گونه‌های دوچرخه

دوچرخه‌ها انواع گوناگونی دارند، که بر پایه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند.

بر پایهٔ کارکرد

• دوچرخه خدماتی (به انگلیسی: Utility bicycles): که برای مسافرت، خرید و نامه‌رسانی به‌کار می‌رود.
• دوچرخه کوهستان (به انگلیسی: Mountain bicycles): برای راندن بیرون جاده‌ای هستند.
• دوچرخه مسابقه (به انگلیسی: Racing bicycles): طراحی‌شده برای سرعت، شامل خیابان، رکوردگیری و مسابقه.
• دوچرخه پیک (به انگلیسی: Messenger bikes): که برای تحویل فوری نامه یا بسته‌های کوچک میان بنگاه‌ها در شهرهای بزرگ و پرترافیک به‌کار می‌رود.
• دوچرخه سفری (به انگلیسی: Touring bicycles): که برای سفرهای دوچرخه‌ای و سفرهای طولانی به کار می‌رود.
• دوچرخه زمین‌گستر (به انگلیسی: Recumbent bicycles): که به شکل خوابیده روی زمین هستند و باعث آسودگی بیش‌تر و مقاومت کمتر هوا می‌شوند.
• موتور گذار (به انگلیسی: bicycle motocross یا BMX bicycles): دوچرخه‌هایی که چرخ‌های کوچک دارند و در مسابقهٔ صحرایی موتورسیکلت‌ها به کار می‌روند. بعلاوه در روش آزاد(free style) با ترفندهایی چون ته‌چرخ نیز استفاده می‌شوند.
• دوچرخه گردشی (به انگلیسی: Cruiser bicycles): که دارای تایرهای بالونی‌ست.

بر پایهٔ شمار رانندگان

• دوچرخه دوپشته (به انگلیسی: tandem): که دو نفر پشت سر هم می‌نشینند و هر دو رکاب می‌زنند.
• دوچرخه سه‌پشته (به انگلیسی: triplet): که سه نفر پشت سر هم می‌نشینند و هر سه رکاب می‌زنند.
• دوچرخه چندپشته (به انگلیسی: multi-bike): که چند نفر پشت سر هم می‌نشینند و همه رکاب می‌زنند. بزرگترین دوچرخه چندپشته دارای ۴۰ رکاب‌زن است.

بر پایهٔ ساختار کلی

• دوچرخه بلندچرخ (به انگلیسی: penny-farthing): که یکی از چرخ‌ها بلندتر از دیگری است و رکاب‌ها مستقیماً روی چرخ بزرگ هستند.
• دوچرخه راست (به انگلیسی: upright bicycle):که راننده با پاهای باز روی زین می‌نشیند.(پرکاربردترین گونهٔ دوچرخه این گونه‌است)
• دوچرخه زمین‌گستر یا دوچرخه خوابیده (به انگلیسی: recumbent bicycle): که به شکل خوابیده روی زمین هستند و باعث آسودگی بیش‌تر و مقاومت کمتر هوا می‌شوند.
• دوچرخه تاشونده (به انگلیسی: folding bicycle): که سریعاً می‌تواند تا شود و به آسانی قابل حمل است.
• دوچرخه تمرینی (به انگلیسی: exercise bicycle یا stationary bicycle): که به‌طور ثابت روی زمین است و تنها برای ورزش به‌کار می‌رود و حرکت نمی‌کند.
• دوچرخه برقی (به انگلیسی: electric bicycle): که در ابتدا با نیروی فرد آغاز به حرکت می‌کند، اما سپس با نیروی برق.
• دوچرخه پله‌ای (به انگلیسی: staircycle): که به رکاب‌هایش که با دیگر دوچرخه‌ها متفاوت است، به شکل حرکت گذر از پله‌ها نیرو وارد می‌شود. هیچ جای نشستنی ندارند، چراکه برای حالت ایستاده و راست طراحی شده‌اند.

