها در ۲ آوریل ۱۷۶۸ با دو کشتی بودوز و اِتوال به فرماندهی لویی آنتوان دو بوگَنویل، وارد تاهیتی شدند.[۱۵]
در دهه ۱۷۹۰ شکارچیان نهنگ اروپایی به تاهیتی پا گذاشتند، ایشان با خود الکل، فحشا و میسیونرها (مبلغبن مذهبی) را به همراه داشتند. در دهه ۱۸۲۰ پروتستانتیسم مذهب غالب در تاهیتی شد. کشتی‌های اروپایی هچنین مصیبت‌هایی را برای این جزیره نشینان به ارمغان آوردند، بیماریی همانند اسهال خونی، آبله، مخملک، حَصْبه، بیماری‌های مقاربتی و سل که بدن بومیان تاهیتی برای مقابله با آن‌ها فاقدمصونیت اکتسابی بوده یا مصونیت کمی داشت.[۱۶]در نتیجه این تغییرات جمعیت تاهیتی از ۱۱۰٬۰۰۰ نفر در سال ۱۷۶۷ زمانی که کشتی اچ‌ام‌اس دلفین به جزیره رسید، به ۱۵٬۳۰۰ نفر در سال ۱۸۳۰ کاهش یافت. در سرشماری سال ۱۸۸۱ جمعیت بومیان تاهیتی ۵٬۹۶۰ نفر ثبت شد. نرخ رشد جمعیت بعداً با وجود چند همه‌گیری دیگر بهبود یافت.
در سالهای ۱۷۹۰ دودمان پوماره در تاهیتی به قدرت رسیده و پادشاهی تاهیتی را ایجاد نمودند، بنیانگذار این سلسله پوماره یکم حکمرانی خان‌سالار در تاهیتی بود که دارای روابط خوبی با بریتانیایی‌ها بود. ناخدایان بریتانیایی که به تاهیتی رسیدند ادعای وی را برای اعمال هژمونی بر تاهیتی پذیرفتند. ایشان به وی تفنگ و اسلحه آتشین داده و با وی به تجارت پرداخته و از وی در جنگ‌هایش حمایت نمودند. دریانورد معروف بریتانیایی کاپیتان جیمز کوک در آخرین دوره اقامتش در تاهیتی در حدود سال ۱۷۷۷، در چند نبردی که پوماره اول با رقبایش داشت از وی حمایت نموده و باعث برتری وی شد.[۱۷] در ۲۹ ژوئن ۱۸۸۰، پوماره پنجم پادشاه وقت تاهیتی حاکمیت آن جزیره و وقلمروهای وابسته آن را به دولت فرانسه واگذار نمود،[۱۸][۱۹] پس از آن توسط دولت فرانسه به او بعضی امتیازات و مستمری مادام العمر۱۲٬۰۰۰ فرانک در سال را، اعطا نمود.[۲۰]در ۹ سپتامبر ۱۸۴۲ قراردادی بین دولت‌های پادشاهی تاهیتی و فرانسه امضا شده بود. قرارداد مذکور مبنی بر «حمایت از اموال و دارایی‌های سکنه بومی و حفظ نظام قضایی سنتی ایشان» بود.[۲۱]
در سال ۱۹۵۸، نحوه حاکمیت جزایر این منطقه از جمله تاهیتی در یکی از قلمروهای فرادریایی فرانسه، مجدداً سازماندهی شده به نام پلی‌نزی فرانسه نامگذاری گردید.[۲۲]
در سال ۲۰۱۳، سازمان ملل متحد پلی‌نزی فرانسه را در فهرست سرزمین‌هایی قرار داد که لازم است، استعمارزدایی شوند.[۲۳]
دوران مدرن
[ویرایش]
سیصد نیروی داوطلب تاهیتیایی به ارتش آزادی‌بخش فرانسه پیوسته و در جبهه اروپایی جنگ جهانی دوم جنگیدند.[۲۴]
تصاویر زیادی از زندگی بومیان تاهیتی توسط پل گوگن نقاشی شده‌اند که به آثارش نام‌هایی به زبان تاهیتیایی می‌داد. برای مثال، درEa haere ia oe (به کجا می‌روی؟)، یک دختر جوان متفکر، یک گل سفید یاس تاهیتی را پشت گوش چپ خود قرار می‌دهد، که نشان دهنده آمادگی او برای داشتن یک معشوق است.[۲۵]
تاهیتیایی‌ها شهروند فرانسه هستند و دارای سه نماینده منتخب، یکی در مجلس ملی فرانسه و دو نماینده در مجلس سنای فرانسه هستند.[۲۶] تاهیتیایی‌ها در همه انتخابات مهم کشور فرانسه با حق رأی عمومی بزرگسالان رأی می‌دهند.[۲۶]
پانویس
[ویرایش]- ↑ "Total ancestry's categories tallied for people with one or more ancestry categories reported in 2010 American Community Survey Estimates". United States Census Bureau. Retrieved 30 November 2012.
