پرش به محتوا

گسترش واکسن کووید-۱۹

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از گسترش واکسن کووید ۱۹)
نسبت جمعیت افراد به‌طور کامل در برابر کووید ۱۹ واکسینه شده، نسبت به کل جمعیت هر کشور
جمعیتی که حداقل یک دوز واکسن نسبت به کل جمعیت یک کشور دریافت کرده‌است.
مقامات بهداشتی، واکسن کووید-۱۹ مدرنا را به کارکنان بهداشتی و اولین پاسخ‌دهندگان در بالتیمور کانتی، مریلند (دسامبر ۲۰۲۰) توزیع می‌کنند.

در سال 2023 با گسترش ویروس کرونا همچنان این بیماری تحت نظر مقامات بهداشتی جهانی است. ویروس‌های جهش یافته متنوع و جدیدی مانند «BA.2.86» که دارای 36 جهش است، در چندین کشور شناسایی شده‌اند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این سویه ی جدید سریع‌تر گسترش می‌یابد یا بیماری جدی‌تری ایجاد می‌کند. افزایش موارد ابتلا به کووید و بستری شدن در بیمارستان در کشورهایی چون ایالات متحده، اروپا، و آسیا مشاهده شده است، که بیشتر آن‌ها دارای زیر سویه «اریس» نسبت داده می‌شوند. در مورد مقدار محافظت واکسن‌های فعلی در برابر این سویه‌های جدید، هنوز اطلاعات مهمی وجود ندارد، اما واکسن‌ها همچنان از افراد در برابر بیماری و مرگ محافظت می‌کنند.

تا تاریخ ۱ مهر ۱۴۰۰، حدود ۶ میلیارد دوز واکسن کووید-۱۹ در جهان تزریق شده‌است و حدود ۴۲٫۹ درصد از جمعیت جهان، دست‌کم یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند.[۱]

طی دنیاگیری کووید-۱۹ در مورد جدول زمانی سریع و مقیاس بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ در طول سال ۲۰۲۰، سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت و ائتلاف برای نوآوری‌های آمادگی همه‌گیری، تولیدکنندگان واکسن، دولت‌ها و صنعت، در حال ارزیابی میزان نیاز و تولید و توزیع نهایی واکسن هستند.[۲][۳]ممکن است کشورهایی که واکسن تولید می‌کنند متقاعد شوند که بالاترین پیشنهاد را برای تولید داشته یا خدمات اولیه را به کشور خود ارائه دهند.[۴][۵][۶][۷] متخصصان تأکید می‌کنند که واکسن‌های دارای مجوز برای افراد در خط مقدم مراقبت‌های بهداشتی و بیشترین نیاز در دسترس و مقرون به صرفه باشند. در آوریل سال ۲۰۲۰، گزارش شد که بریتانیا توافق کرده‌است که با ۲۰ کشور دیگر و سازمان‌های جهانی از جمله فرانسه، آلمان و ایتالیا برای پیدا کردن واکسن و به اشتراک گذاشتن نتایج کار کند.[۸] چندین شرکت قصد دارند در ابتدا واکسن را با قیمت مصنوعی پایین تولید کنند، سپس بعداً در صورت نیاز به واکسیناسیون سالانه و در حالی که کشورها برای نیازهای آینده سهم خود را تهیه می‌کنند، قیمت‌ها را برای سودآوری بعداً افزایش دهند.

