شهرستان میان‌جلگه

شهرستان میان‌جلگه
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
مرکز شهرستان	عشق‌آباد
بخش‌ها	مرکزی، بلهرات
سال تأسیس	۱۴۰۱ خورشیدی
اداره
فرماندار	عزت الله سلیمانی
حوزهٔ انتخابیه	نیشابور، فیروزه، زبرخان و میان‌جلگه
مردم
جمعیت	۳۹٬۲۸۸ نفر (۱۳۹۵)
تراکم جمعیت	۱۳ نفر بر کیلومتر مربع
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲٬۹۱۱ کیلومتر مربع
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۵ درجهٔ سانتی‌گراد
بارش سالانه	۲۲۰ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۸۸ روز
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۵۱
وبگاه	فرمانداری میان‌جلگه

شهرستان میان‌جلگه یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی ایران است. مرکز این شهرستان، شهر عشق‌آباد است.

این شهرستان در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ از شهرستان نیشابور جدا شد و مستقل گردید.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان میان‌جلگه با وسعت ۲٬۹۱۱ کیلومتر مربع معادل ۲/۱ درصد وسعت استان و در مدار جغرافیایی ۳۶ درجه و ۹ دقیقه و ۱۳ثانیه تا ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه و ۳۹ ثانیه عرض شمالی از خط استوا و ۵۸ درجه و ۱۲ دقیقه و ۵۳ ثانیه تا ۵۹ درجه و ۱۶ ثانیه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و در مرکز استان قرار دارد.

شهرستان میان‌جلگه از شمال با شهرستان نیشابور و شهرستان فیروزه، از شرق با شهرستان تربت حیدریه و شهرستان زبرخان، از شمال‌غرب با شهرستان سبزوار، از غرب با شهرستان ششتمد و از جنوب با شهرستان کوهسرخ همسایه است.

پیشینه

حمدالله مستوفی در نزهه القلوب نوشته: «میان جلگه ولایتی است از اقلیم چهارم و ولایتی بسیار دارد و معتبر است و در مجموع مواضع، باغات انگور و میوه فراوان باشد».

فرهنگ نامه‌ها و کتب قدیمی نیز در مورد وجه تسمیه میان‌جلگه اشاراتی نموده‌اند، از جمله لغت نامه دهخدا می‌نویسد: «میان جلگه ناحیه ای است دارای قریه‌های بزرگ که بین نیشابور و هرات واقع است و اصل آن به زبان پهلوی باد هرزه است».

ناحیه میان‌جلگه، در دوران پیش از تاریخ و همچنین در دورانهای گوناگون پادشاهی ایرانیان وجود داشته و زیر نظر شاهان ایرانی، چون هخامنشیان و اشکانیان و پس از آن ساسانیان اداره می‌شده است. پس از لشکرکشی مسلمانان، این ناحیه در ۳۱ هـ. ق به تصرف عرب‌ها درآمد و پس از آن طاهریان، صفاریان و سپس سامانیان بر خراسان از جمله میان جلگه چیره شدند. میان جلگه در سده ۶ هـ. ق دستخوش تاخت و تاز غزان قرار گرفت و در آغاز سده ۷ هـ. ق گرفتار حمله خانمان‌سوز مغول گردید، سپس تیمورلنگ مردم این دیار را به خاک و خون کشید. با همه این بلاها، دیری نپایید که بر ویرانه‌های خاک این سرزمین بار دیگر بناها برافراشته شد و آبادانی گذشته را اندک اندک بازیافت و در سده ۱۳ هـ. ق به اوج خود رسید.

تقسیمات کشوری

شهرستان میان‌جلگه دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۱ شهر به شرح زیر است:

بخش	مرکز بخش	جمعیت بخش ۱۳۹۵	نام دهستان	مرکز دهستان	جمعیت دهستان ۱۳۹۵	شهر	جمعیت شهر ۱۳۹۵
مرکزی	عشق‌آباد	۲۷٬۲۱۴ نفر	عشق‌آباد	رئیسی	۱۶٬۲۷۰ نفر	عشق‌آباد	۱٬۹۹۳ نفر
			غزالی	فدیشه	۸٬۹۵۱ نفر
بلهرات	گلبو سفلی	۱۲٬۰۷۴ نفر	سالاری	سالاری	۷٬۲۲۰ نفر	****************
			بلهرات	ریگی	۴٬۸۵۴ نفر

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان میان‌جلگه برابر با ۳۹٬۲۸۸ نفر بوده است.

اماکن تاریخی، آثار باستانی و جهانگردی

آثار ثبت‌شده

مقالهٔ اصلی: فهرست آثار ملی شهرستان میان‌جلگه

جستارهای وابسته

• شهرستان‌های ایران
• فهرست شهرستان‌های استان خراسان رضوی
• استان خراسان رضوی