بهرام آریانا

تیمسار

بهرام آریانا
تیمسار; بهرام آریانا
زاده	۲۷ اسفند ۱۲۸۵; تهران، ایران
درگذشته	۳۱ خرداد ۱۳۶۴ (۷۸ سال); پاریس، فرانسه
مدفن	فرانسه
درجه	ارتشبد
فرماندهی	رئیس ستاد نیروی زمینی و فرمانده نیروی زمینی (۱۳۳۷–۱۳۳۴); رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران (۱۳۴۸–۱۳۴۴); فرماندهی لشکر یک گارد شاهنشاهی; معاون دانشکدهٔ افسری; فرماندهی آمادگاه لشکر خراسان; فرماندهی تیپ مهاباد; فرماندهی لشکر گارد شاهنشاهی

بهرام آریانا با نام اصلی حسین معتمدی منوچهری تنکابنی^[۱] (زاده ۲۷ اسفند ۱۲۸۵ در تهران – درگذشته ۳۱ خرداد ۱۳۶۴ در پاریس) ارتشبد نیروی زمینی شاهنشاهی و فرمانده آن نیرو طی سال‌های ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۷ و پس از آن از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران بود.

زندگی‌نامه

حسین منوچهری در سال ۱۲۸۵ در تهران، از مادری گرجی - که از نسل ایراکلی دوم^[۲] (پادشاه گرجستان) و پدری تنکابنی بود به دنیا آمد. او تحصیلات نظامی خود را در مدرسه نظام در تهران به پایان برد و سپس در سال ۱۳۰۱ برای طی یک دوره عالی نظامی به پاریس رفت. پس از بازگشت از فرانسه، آریانا به ادامه تحصیل در دانشکده نظامی ایران پرداخت و مدتی بعد موفق به اخذ مدرک دکترای حقوق بین‌الملل از دانشگاهی در فرانسه شد.^[۳] در سال ۱۳۰۸، وی مدرس دانشکده افسری شد. آریانا به ناپلئون بناپارت علاقه بسیار داشت و از حرکات او تقلید می‌کرد، به‌طوری که همکلاس‌هایش در دانشکده افسری او را «حسین ناپلئون» می‌نامیدند.^[۴]

پس از اشغال ایران توسط متفقین در جریان جنگ جهانی دوم، آریانا به خاطر گرایش به آلمان نازی دستگیر و به اراک تبعید شد. در ۱۳۲۹ سرتیپ شد و همان سال نام خود را به بهرام آریانا تغییر داد. در مهر ماه ۱۳۳۱ و پس از انحلال لشکر گارد توسط محمد مصدق، او را به‌خاطر ایجاد آرامش در تهران با مسئولیت «وابسته نظامی» به پاریس فرستادند. در این هنگام بود که وی توانست رسالهٔ دکترای خود را در دانشگاه سوربن به پایان برساند.

آریانا پس از سرکوب شورش عشایر جنوب در سال ۱۳۴۲ و نشر کتابچه‌ای در این باره در سال ۱۳۴۳ به درجه ارتشبدی رسید. او در سال ۱۳۴۷ «انجمن فرهنگ ارتش» را برای جایگزینی واژه‌های بیگانه و عربی با واژه‌های فارسی تأسیس کرد.

آریانا چند کتاب راجع به تاکتیک و آموزش رزمی ارتش، دفاع ملی، تاریخچه عملیات نظامی و به زبان فرانسه نیز کتاب ناپلئون و خاور زمین را نوشته‌است.^[۵]

بهرام آریانا پس از وقوع انقلاب در ایران، به ترکیه و سپس فرانسه مهاجرت کرد.

درگذشت

بهرام آریانا در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۴ پس از یک بیماری چندماهه در ۷۹ سالگی در بیمارستان ارتشی پاریس درگذشت.

تحصیلات

تحصیلات نظامی: دانشکده افسری ایران، دانشگاه جنگ ایران، دانشگاه جنگ فرانسه، گواهی تحصیلات عالی نظامی از وزارت دفاع ملی فرانسه
تحصیلات غیرنظامی: دکتر در حقوق بین‌المللی عمومی از دانشگاه سوربون پاریس^[۶]

نشان‌ها

لیاقت از نوع یکم
عالی تیر
درجه یک پاس
خدمت درجه یکم
درجه یکم سپاس
درجه دوم تاج
درجه یکم همایون با حمایل

