آی آدم‌ها

برای دیگر کاربردها، آی آدم‌ها (ابهام‌زدایی) را ببینید.

آی آدم‌ها 

اثر نیما یوشیج
تاریخ نگارش	۲۷ آذر ۱۳۲۰
نخستین رونمایی	اولین کنگرهٔ نویسندگان ایران
کشور	ایران
زبان	فارسی
قالب	شعر نیمایی
بحر	رمل
تاریخ انتشار	تیر ۱۳۲۵ (قرائت‌شده)
شمار ابیات یا خط‌ها	۳۴

آی آدم‌ها از مشهورترین اشعار نیما یوشیج است. این شعر از سوی صاحبنظران مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌است، به‌طوری‌که نیما را «شاعرِ آی آدم‌ها» می‌نامند.

سرایش

بار اول که پیرمرد را دیدم در کنگرهٔ نویسندگانی بود که خانهٔ «وکس» در تهران علم کرده بود. تیرماه ۱۳۲۵. زبر و زرنگ می‌آمد و می‌رفت... شبی که نوبت شعر خواندن او بود –یادم است- برق خاموش شد. و روی میز خطابه شمعی نهادند و او در محیطی عهد بوقی «آی آدم‌ها»یش را خواند.

جلال آل احمد («پیرمرد چشم ما بود»، آرش، دی ۱۳۴۰، شماره ۲)

بنا به تاریخی که نیما پای شعر گذاشته، او این شعر در آذر ۱۳۲۰ یعنی سه ماه بعد از اشغال ایران از سوی متفقین سرود و اولین بار آن را در تیر ۱۳۲۵ در اولین کنگرهٔ نویسندگان ایران همراه با دو شعر دیگر قرائت کرد. جلال آل احمد از حاضران در این جلسه بود و در مقالهٔ «پیرمرد چشم ما بود» به خوانش این شعر توسط نیما اشاره می‌کند.

نقد و نظر

برخی صاحبنظران این شعر را ساده، تک‌وجهی و بدون لایه‌های پیچیدهٔ درونی دانسته‌اند.

بازآفرینی

احمد شاملو این شعر را در آلبوم شعرهای نیما دکلمه کرده‌است. «آی آدمها» یکی از قطعات آلبوم ری‌را از سهیل نفیسی است. مانی رهنما نیز این شعر را اجرا کرده‌است.

منابع

• شفق، اسماعیل؛ آذرپیرا، علی‌اصغر (بهار ۱۳۹۶). «تحلیل شعرِ «آی آدم‌ها» و تفسیرهای آن براساس نظریه زیبایی‌شناسی دریافت». نقد ادبی. ۱۰ (۳۷): ۱۳۵-۱۶۱.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• آرکی‌تایپ‌ها (کهن الگوها) در شعر «آی آدم‌های» نیما یوشیج
• بررسی مقایسه ای مرگ در شعر نیما یوشیج و استیوی اسمیت: « آی آدم ها» و «دست تکان نمی داد، داشت غرق می شد»
• آی آدم ها (نگاهی به نمادگرایی نیما و تحلیل شعر «آی آدم ها»)
• کارکرد اصل «نقش و زمینه» در تحلیل «آی آدم ها» اثر نیما یوشیچ (با رویکرد شعرشناسی شناختی)
• براهنی، رضا (۱۳۸۰). طلا در مس. زمان.
• پورنامداریان، تقی (۱۳۸۹). خانه‌ام ابری است. مروارید.
• طبیب‌زاده، امید (۱۳۸۷). نگاهی به شعر نیما یوشیج. نیلوفر.
• کسرایی، سیاوش (۱۳۸۲). در هوای مرغ آمین: نقدها، گفتگوها و داستان‌ها. نشر کتاب نادر.
• گلشیری، هوشنگ (۱۳۸۷). باغ در باغ. نیلوفر.
• «او رفته با صدایش اما خواندن نمی‌تواند». انسان‌شناسی و فرهنگ. ۲۶ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ فروردین ۱۴۰۰.