توزیع

[ویرایش]

بسیاری از کشورها برنامه‌های توزیع مرحله‌ای را اجرا کرده‌اند که افرادی را که بیشترین خطر ایجاد عوارض را دارند مانند افراد مسن و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و افرادی که در معرض خطر بیماری و انتقال ویروس قرار دارند مانند کارکنان مراقبت‌های درمانی در اولویت قرار می‌دهند.[۹]

در ایالات متحده آمریکا، کمیته مشورتی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) در زمینه ایمن‌سازی (ACIP) در ۱ دسامبر ۲۰۲۰ رای داد که اولین دوزهای واکسن باید برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و ساکنان و کارکنان خانه‌های سالمندان در اولویت قرار گیرند.[۱۰] این کمیته همچنین توصیه کرد که مرحله دوم توزیع و واکسیناسیون، (فاز 1b) شامل افراد زیر ۷۵ سال و افراد شاغل در مغازه‌های خواربار فروشی، رستوران‌ها، نیروهای نظامی، پلیس، آتش‌نشانی، خرده‌فروشی‌ها، مدارس، ترابری عمومی، هتل‌ها، انبارها و رسانه‌های خبری باشد.[۱۱] با این حال، کشورها برنامه‌های نهایی را برای اولویت‌بندی، توزیع و تدارک واکسیناسیون خواهند داشت.[۱۲]

اتحادیه اروپا، واکسیناسیون را در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۰ آغاز کرد.[۱۳][۱۴]

[show all]
[collapse]
گسترش واکسن کووید ۱۹ by location
(as of 3 April[الف])[۱۵]
کشور واکسینه شده[ب] % of pop.[پ]
  World[ت] 363,694,885 4.7%
چین China[ث] 133,801,000 --
ایالات متحده آمریکا United States 104,213,478 31.2%
هند India 65,739,470 4.8%
اتحادیه اروپا European Union 55,607,559 12.5%
بریتانیا United Kingdom 31,425,682 46.3%
برزیل Brazil 16,377,083 7.7%
آلمان Germany 10,039,938 12.0%
ترکیه Turkey 9,478,896 11.2%
فرانسه France 9,109,776 13.4%
امارات متحده عربی United Arab Emirates[ث] 8,559,291 --
اندونزی Indonesia 8,424,729 3.1%
مکزیک Mexico 7,903,660 6.1%
ایتالیا Italy 7,566,666 12.5%
روسیه Russia 7,445,035 5.1%
شیلی Chile 6,939,461 36.3%
اسپانیا Spain 5,707,450 12.2%
کانادا Canada 5,554,343 14.7%
بنگلادش Bangladesh 5,452,634 3.3%
اسرائیل Israel 5,256,540 60.7%
عربستان سعودی Saudi Arabia[ث] 4,871,878 --
لهستان Poland 4,544,816 12.0%
مراکش Morocco 4,348,995 11.8%
آرژانتین Argentina 3,495,125 7.7%
مجارستان Hungary 2,235,731 23.1%
رومانی Romania 2,065,575 10.7%
کلمبیا Colombia 1,971,891 3.9%
هلند Netherlands 1,688,490 9.9%
نپال Nepal[ث] 1,600,000 --
بلژیک Belgium 1,472,477 12.7%
صربستان Serbia 1,458,304 21.4%
اتریش Austria 1,249,672 13.9%
جمهوری چک Czechia 1,230,044 11.5%
پرتغال Portugal 1,196,971 11.7%
یونان Greece 1,171,420 11.2%
سوئد Sweden 1,167,532 11.6%
جمهوری دومینیکن Dominican Republic 1,000,000 9.2%
فنلاند Finland 971,827 17.5%
کره جنوبی South Korea 962,083 1.9%
سوئیس Switzerland 961,559 11.1%
سنگاپور Singapore 943,307 16.1%
سری‌لانکا Sri Lanka 923,954 4.3%
ژاپن Japan 913,341 0.7%
قطر Qatar[ث] 889,202 --
نیجریه Nigeria 818,865 0.4%
پاکستان Pakistan[ث] 800,000 --
استرالیا Australia[ث] 754,435 --
دانمارک Denmark 753,232 13.0%
اسلواکی Slovakia 742,890 13.6%
فیلیپین Philippines 737,569 0.7%
اروگوئه Uruguay 716,835 20.6%
نروژ Norway 699,089 12.9%
جمهوری ایرلند Ireland 636,963 12.9%
کویت Kuwait[ث] 604,861 --
جمهوری آذربایجان Azerbaijan 582,463 5.7%
پرو Peru 573,505 1.7%
بحرین Bahrain 527,339 31.0%
غنا Ghana 500,000 1.6%
مالزی Malaysia 498,468 1.5%
هنگ کنگ Hong Kong 475,100 6.3%
بوتان (کشور) Bhutan 459,752 59.6%
بلغارستان Bulgaria 401,514 5.8%
کرواسی Croatia 385,724 9.4%
میانمار Myanmar 380,000 0.7%
پاناما Panama[ث] 373,491 --
لیتوانی Lithuania 349,571 12.8%
رواندا Rwanda 348,926 2.7%
مغولستان Mongolia[ث] 336,758 --
اردن Jordan 304,946 3.0%
سنگال Senegal 288,319 1.7%
اوکراین Ukraine 286,645 0.7%
اسلوونی Slovenia 279,172 13.4%
آفریقای جنوبی South Africa 269,102 0.5%
مالدیو Maldives[ث] 241,127 --
کامبوج Cambodia 229,079 1.4%
کاستاریکا Costa Rica 224,092 4.4%
استونی Estonia 214,921 16.2%
اکوادور Ecuador 204,902 1.2%
بولیوی Bolivia 203,103 1.7%
آلبانی Albania[ث] 172,486 --
کنیا Kenya 161,771 0.3%
مالاوی Malawi 154,801 0.8%
مالت Malta 151,942 34.4%
تایلند Thailand 151,413 0.2%
لبنان Lebanon 138,610 2.0%
عمان Oman 132,493 2.6%
آنگولا Angola 130,750 0.4%
ایران Iran 124,193 0.2%
لتونی Latvia 121,868 6.5%
السالوادور El Salvador 120,476 1.9%
گواتمالا Guatemala 111,559 0.6%
زیمبابوه Zimbabwe 103,815 0.7%
قبرس Cyprus 93,475 10.7%
قزاقستان Kazakhstan 90,748 0.5%
فلسطین Palestine 90,204 1.8%
اوگاندا Uganda 90,196 0.2%
لوکزامبورگ Luxembourg 75,862 12.1%
الجزایر Algeria[ث] 75,000 --
تونس Tunisia 70,769 0.6%
سیشل Seychelles 64,123 65.2%
باربادوس Barbados 63,735 22.2%
گینه Guinea[ث] 56,479 --
ماکائو Macao 54,704 8.4%
افغانستان Afghanistan 54,000 0.1%
قبرس شمالی Northern Cyprus 53,886 14.1%
ویتنام Vietnam 52,335 0.1%
نیوزیلند New Zealand 52,183 1.1%
ایسلند Iceland 50,259 14.7%
موزامبیک Mozambique 46,439 0.2%
ساحل عاج Cote d'Ivoire 45,247 0.2%
جرزی Jersey 44,318 43.9%
پاراگوئه Paraguay 43,656 0.6%
هندوراس Honduras 43,073 0.4%
مولدووا Moldova 42,154 1.0%
توگو Togo 42,092 0.5%
لائوس Laos 40,732 0.6%
بلاروس Belarus 40,518 0.4%
جزیره من Isle of Man 38,727 45.5%
جامائیکا Jamaica 33,000 1.1%
گویان Guyana 32,714 4.2%
جبل طارق Gibraltar 32,293 95.9%
جزایر کیمن Cayman Islands 30,607 46.6%
سورینام Suriname 27,760 4.7%
عراق Iraq 26,727 0.1%
آنتیگوآ و باربودا Antigua and Barbuda[ث] 26,424 --
سیرالئون Sierra Leone 25,836 0.3%
گرنزی Guernsey 25,746 38.4%
مونته‌نگرو Montenegro 22,947 3.7%
سنت لوسیا Saint Lucia[ث] 22,554 --
برمودا Bermuda 22,417 36.0%
بلیز Belize 22,067 5.6%
تایوان Taiwan 17,056 0.1%
دومینیکا Dominica 16,058 22.3%
ونزوئلا Venezuela 14,223 0.1%
جزایر تورکس و کایکوس Turks and Caicos Islands 12,935 33.4%
گینه استوایی Equatorial Guinea 11,090 0.8%
سنت وینسنت و گرنادین‌ها Saint Vincent and the Grenadines[ث] 10,519 --
گرنادا Grenada 9,821 8.7%
موناکو Monaco 9,750 24.8%
سائوتومه و پرنسیپ Sao Tome and Principe 9,724 4.4%
آندورا Andorra[ث] 9,288 --
مقدونیه شمالی North Macedonia 9,003 0.4%
سان مارینو San Marino 8,829 26.0%
سنت کیتس و نویس Saint Kitts and Nevis 8,573 16.1%
گرجستان Georgia 7,822 0.2%
باهاما Bahamas 7,000 1.8%
جزایر فارو Faeroe Islands 6,641 13.6%
لیختن‌اشتاین Liechtenstein[ث] 6,100 --
آنگویلا Anguilla 5,348 35.7%
گامبیا Gambia 5,345 0.2%
گرینلند Greenland 3,927 6.9%
موریس Mauritius 3,843 0.3%
سینت هلینا Saint Helena 3,107 51.2%
گابن Gabon 2,433 0.1%
جزایر فالکلند Falkland Islands 2,187 62.8%
کیپ ورد Cape Verde 2,184 0.4%
نامیبیا Namibia 1,851 0.1%
موریتانی Mauritania 1,366 0.0%
مصر Egypt[ث] 1,315 --
مونتسرات Montserrat 1,112 22.2%
ترینیداد و توباگو Trinidad and Tobago 991 0.1%
کوزوو Kosovo 700 0.0%
مالی Mali 643 0.0%
برونئی Brunei 340 0.1%
ایالات فدرال میکرونزی Micronesia[۱۶] 15,690 15.1%
جزایر مارشال Marshall Islands[۱۶] 12,813 21.9%
پالائو Palau[۱۶] 8,456 47.2%
واتیکان Vatican City[۱۷][۱۸] 22 2.7%

Sources

Notes

  1. ↑ Latest available data as of this date. Individual country reporting frequency varies.
  2. ↑ Number of unique individuals who have received at least one dose of a COVID-19 vaccine (unless noted otherwise).
  3. ↑ Percentage of population that has received at least one dose of a COVID-19 vaccine.
  4. ↑ Some countries are not yet reporting first-dose counts. Total dose counts for these countries are not included in the World total.
  5. ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ ۵٫۱۲ ۵٫۱۳ ۵٫۱۴ ۵٫۱۵ ۵٫۱۶ ۵٫۱۷ ۵٫۱۸ ۵٫۱۹ This country's data reflects total doses administered, not the first shot only.

خرید و فروش غیرقانونی

[ویرایش]

[۱۹] با توجه به روند طولانی توزیع واکسن،[۲۰] برخی از افراد سعی کرده‌اند که برای تهیهٔ زودهنگام و خارج از نوبت واکسن از روش‌هایی مانند رشوه یا اهدا کمک به بیمارستان استفاده کنند.[۲۱][۲۲] در پاسخ، دولت‌ها برای نقض دستورالعمل‌های توزیع واکسن، جریمه‌ها و مجازات‌های سنگینی را وضع کردند.[۲۳][۲۴]

تا اواسط فوریه ۲۰۲۱، چین ۸۰ نفر را که در زمینه قاچاق کالا مشارکت داشتند، دستگیر کرد.[۲۵] دولت کلمبیا نیز یک فریزر حاوی ۷۰ دوز واکسن ساخت چین را که مسافری با خود به فرودگاه آورده بود شناسایی کرد.[۲۶]

گردشگری واکسن

[ویرایش]