بر پایهٔ دنده

• دوچرخه‌های تک سرعت (دنده جلو1*دنده عقب 1)
• دوچرخه‌های 3 سرعت (دنده جلو1*دنده عقب 3)
• دوچرخه های ۱۱ سرعت (دنده جلو۱*دنده عقب۱۱)
• دوچرخه‌های 18 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب 6)
• دوچرخه‌های 20 سرعت (دنده جلو2*دنده عقب 10)
• دوچرخه‌های 21 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب7)
• دوچرخه‌های 22 سرعت (دنده جلو2*دنده عقب11)
• دوچرخه‌های 24 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب8)
• دوچرخه‌های 27 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب9)
• دوچرخه‌های 30 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب10)
• دوچرخه‌های 33 سرعت (دنده جلو3*دنده عقب11)

بر پایهٔ ورزش

• دوچرخه جاده (به انگلیسی: Road bicycles): برای استفاده در جاده‌های صاف شده‌است که انواع آن دوچرخه مسابقه، دوچرخه خدماتی، و دوچرخه نامه‌رسان هستند.
• دوچرخه تایم تریل "زمانسنجی" (به انگلیسی: Time trial bicycles): از انواع دوچرخه‌های خیابانی هستند با ویژگی‌های آیرودینامیکی، که برای مسابقات گروهی ممنوع است.
• دوچرخه میدانی (به انگلیسی: Track bicycles): دوچرخه‌ای بسیار ساده، سبک و تکدنده، بدون ترمز که برای سواری در مسابقات میدانی طراحی شده‌است.
• دوچرخه کراس کانتری (به انگلیسی: Cyclo-cross): تغریبا سبک هستند که به‌هنگام موانع قابل حمل(روی دوش) باشند و آنقدر تنومند باشند که بتوانند از گل و لجن گذر کنند.
• موتور گذار (به انگلیسی: bicycle motocross): دوچرخه‌هایی که چرخ‌های کوچک دارند و در مسابقهٔ صحرایی موتورسیکلت‌ها به کار می‌روند بعلاوهٔ روش آزاد با ترفندهایی چون ته‌چرخ.

بر پایهٔ نیروی محرکه

• دوچرخه با نیروی انسانی:
  • دوچرخه رکابی (به انگلیسی: pedal cycle): که با نیروی رکاب‌زدن فرد حرکت می‌کند.
  • دوچرخه دستی (به انگلیسی: handcycle): که با نیروی دست چرخ‌هایش به حرکت در می‌آید.
  • دوچرخه پایی (به انگلیسی: Treadle bicycle): که با حرکت متناوب (و رفت‌وبرگشتی) و نه گردشی پا به‌حرکت در می‌آید.
  • دوچرخه پارویی (به انگلیسی: rowing bicycle): که از عمل پاروزدن و رانش هم با پا و هم با دست بهره می‌برد.
  • دوچرخه تعادلی (به انگلیسی: balance bicycle): نوعی دوچرخه برای آموزش که پاها روی زمین هستند.
• دوچرخه موتوری (به انگلیسی: motorized bicycle): که با نیروی فرد آغاز به حرکت می‌کند ولی پس از آن از نیروی موتور بهره می‌برد.
• دوچرخه برقی (به انگلیسی: electric bicycle): که در ابتدا با نیروی فرد آغاز به حرکت می‌کند، اما سپس با نیروی برق.
• «چرخ‌لنگر» (به انگلیسی: Flywheel):استفاده از نیروی جنبشی ذخیره شده

بر پایهٔ جایگاه راننده

• دوچرخه راست (به انگلیسی: Upright دوچرخه): که راننده با پاهای باز روی زین می‌نشیند.(پرکاربردترین گونهٔ دوچرخه این گونه‌است)
• دوچرخه پهلویی (به انگلیسی: Sideways bike): که هر دو چرخ قابلیت پیچیدن دارند.
• دوچرخه زمین‌گستر یا دوچرخه خوابیده (به انگلیسی: Recumbent bicycle): که به شکل خوابیده روی زمین هستند و باعث آسودگی بیش‌تر و مقاومت کمتر هوا می‌شوند.

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی