استندار یکم
| استندار رویان | |
| سلطنت | ۳۳۳ تا ۳۴۷ هجری |
|---|---|
| پیشین | محمد یکم پادوسپانی |
| جانشین | حسام‌الدوله زرین‌کمر |
| دودمان | پادوسپانیان |
| بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم |
 |
 گرگان •  طبرستان •  گیلان •  تالش |
استندار قباد یا استونداد سیزدهمین فرمانروای دودمان پادوسپانیان بود که میان سال‌های ۳۳۳ تا ۳۴۷ هجری در رویان حکومت داشت. وی در رقابت با دیگر اسپهبد معاصرش، شهریار دوم باوندی بود. شهریار باوند به کمک آل بویه توانست بر قسمت‌هایی از طبرستان مسلط شود و پس از آن به تحریک الثائربالله، از علویان شورشی در دیلم، پرداخت تا او را علیه آل زیار و پادوسپان بشوراند.
در سال ۳۳۶ هجری وشمگیر زیاری اقدام به سرکوب شورش حسن فیروزان کرد و حسن فیروزان نزد استندار پادوسپانی پناه گرفت. وشمگیر تعقیب نموده و آن‌ها را در نبردی شکست داد. پس از مدتی شهریار باوند به کمک آل بویه توانست طبرستان را از قلمرو وشمگیر خارج کند ولی استندار با الثائر علوی هم‌پیمان شده و او را برای جهاد، به چالوس دعوت کرد. مردم به دور ایشان جمع شده و آمل را تصرف کردند. پس از گرفتن آمل، میان استندار و الثائر اختلاف افتاده و اتحادشان فروپاشید و هریک به دیار خود عزیمت کردند.
از استندار قباد اول سکه‌ای کشف شده که به سال ۳۳۷ هجری در آمل ضرب شده‌است اما در آن ذکری از الثائر نیست و این نشان می‌دهد که احتمالاً کنترل شهر پس از روی دادن اختلاف، به دست استندار افتاده‌است.
نام و عنوان
[ویرایش]نام این استندار در تاریخ به روشنی نیامده‌است. اولیاالله آملی و ظهیرالدین مرعشی با استناد بر جمله‌ای از ابن اسفندیار او را «ابوالفضل» نامیده‌اند که اشتباهست و در واقع این نام، لقب الثائر بوده. سکه‌ای از وی باقی مانده که نام استندار بر روی آن مخدوش است و اشترن آن را به شکل «ال‍ڡٮ‍اد» تشخیص داده و اعظمی سنگسری آن را «قباد» تشخیص می‌دهد.
گمانه‌ای دیگر این است که نام وی «استونداد» (Istwandad) بوده‌باشد.[نیازمند منبع]
لقب «استندار» از این دوره برای حاکمان پادوسپانی مرسوم شد و پس از قباد این حاکمان به جای اسپهبد، خود را استندار نامیده‌اند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- چراغعلی اعظمی سنگسری. «گاوباریان پادوسپانی». ص ۳۰–۳۳.
| اسپهبدان (۴۰ تا ۳۳۳ ه) | پادوسپان بزرگ • خورزاد • پادوسپان پور خورزاد • شهریار یکم • وندا امید • عبدالله • آفریدون • پادوسپان سوم • شهریار دوم • هروسندان • شهریار سوم • محمد یکم |   |
|---|---|---|
| استنداران (۳۳۳ تا ۷۲۵ ه) | قباد یکم • زرین‌کمر یکم • باحرب • اردشیر یکم • ناماور یکم • هزار اسپ یکم • شهریوش • نماورک (مدعی) • کیکاووس • هزار اسپ دوم • بیستون پور نماورک (مدعی) • زرین‌کمر دوم • بیستون یکم • ناماور دوم • اردشیر دوم • اسکندر (در ناتل) • شهرآگیم • ناماور سوم • کیخسرو • محمد دوم • شهریار چهارم | |
| ملکان (۷۲۵ تا ۸۵۷ ه) | تاج‌الدوله زیار • جلال‌الدوله اسکندر یکم • فخرالدوله شاه‌غازی • عضدالدوله قباد • سعدالدوله توس • کیومرث یکم • ملک نوذر (در ناتل) • ملک حسین (در کلار) • ملک مظفر (چند روزه) | |
| ملکان نور (۸۵۷ تا ۱۰۰۶ ه) | ملک کاووس یکم • ملک جهانگیر یکم • ملک کاووس دوم • ملک کیومرث دوم • ملک بیستون دوم • ملک بهمن یکم • ملک کیومرث سوم • ملک اویس • ملک عزیز • ملک جهانگیر دوم • ملک بهمن دوم • ملک کیخسرو (در دژ شمنکور) | |
| ملکان کُجور (۸۵۷ تا ۱۰۰۶ ه) | ||