- ↑ "2018 Census ethnic group summaries | Stats NZ".
- ↑ Great Soviet Encyclopedia (1976), vol.
- ↑ Ben R. Finney. Tahiti: Polynesian Peasants and Proletarians, Transaction Publishers, 2007, p. 11
- ↑ Tahitian has no "l" while Hawaiian has no "r", otherwise, the Tahitian ariالگو:'etai and Hawaiian [[aliʻi]] have similar connotation.[نیازمند منبع]
- ↑ "The Ancients". Hāʻena. Pacific Worlds & Associates. 2001. Archived from the original on 2010-01-15. Retrieved 2009-07-13.
- ↑ Douglas L. Oliver. Polynesia in early historic times, Bess Press, 2002, p. 212
- ↑ Rallu, Jean-Louis (2022). "Patterns of population decline following European contact and colonization: The cases of Tahiti and the Marquesas". Population and Economics. 6 (2): 88–107. doi:10.3897/popecon.6.e81900.
- ↑ Finney, p. 13
- ↑ Robert I. Levy, Pierre Heyman. Tahitians: Mind and Experience in the Society Islands, University of Chicago Press, 1975, p. 149
- ↑ Levy, Heyman, p. 151
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Salmond, Anne (2009). Aphrodite's island: the European discovery of Tahiti. North Shore, N.Z.: Penguin/Viking. ISBN 978-0-670-07396-2. OCLC 428819829.
- ↑ Boissoneault, Lorraine (24 August 2018). "Captain Cook's 1768 Voyage to the South Pacific Included a Secret Mission". Smithsonian Magazine (به انگلیسی). Retrieved 2020-10-14.
- ↑ Brij V. Lal, Kate Fortune. The Pacific Islands: an encyclopedia, University of Hawaii Press, 2000, p. 155
- ↑ "About Tahiti, History, Culture, Art and Cuisine |Tahiti.com". Tahiti. Retrieved 2020-10-14.
- ↑ Finney, p. 18
- ↑ "History of French Polynesia". Archived from the original on 26 September 2011. Retrieved 26 August 2011.
- ↑ "THE New Zealand Herald AND DAILY SOUTHERN CROSS.TUESDAY, AUGUST 4, 1891". New Zealand Herald. 4 August 1891. p. 4. Retrieved 23 December 2022 – via Papers Past.
- ↑ "FRENCH MOVEMENTS IN THE PACIFIC". New Zealand Herald. 29 July 1880. p. 5. Retrieved 23 December 2022 – via Papers Past.
- ↑ "THE LAST KING OE TAHITI". Nelson Evening Mail. 13 August 1891. p. 4. Retrieved 23 December 2022 – via Papers Past.
- ↑ Saura, Bruno (2015). "Remembrance of the Colonial Past in the French Islands of the Pacific: Speeches, Representations, and Commemorations". The Contemporary Pacific. 27 (2): 337–368. ISSN 1043-898X. JSTOR 24809936.
- ↑ "Tahitian History & Heritage of the Tahitian People". The Islands of Tahiti (به انگلیسی). Retrieved 2020-10-14.
- ↑ "France reminded to respect international law in Tahiti". Radio New Zealand (به انگلیسی). 2019-06-25. Retrieved 2020-09-03.
- ↑ Tahitians of Polynesia Faqs.org
- ↑ Maurer, Naomi E. (1998). The Pursuit of Spiritual Wisdom: The Thought and Art of Vincent van Gogh and Paul Gauguin. Fairleigh Dickinson Univ Press. p. 147. ISBN 978-0-8386-3749-4.
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ Victoria S. Lockwood. Tahitian transformation, Lynne Rienner Publishers, 1993, p. 73
پیوند به بیرون
[ویرایش]
پرونده‌های رسانه‌ای مربوط به People of Tahiti در ویکی‌انبار
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| سایر | |