در نیمه دوم فوریه ۲۰۲۱، گزارش شد که افراد ثروتمند و با نفوذ، از کانادا[۲۷] و کشورهای اروپایی به امارات متحده عربی رفتند تا دسترسی زودهنگام به واکسن را به‌دست آورند.[۲۸] دولت امارات نیز شهر دبی را به‌عنوان مرکز تعطیلات واکسن برای افراد ثروتمند معرفی کرده‌است.[۲۹][۳۰]

با کاهش محدودیت‌ها در ایالات متحده، افراد ثروتمند از سایر کشورهای دارای واکسیناسیون کندتر، برای واکسیناسیون به ایالات متحده سفر می‌کردند.[۳۱][۳۲][۳۳]

بسیاری از کشورها برنامه‌های توزیع مرحله ای را اجرا می‌کنند که در معرض خطر بیشتر عوارض مانند افراد مسن و کسانی که در معرض خطر قرار گرفتن و انتقال هستند مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، در اولویت است.[۳۴]

هزینه

[ویرایش]

به گفته بیل گیتس، بازرگان آمریکایی، یک واکسن مؤثر برای کووید-۱۹، می‌تواند باعث تریلیون‌ها دلار در اقتصاد جهانی صرفه جویی کند و بنابراین، هر برچسب قیمتی در مقایسه با این موضوع، کم به نظر می‌رسد.[۳۵] در مراحل ابتدایی همه‌گیری مشخص نبود که آیا می‌توان یک واکسن ایمن، قابل اعتماد و مقرون به صرفه برای این ویروس ایجاد کرد یا خیر و این‌که دقیقاً مشخص نیست تولید واکسن چه هزینه‌ای دارد.[۳۶][۳۷][۳۸] این احتمال وجود داشت که میلیاردها دلار بدون موفقیت سرمایه‌گذاری شود.[۳۹]

قیمت برخی از واکسن‌های کووید ۱۹

سازنده واکسن قیمت هر دوز[۴۰]
یورو دلار آمریکا
آسترازنکا واکسن کووید-۱۹ آکسفورد-آسترازنکا €۱٫۷۸
جانسون و جانسون واکسن کووید-۱۹ جانسون اند جانسون ۷٫۱۶ یورو ۸٫۵۰ دلار آمریکا
سانوفیگلاکسواسمیت‌کلاین واکسن کووید-۱۹ سانوفی €۷٫۵۶
مؤسسه تحقیقات همه‌گیرشناسی و میکروبیولوژی گامالیا واکسن کووید-۱۹ اسپوتنیک وی ۸٫۴۳ یورو ۱۰٫۰۰ دلار آمریکا
کیوروک واکسن کیوروک €۱۰٫۰۰
فایزر و بیوان‌تک واکسن کووید-۱۹ فایزر–بیوان‌تک €۱۲٫۰۰
گروه دارویی ملی چین واکسن کووید-۱۹ سینوفارم ۸٫۴۳ یورو ۱۰٫۰۰ دلار آمریکا
مدرنا واکسن کووید-۱۹ مدرنا ۱۵٫۱۷ یورو ۱۸٫۰۰ دلار آمریکا