نشان‌های خارجی ^{^{[نیازمند منبع]}}

افسیه دلالژیون دونور فرانسه
گراند افسیه دولالژیون دونور فرانسه
صلیب بزرگ بنوا با حمایل از فرانسه

پانویس

↑ آریانا که بود و چه کرد ؟!
↑ "Iranian Personalities. General Bahram Ariana". Iran Chamber Society. Retrieved 4 January 2016.
↑ http://www.iichs.org/index.asp?id=148&doc_cat=7
↑ کتاب ارتشبد بهرام آریانا: نظامیان عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک
↑ Brian Murphy (4 August 2006). The Root of Wild Madder: Chasing the History, Mystery, and Lore of the Persian Carpet (به انگلیسی). Simon and Schuster. ISBN 978-0-7432-6421-1.
↑ www.dsi.co.ir (۱۳۹۳-۱۰-۱۷). «ارتشبد بهرام آریانا». www.iichs.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Bahram Aryana». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۵.
دانشنامه ایران، جلد دوم، مقاله شماره ۳۱۷۶^{^{[پیوند مرده]}}
روزنامه آفتاب. ۵ فروردین ۱۳۸۶
مریم تاج‌عینی. ایران و جنگ جهانی دوم در تارنمای «زمانه. نامه اندیشه، فرهنگ و ادبیات».
بررسی‌های تاریخی، تهران، ۱۳۴۷، انور خامه‌ای

[1] آریانا که بود و چه کرد ؟!

[ics-2] "Iranian Personalities. General Bahram Ariana". Iran Chamber Society. Retrieved 4 January 2016.

[3] ttp://www.iichs.org/index.asp?id=148&doc_cat=7

[4] کتاب ارتشبد بهرام آریانا: نظامیان عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک

[root-5] Brian Murphy (4 August 2006). The Root of Wild Madder: Chasing the History, Mystery, and Lore of the Persian Carpet (به انگلیسی). Simon and Schuster. ISBN 978-0-7432-6421-1.

[6] www.dsi.co.ir (۱۳۹۳-۱۰-۱۷). «ارتشبد بهرام آریانا». www.iichs.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

ن ب و رؤسای ستاد مشترک ارتش ایران
شاهنشاهی (۱۳۵۷–۱۳۰۰)	امان‌الله جهانبانی (؟۱۳۰۵–۱۳۰۰) حبیب‌الله شیبانی (۱۳۰۶–۱۳۰۵) محمد نخجوان* (۱۳۱۳–۱۳۰۶) عزیزالله ضرغامی (۱۳۲۰–۱۳۱۳) مرتضی یزدان‌پناه (۱۳۲۱–۱۳۲۰) ؟ (۱۳۲۲–۱۳۲۱) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۲) علی ریاضی (۱۳۲۳–۱۳۲۲) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۳) حسن ارفع (۱۳۲۴–۱۳۲۳) فرج‌الله آق‌اولی (۱۳۲۵–۱۳۲۴) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۹–۱۳۲۵) عباس گرزن (۱۳۳۱–۱۳۲۹) مرتضی یزدان‌پناه (۱۳۳۱) محمود بهارمست (۱۳۳۱) محمدتقی ریاحی (۱۳۳۲–۱۳۳۱) نادر باتمانقلیچ (۱۳۳۴–۱۳۳۲) عبدالله هدایت (۱۳۳۹–۱۳۳۴) عبدالحسین حجازی (۱۳۴۴–۱۳۳۹) بهرام آریانا (۱۳۴۸–۱۳۴۴) فریدون جم (۱۳۵۰–۱۳۴۸) غلامرضا ازهاری (۱۳۵۷–۱۳۵۰) عباس قره‌باغی (۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی (اکنون–۱۳۵۷)	سید محمدولی قرنی (۱۳۵۸–۱۳۵۷) ناصر فربد (۱۳۵۸) محمدحسین شاکر (۱۳۵۸) محمدهادی شادمهر (۱۳۵۹–۱۳۵۸) ولی‌الله فلاحی* (۱۳۶۰–۱۳۵۹) قاسمعلی ظهیرنژاد (۱۳۶۳–۱۳۶۰) اسماعیل سهرابی (۱۳۶۷–۱۳۶۳) علی شهبازی (۱۳۷۷–۱۳۶۷) مصطفی ترابی‌پور (۱۳۷۹–۱۳۷۷) شهرام رستمی (۱۳۷۹) عبدالعلی پورشاسب (۱۳۸۴–۱۳۷۹) سید عبدالرحیم موسوی (۱۳۸۷–۱۳۸۴)
* سرپرست