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Ritchie, Hannah; Mathieu, Edouard; Rodés-Guirao, Lucas; Appel, Cameron; Giattino, Charlie; Ortiz-Ospina, Esteban; Hasell, Joe; Macdonald, Bobbie; Beltekian, Diana (2020-03-05). "Coronavirus Pandemic (COVID-19)". Our World in Data.
  2. ↑ "Update on WHO Solidarity Trial – Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine". World Health Organization. 27 April 2020. Archived from the original on 30 April 2020. Retrieved 2 May 2020. It is vital that we evaluate as many vaccines as possible as we cannot predict how many will turn out to be viable. To increase the chances of success (given the high level of attrition during vaccine development), we must test all candidate vaccines until they fail. [The] WHO is working to ensure that all of them have the chance of being tested at the initial stage of development. The results for the efficacy of each vaccine are expected within three to six months and this evidence, combined with data on safety, will inform decisions about whether it can be used on a wider scale.
  3. ↑ "Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine". www.who.int (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-23.
  4. ↑ Gates, Bill (30 April 2020). "The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine". The Gates Notes. Archived from the original on 14 May 2020. Retrieved 2 May 2020.
  5. ↑ Gates B (February 2020). "Responding to Covid-19: A once-in-a-century pandemic?". The New England Journal of Medicine. 382 (18): 1677–79. doi:10.1056/nejmp2003762. PMID 32109012.
  6. ↑ Weintraub, Rebecca; Yadav, Prashant; Berkley, Seth (2 April 2020). "A COVID-19 vaccine will need equitable, global distribution". Harvard Business Review. ISSN 0017-8012. Archived from the original on 9 June 2020. Retrieved 9 June 2020.
  7. ↑ Steenhuysen, Julie; Eisler, Peter; Martell, Allison; Nebehay, Stephanie (2020-04-27). "Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine". Reuters. Archived from the original on 15 May 2020. Retrieved 2020-05-02.
  8. ↑ Gartner, Annelies; Roberts, Lizzie (3 May 2020). "How close are we to a coronavirus vaccine? Latest news on UK trials". The Telegraph. ISSN 0307-1235. Archived from the original on 4 May 2020. Retrieved 3 May 2020.
  9. ↑ "Covid-19 vaccine: who are countries prioritising for first doses?". the Guardian. 18 November 2020.
  10. ↑ Dooling K, McClung N, Chamberland M, Marin M, Wallace M, Bell BP, et al. (December 2020). "The Advisory Committee on Immunization Practices' Interim Recommendation for Allocating Initial Supplies of COVID-19 Vaccine – United States, 2020" (PDF). MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 69 (49): 1857–9. doi:10.15585/mmwr.mm6949e1. PMC 7737687. PMID 33301429.
  11. ↑ Dooling, Kathleen (2021). "The Advisory Committee on Immunization Practices' Updated Interim Recommendation for Allocation of COVID-19 Vaccine — United States, December 2020". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 69 (5152): 1657–1660. doi:10.15585/mmwr.mm695152e2. ISSN 0149-2195. PMID 33382671.
  12. ↑ Sun, Lena H.; Stanley-Becker, Isaac. "Health-care workers and nursing home residents should be the first to get coronavirus vaccines, CDC advisory group says". The Washington Post. Retrieved 3 December 2020.
  13. ↑ "Overview of COVID-19 vaccination strategies and vaccine deployment plans in the EU/EEA and the UK". European Centre for Disease Prevention and Control. 2 December 2020. Retrieved 1 January 2021.
  14. ↑ Pietsch, Bryan (27 December 2020). "E.U. Starts Effort to Vaccinate 450 Million". The New York Times. Retrieved 1 January 2021.
  15. ↑ "Coronavirus (COVID-19) Vaccinations". Our World in Data  Sourced from individual health agencies. {{cite web}}: External link in |postscript= (help)نگهداری CS1: پست اسکریپت (link)
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ "COVID Data Tracker". Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی).
  17. ↑ "Pope Francis and Benedict XVI receive second dose of COVID-19 vaccine". Catholic News Agency (به انگلیسی).
  18. ↑ "Vatican defends pope's trip to Iraq, stadium mass for 10,000 people". Associated Press. March 2, 2021.
  19. ↑ Kates, Jennifer; Tolbert, Jennifer; Michaud, Josh (11 January 2021). "The COVID-19 "Vaccination Line": An Update on State Prioritization Plans". Kaiser Family Foundation. Retrieved 20 January 2021.
  20. ↑ Robbins, Rebecca; Robles, Francis; Arango, Tim (31 December 2020). "Here's Why Distribution of the Vaccine Is Taking Longer Than Expected". The New York Times. Retrieved 20 January 2021.
  21. ↑ Brown, Julie (7 January 2021). "Who can get the COVID vaccine in Florida? Hint: It helps if you have donated to a hospital". Miami Herald. Retrieved 20 January 2021.
  22. ↑ Goldhill, Olivia; Fleur, Nicholas (3 December 2020). "'There absolutely will be a black market': How the rich and privileged can skip the line for Covid-19 vaccines". STAT. Retrieved 20 January 2021.
  23. ↑ Bellafante, Ginia (8 January 2021). "How the Wealthy Are Maneuvering to Get the Vaccine First". The New York Times. Retrieved 20 January 2021.
  24. ↑ Kaplan, Adiel; Siemaszko, Corky (10 January 2021). "Coming to a black market near you: Covid-19 vaccine". NBC News. Retrieved 20 January 2021.
  25. ↑ Ritchie, Hannah; Ortiz-Ospina, Esteban; Beltekian, Diana; Mathieu, Edouard; Hasell, Joe; MacDonald, Bobbie; Giattino, Charlie; Appel, Cameron; Rodés-Guirao, Lucas (5 March 2020). "Coronavirus (COVID-19) Vaccinations - Statistics and Research". Our World in Data.
  26. ↑ "Lo que se sabe de las 70 vacunas fraudulentas incautadas en El Dorado". El Tiempo (به اسپانیایی). 17 February 2021. Retrieved 19 February 2021.
  27. ↑ "Head of Canada's largest pension fund quits after Covid vaccine trip". Financial Times. Retrieved 26 February 2021.
  28. ↑ "How global high flyers get vaccinated in the UAE". Financial Times. Retrieved 8 March 2021.
  29. ↑ "Meet the super-rich skipping the queue for a vaccine vacation". Evening Standard. Retrieved 25 February 2021.
  30. ↑ Coletta, Amanda (15 February 2021). "How the pandemic has upended the annual migration of Canada's snowbirds". The Washington Post.
  31. ↑ McGinnis, James (15 April 2021). "'Vaccination vacations': International travelers booking U.S. trips to get COVID-19 shots". Bucks County Courier Times.
  32. ↑ Rodriguez, Olga R.; Chacon, Marcos Martinez (21 April 2021). "Unable to find vaccine at home, affluent Latin Americans head to the US to get COVID-19 shots". USA Today.
  33. ↑ Kahn, Carrie (26 March 2021). "Some Mexicans Travel To U.S. For COVID Vaccines As Their Country's Rollout Stumbles". National Public Radio.
  34. ↑ "Covid-19 vaccine: who are countries prioritising for first doses?". the Guardian. November 18, 2020.
  35. ↑ Gates, Bill (23 April 2020). "The first modern pandemic: The scientific advances we need to stop COVID-19". The Gates Notes. Archived from the original on 13 May 2020. Retrieved 6 May 2020.
  36. ↑ Gates, Bill (30 April 2020). "The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine". The Gates Notes. Archived from the original on 14 May 2020. Retrieved 2 May 2020.
  37. ↑ Gates B (February 2020). "Responding to Covid-19: A once-in-a-century pandemic?". The New England Journal of Medicine. 382 (18): 1677–79. doi:10.1056/nejmp2003762. PMID 32109012.
  38. ↑ Sanger, David E.; Kirkpatrick, David D.; Zimmer, Carl; Thomas, Katie; Wee, Sui-Lee (2020-05-02). "With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on 11 May 2020. Retrieved 2020-05-02.
  39. ↑ Steenhuysen, Julie; Eisler, Peter; Martell, Allison; Nebehay, Stephanie (2020-04-27). "Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine". Reuters. Archived from the original on 15 May 2020. Retrieved 2020-05-02.
  40. ↑ Bossaert, Jeroen (17 December 2020). "Zoveel gaan we betalen voor de coronavaccins: staatssecretaris zet confidentiële prijzen per ongeluk online". Het Laatste Nieuws. Retrieved 18 December 2020.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=گسترش_واکسن_کووید-۱۹&oldid=39047261»